Shedia

EN GR

24/04/2013

Editorial του Χρήστου Αλεφάντη

του Χρήστου Αλεφάντη

Πότε μιλήσατε σε ένα «πρεζόνι»;

Με τον Δημήτρη Κουτσομύτη γνωριστήκαμε το περασμένο καλοκαίρι σε ένα (διόλου φθηνό!) καφέ της οδού Ανδριανού στο Μοναστηράκι . Η γνωριμία μας οφείλεται στους ανθρώπους του Διεθνούς Δικτύου Περιοδικών Δρόμου, οι οποίοι είναι πραγματικά απίστευτοι σε αυτό που εδώ στην Ελλάδα λέμε δικτύωση. Ο Καστοριανός στην καταγωγή Δημήτρης είναι ο art director του νορβηγικού περιοδικού δρόμου «ΟSLO». Πρόκειται για ένα μηνιαίο, προσεγμένο περιοδικό με τιράζ 50.000 που απασχολεί περίπου 500 πωλητές. Εμείς, εκείνη την εποχή, είχαμε ήδη μπει στην τελική (και πολύ μεγάλη) ευθεία της έκδοσης της «σχεδίας». Οι γνώσεις και οι εμπειρίες του Δημήτρη –ειδικά στο θέμα της οργάνωσης του δικτύου των πωλητών που ήταν και παραμένει η βασική μας αγωνία και προτεραιότητα–πιστεύαμε ότι θα μπορούσαν να μας φανούν χρήσιμες. Και δεν είχαμε άδικο.

Εκείνο που κάνει ξεχωριστό, μοναδικό για την ακρίβεια, το περιοδικό δρόμου της Νορβηγίας είναι ότι και οι 500 πωλητές του είναι νυν χρήστες σκληρών ναρκωτικών. Όχι πρώην, ούτε στην απεξάρτηση. Νυν. Εδώ και τώρα. Μας αιφνιδίασε όταν μας το είπε.

—Μα, κάποιος θα μπορούσε να σας κατηγορήσει ότι με αυτό τον τρόπο ενθαρρύνετε την πορεία τους προς τη χρήση και το θάνατο. Πουλάνε το περιοδικό, βγάζουν λεφτά και αγοράζουν πρέζα! Αντέδρασα.

—Τι είναι προτιμότερο; Να ζουν έστω εις βάρος του εαυτού τους σε ένα πλαίσιο ένταξης όπου δουλεύουν κι έχουν επαφή με τον κόσμο ή να ζουν τελείως απομονωμένοι στο περιθώριο και να κλέβουν για να πάρουν τη δόση τους; Στην πρώτη περίπτωση, εκείνης δηλαδή όπου είναι ενταγμένοι, έχουν αυξημένες πιθανότητες να ξεφύγουν και να σωθούν, ξέρεις.

Ήταν η απάντησή του, την οποία είμαι βέβαιος ότι την έχει δώσει πολλές φορές στον εαυτό του και σε άλλους. Δεν είμαι ακόμα σίγουρος ότι έχει δίκιο, κι ας έχουν περάσει τόσοι μήνες που το σκέφτομαι και το συζητώ με φίλους, γνωστούς και αγνώστους. Με πρώην χρήστες και «καθαρούς».

Σε δεύτερο χρόνο, ένα άλλο στοιχείο που κάνει ακόμα πιο εντυπωσιακή τη νορβηγική εμπειρία έχει να κάνει με τους αναγνώστες του περιοδικού. Το «Oslo» πουλάει 50.000 αντίτυπα. Που σημαίνει ότι, κάθε μήνα, τουλάχιστον 50.000 Νορβηγοί δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα να συνδιαλλαγούν με ένα «πρεζόνι». Χρησιμοποιώ έναν politically incorrect όρο για να γίνω πιο σαφής. Οι Νορβηγοί, λοιπόν, θα πλησιάσουν τον πωλητή-χρήστη θα του πουν καλημέρα, θα πληρώσουν για το περιοδικό, θα το πάρουν μαζί με τα ρέστα τους. Θα φύγουν. Θα ξανάρθουν τον επόμενο μήνα.

Ασύλληπτο για μας εδώ! Στην Ελλάδα, ο χρήστης πρέπει να είναι ο πιο αποκλεισμένος από τους αποκλεισμένους (μαζί ίσως με τους πρόσφυγες). Ο πιο καταραμένος. Η εικόνα του μοιάζει να προκαλεί απέχθεια ίσως και αποτροπιασμό. Πότε ήταν η τελευταία φορά που μιλήσατε σε ένα «πρεζόνι»; Η τελευταία φορά που το πλησιάσατε;

Μπορώ να καταλάβω γιατί. Ζώντας και δουλεύοντας στο κέντρο της πόλης, τα έχω δει, κι εγώ, όλα. Ενέσεις στο λαιμό, στα γεννητικά όργανα, κάτω από τη γλώσσα, στην «ελιά». Βρώμα, δυσοσμία, ακαθαρσίες. Πρωί, μεσημέρι, βράδυ. Σανταρόζα, Εξάρχεια. Παντού. Είναι δυσάρεστο.

Αλλά ακόμα πιο δυσάρεστο είναι όταν μας αρκεί(;) ως άτομα και ως κοινωνία, απλώς να στρέψουμε το βλέμμα προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η πόλη, οι άνθρωποι, οι λύσεις είναι υπόθεση συλλογική. Μας αφορούν όλους.

Ο Δήμος Αθηναίων φαίνεται πως προχωρά με αποφασιστικά βήματα προς την υλοποίηση μιας πραγματικά ριζοσπαστικής για τα ελληνικά δεδομένα πρωτοβουλίας. Αφορά στη δημιουργία χώρων προένταξης χρηστών ναρκωτικών ουσιών. Στην ουσία, πρόκειται για χώρους όπου οι χρήστες μπορούν να καταφύγουν για να κάνουν τη δόση τους, σε συνθήκες απολύτως ασφαλείς. Με καθαρές σύριγγες, υπό ιατρική επίβλεψη, με ψυχολογική υποστήριξη, σε ένα υγιές περιβάλλον. Όπως αποκαλύπτει και το σχετικό ρεπορτάζ του Σπύρου Ζωνάκη σε αυτό το τεύχος της «σχεδίας» (σελ. 26, «Γκαλερί για τη ζωή»), οι χώροι προένταξης (injecting rooms) λειτουργούν με επιτυχία εδώ και πολλά χρόνια σε αρκετές χώρες του εξωτερικού. «Με επιτυχία» σημαίνει ότι έχουν μειωθεί οι χρήστες, οι θάνατοι χρηστών, τα ποσοστά μόλυνσης με AIDS κ.λπ. κ.λπ.

Είναι βέβαιο ότι οι χώροι που θα επιλεγούν για τη δημιουργία αυτών των χώρων θα προκαλέσουν την αντίδραση της (όποιας) γειτονιάς. «Γιατί να φέρετε σε μας τα πρεζόνια; Να τα πάτε αλλού. Δεν θέλουμε εγκληματίες κοντά στα παιδιά μας». Θα τα ακούσουμε όλα.

Ας διαλέξουμε. Θέλουμε να κάνουμε κάτι ή θα συνεχίσουμε να στρέφουμε το βλέμμα αλλού μέχρι να μπει το πρόβλημα σπίτι μας; Ίσως μπορέσουμε να το προλάβουμε.

Ελπίζουμε ο Δήμος να βρει τα λεφτά που του λείπουν και να μην κάνει πίσω. Είπαμε. Η πόλη και οι άνθρωποι μας αφορούν όλους. Ας το δούμε και λίγο αλλιώς.


ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ