Shedia

EN GR

28/05/2014

«Για το ότι εξαπατηθήκαµε έχουµε κι εµείς ευθύνη». Συνέντευξη του Μανώλη Μαυροµατάκη στην Ελεωνόρα Ορφανίδου

Η κρίση μας έκανε λιγότερο νάρκισσους, υποστηρίζει ο δημοφιλής ηθοποιός, εμμένοντας στην ανάγκη να σταθούμε ο ένας δίπλα στον άλλο.
 
Φωτογραφίες:  Στράτος Προύσαλης 
 
Ήθελα , αρχικώς, να  συναντήσω τον Μανώλη Μαυροματάκη  χωρίς να εντάξω  καθ' οιονδήποτε τρόπο στη  συζήτησή  μας την περίφημη διαφήμιση του «ομορφάντρα».  Στη διαδρομή με το μετρό προς τη Δάφνη και την πλατεία Υμηττού για το ραντεβού μας, αποφάσισα να  τη βάλω στην αρχή, στη μέση και στο τέλος της κουβέντας: διότι δεν είχε καμία σημασία, αν τον έχεις  δει  ως  Μπερανζέ στο  «Ρινόκερο» του Ιονέσκο, στον μοναδικό, δηλαδή, ήρωα του έργου  που δεν γίνεται παχύδερμο.  'Η ως Κώστα Στασινό στον «Εχθρό μου» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου  να σκιαμαχεί με τις  ιδέες του. 
 
Προσωπικά, σας θυμάμαι από το «Uranya»του Κώστα Καπάκα, το 2006, αλλά ήσασταν μέσα στα επαγγελματικά μου ενδιαφέροντα. Οι περισσότεροι σάς γνώρισαν από την περίφημη τηλεοπτική διαφήμιση της COSMOTE και τη θανατηφόρα ατάκα «ομορφάντρα μου»,  παρά το εξαιρετικό υποκριτικό σας παρελθόν.  Ήταν καταλυτική αυτή η μοναδική έξοδος σας προς την εμπορικότητα. Συμφωνείτε με αυτό; 
 
Ναι, συμφωνώ. Εξάλλου, δεν αισθάνομαι ότι προσέβαλα κάποιον ή ότι ντρέπομαι για αυτό που έκανα. Αισθάνομαι περήφανος, γιατί το έκανα καλά. Και νομίζω ότι μετέδωσε και μια χαρά, κάτι που ήταν πέρα από τον ίδιο το στόχο της διαφήμισης , να πουλήσει ένα προϊόν. Πολλοί με ρωτούν αν έχω παράπονο που με έμαθαν τότε. Και απαντώ ότι σκοπός μου δεν ήταν να με μάθει ο πολύς κόσμος. Αυτό είναι χρήσιμο στο βαθμό που η αναγνωρισιμότητά σου είναι κομμάτι της δουλειάς σου. Στους ηθοποιούς είναι. Αλλά μέχρι εκεί. 
 
 
Το ότι δεν συνεχίσατε ήταν επιλογή σας;
 
Η διαφήμιση είναι για τους ηθοποιούς , είτε παίζουν σε ένα θέατρο ρεπερτορίου ή σε ένα εμπορικό θέατρο,  έτσι κι αλλιώς, ένα περιστασιακό δώρο. Αν σου τύχει, σου έτυχε. Δεν το κυνηγάς εσύ, σε βρίσκουν αυτοί. Αν κάνεις στον πελάτη, σε παίρνουν και παίζεις. Εγώ και πιο πριν δεν είχα μεγάλη σχέση με την τηλεόραση, χωρίς να τη δαιμονοποιώ ή να κατηγορώ αυτούς που έχουν. Αλλά εμένα δεν μου αρέσει πάρα πολύ.  Κατά βάθος ,δεν ήταν ποτέ στα άμεσα ενδιαφέροντά μου.
 
Δεν έχετε κάνει ούτε εμπορικό θέατρο, μια διαφήμιση και τέλος.
 
Η αλήθεια είναι ότι δεν ήμουν τόσο στενεμένος οικονομικά, ίσως διαφορετικά να ενέδιδα. Αλλά ξεκίνησα να κάνω θέατρο για να κάνω το θέατρο που μ’ αρέσει. Το εμπορικό μπορεί να είναι ένα καλό θέατρο, αλλά όλοι καταλαβαίνουμε ότι όταν λέμε εμπορικό εννοούμε κάτι που είναι του συρμού, που είναι ένα εύπεπτο θέαμα,  που πουλιέται εύκολα, όπως πουλιούνται τα προϊόντα μαζικής κατανάλωσης. Ε, δεν με ενδιαφέρει αυτό το είδος του θεάτρου.
 
Το τίμημα του «μπαμ»
 
Κατ’ επάγγελμα είστε ηθοποιός κατά τις σπουδές μηχανικός… Η δουλειά σας  έχει οφειλές στο όνειρό και την υπέρβαση, ενώ το επιστημονικό σας πεδίο είναι ακριβώς το ανάποδο,  ακουμπάει με χέρια και με πόδια στον ρεαλισμό. 
 
Έχω τελειώσει το Πολυτεχνείο και νομίζω ότι υπάρχει μέσα μου, υπό την έννοια ότι προσπαθώ να είμαι πιο πρακτικός. Αντιμετωπίζω πολλά θεωρητικά προβλήματα ή καλλιτεχνικά  με έναν λίγο  πιο πρακτικό,  τρόπο.  Σαν προβλήματα που ζητάνε λύση. Πολλές φορές αυτό είναι καλό αλλά και κακό , παραγίνομαι εγκεφαλικός. Ερμηνευτικά, μπορώ να πω ότι  η γείωση είναι μεγάλο ζητούμενο για έναν ηθοποιό. Δεν μπορείς να κάνεις άλμα, να απογειώσεις ένα ρόλο αν δεν στηρίζεσαι κάπου.
 
 
Όλη αυτή η συζήτηση για τα γήινα μού θυμίζει την αντιστάρ στάση σας. Δεν δείχνετε να θέλετε να είστε σταρ.
 
Εξαρτάται τι εννοούμε. Θέλω να με υπολογίζουν στη δουλειά. Να με σέβονται και να με εκτιμούν.   Βεβαίως, δεν μου αρέσει να μπαινοβγαίνω σε τηλεοπτικά στούντιο. Όταν έγινε το «μπαμ» με τη διαφήμιση, που για μένα ήταν ένα σοκ, τότε ενοχλήθηκα. Δεν μπορούσα να διαχειριστώ όλη αυτή την έκρηξη αναγνωρισιμότητας που είχε το πρόσωπό  μου και τσίνησα. Στενοχωρήθηκα, γιατί δεν μπορούσα να βγω έξω να πάω στη δουλειά μου και να σκεφτώ ήσυχος τα προβλήματα ή τη χαρά μου ή τα θέματα της ζωής μου χωρίς να είναι κάποιος να μου φωνάξει τη γνωστή ατάκα. Να είναι στα τριάντα μέτρα να στην πετάει και να φεύγει. Αυτός ο κλεφτοπόλεμος ήταν λίγο περίεργος. Όχι, αυτό δεν το θέλω καθόλου. Με τίποτα όμως. Βρέθηκα σε ένα αδιέξοδο και είπα στον εαυτό μου: «Προκάλεσα, πληρώνω». Γιατί η  τηλεόραση είναι ένα κουτάκι που της κάνεις λίγο έτσι και σε βλέπουν χιλιάδες κόσμου που είναι με τις πιτζάμες του και σε θεωρεί δικό του άνθρωπο, γιατί έτσι λειτουργεί αυτό το άτιμο μέσο, οπότε πληρώνεις αυτό που σου δίνει κάποια στιγμή. Παίρνεις λεφτά και αναγνωρισιμότητα, πληρώνεις χάνοντας την ησυχία σου.
 
 
Λιγότερο νάρκισσοι
 
Από το επάγγελμα του ηθοποιού βιοπορίζεστε;
 
Ναι, βιοπορίζομαι.
 
Με την κρίση άλλαξαν οι συνθήκες βιοπορισμού σας;
 
Πάρα πολύ. Δουλεύω πέντε φορές περισσότερο. Το πέντε φορές περισσότερο σημαίνει ότι δεν σταματώ δευτερόλεπτο, κάνοντας, μάλιστα, και παραπλήσια πράγματα  και πληρώνομαι τα μισά. Δηλαδή, για να παίξουμε το «Ρινόκερο» ή την «Καταστρούπολη», έχουμε φτιάξει εταιρεία με τους υπόλοιπους ηθοποιούς και το σκηνοθέτη. Σε αυτή την εταιρεία πρέπει κάποιος να κρατάει τα λογιστικά,  τα οποία λόγω σπουδών τα πήρα πάνω μου. Αυτό είναι δυσβάσταχτο. Προσπαθώντας να εξοικονομήσω χρήματα, κάνω μέχρι και το βοηθό οδηγού σκηνογράφου. Ή τον οδηγό του σκηνογράφου.  Αλλά πρέπει να σκηνοθετήσω, πρέπει να διαβάσω, πρέπει να κοιτάξω τα λογιστικά!!! 
 
Τι άλλο έχει αλλάξει στη ζωή σας;
 
Αυτό που επηρεάζει η κρίση παρά πολύ είναι το μέσα μας. Πώς να συνηθίσεις ,ας πούμε, τη βαρβαρότητα που υπάρχει, που τη βλέπεις γύρω σου από τους ανθρώπους που είναι άστεγοι,  είναι ναρκομανείς και πληθαίνουν,  είναι ζητιάνοι ή και τα δύο και σου ζητάνε χρήματα;
 
Υπάρχει τίποτα θετικό;
 
Ένα από τα θετικά που, ίσως, υπάρχει είναι ότι θα μας πέσει λίγο ο ναρκισσισμός , γιατί η αλήθεια είναι ότι τα προηγούμενα χρόνια είχαμε μια υπεροψία. Ερχόντουσαν τα χρήματα πιο εύκολα, τώρα αναγκαζόμαστε να αντιμετωπίζουμε την καθημερινότητα με πολύ μεγαλύτερη συνείδηση και συνυπολογίζοντας πάρα πολλές παραμέτρους. Εγώ, για παράδειγμα, στον εργοδότη μου ή στον παραγωγό μου ή αυτόν που μου παραχωρεί την αίθουσα δεν θα είμαι τόσο εύκολος στο να του πω άντε παράτα με και δεν ξαναδουλεύω μαζί σου. Θα προσπαθήσω να συνεννοηθώ μαζί του, κι αυτό νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε με όλους τους ανθρώπους. Είναι άποψή μου ότι πρέπει να βρούμε συμμάχους. Σαφώς, είμαστε διαφορετικοί, αλλά  αν κάπου συγκλίνουν οι απόψεις μας αυτό δεν πρέπει να το αφήσουμε να πάει χαμένο, όντας αγύριστα κεφάλια. Πρέπει να ψάξουμε με εμμονή το πού συμφωνούμε. Έτσι, μπορούμε να ξαναρχίσουμε να φτιάχνουμε κάτι ή να αντέξουμε, καταρχάς. 
 
Ποιες σκέψεις σάς προκαλεί η δυστυχία που βιώνουν οι άνθρωποι που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση; 
 
Σκέφτομαι ότι πρόκειται για ανθρώπους που πριν από ένα χρόνο ή δύο μπορεί να ήταν συνάδελφοι σου στη δουλειά ή γείτονες σου με σπίτι. Υπάρχει ένα αίσθημα ενοχής όταν βλέπεις αυτούς τους ανθρώπους, το οποίο δεν είναι καθόλου χρήσιμο, είναι πολύ άχρηστο ως συναίσθημα, αλλά είναι μια πραγματικότητα, δεν μπορώ να το αρνηθώ. Αυτό που κάνετε εσείς , ας πούμε, στη «σχεδία» είναι ένας τρόπος να βοηθήσετε, μέσα από τα εργαλεία που έχετε. Νομίζω ότι έτσι πρέπει να σκεφτούμε. Ο καθένας, μέσα από αυτό που ξέρει να κάνει, πώς να βοηθήσει τους υπόλοιπους. Δηλαδή, η αλληλεγγύη να μην είναι φιλανθρωπία, γιατί δεν θα κρατήσει κιόλας.
 
Ακούγεται συχνά μια θεολογικού τύπου ερμηνεία της κρίσης, τιμωρητικού χαρακτήρα, ότι, δηλαδή, πληρώνουμε τα επίχειρα της ασωτίας μας.
 
Και ποιος είναι ο Θεός; Οι τράπεζες;  Υπό αυτή την έννοια, αν μπορεί κανείς να αναγάγει το χρήμα και τις τράπεζες  σε μια τέτοια θεολογική διάσταση, ναι, πληρώνουμε και τιμωρήστε μας. Όμως, δεν είναι οι τράπεζες θεός, οι τράπεζες είναι απατεώνες , τοκογλύφοι οι οποίοι μας εξαπάτησαν. Για το ότι εξαπατηθήκαμε έχουμε κι εμείς ευθύνη , την πατήσαμε σαν παιδάκια άμαθα, κι αυτό είναι μια μεγάλη κουβέντα: το γιατί ήμασταν άμαθα. Γιατί και το σύστημα δεν ήθελε να μάθουμε. Τέλος πάντων, μπήκαμε πολύ μέσα σε αυτό και την πατήσαμε. Και τώρα μας λένε ότι τιμωρούμαστε. Όχι, διαφωνώ. Μας εξαπατήσανε και τώρα θέλουν να μας εκμεταλλευτούν. Το αν εμείς πρέπει να κάτσουμε και να δούμε τι λάθος κάναμε και την πατήσαμε αυτό δεν σημαίνει ότι θα αθωώσουμε αυτούς που προκάλεσαν αυτή την καταστροφή. 
 
 
Οι απαντήσεις, πάντως, έρχονται από το κοινωνικό και όχι το ατομικό…
 
Ναι, αρκεί να έχουμε στο νου μας ότι το κοινωνικό αρχίζει από τον τρόπο που λέει κάποιος καλημέρα στο συνάνθρωπό του. Όχι μόνο στους πολιτικούς οραματισμούς και στη φαντασίωση του καθενός για κάτι που είναι να’ ρθει…
 
Στη δουλειά που ετοιμάζετε τώρα, την «Καταστρούπολη»,  την οποία και  θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, η υπόθεση μοιάζει ως  η συνέχεια της πραγματικότητάς  μας,  καθώς σχεδιάζεται επί σκηνής  ένας κόσμος από την αρχή.
 
Όταν διάβασα το έργο, με κέρδισε ακριβώς αυτό, το πώς, δηλαδή, οι άνθρωποι έχουν χάσει απολύτως τη μνήμη τους και τον εαυτό τους και πώς σιγά- σιγά, μέσα από τα παραμύθια και το θέατρο, με τη βοήθεια μιας γριάς (την υποδύεται η Ξένια Καλογεροπούλου), ξαναρχίζουν τη ζωή τους και προσπαθούν να μάθουν τι θέλουν και ποιοι είναι. Μου έκανε πολύ εντύπωση αυτό το θέμα της μνήμης.
 
Είναι μια ιστορία παιδιών;
 
Είναι μια ιστορία παιδιών, αλλά δεν είναι παιδιά αυτοί που παίζουν,  είναι τριαντάρηδες και σαραντάρηδες. Δεν είναι τυχαίο, το έκανα επίτηδες. Γιατί για μένα αυτοί οι ανήλικοι , είναι οι ενήλικες εμείς: που είμαστε τόσο καιρό ανήλικοι. 
 
* Ο Μανώλης Μαυροματάκης σκηνοθετεί για δεύτερη φορά στη ζωή του. Δεν θέλει να γίνει σκηνοθέτης, γιατί του αρέσει να παίζει. Αλλά, στις  24, 25, 27- 30 Ιουνίου και 1η Ιουλίου θα σκηνοθετήσει την «Καταστρούπολη» του  Φίλιπ Ρίντλεϋ, για το Φεστιβάλ Αθηνών,  στο θέατρο Πόρτα . Και θα πάμε να τον δούμε,  πιθανολογώντας ότι τελικώς θ' αλλάξει γνώμη. 
 
 
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ