Shedia

EN GR

25/06/2014

Δρόµος συνύπαρξης. Συνέντευξη της Έφης Τσιότσιου στον Σπύρο Ζωνάκη

«Γειτονιές», «υδάτινα στοιχεία». Το έργο της πεζοδρόµησης της Πανεπιστηµίου είναι εµπλουτισµένο µε όµορφες λέξεις και σκέψεις. Ο διάλογος έχει ανοίξει.
 
H φιλοδοξία του προγράµµατος «Rethink Athens», που χρηµατοδοτήθηκε από το Ίδρυµα Ωνάση,  να αλλάξει την εικόνα της πρωτεύουσας, µεταµορφώνοντάς την σε ζωντανή και φιλική για τους κατοίκους της, έχει πυροδοτήσει έναν έντονο δηµόσιο διάλογο. Έχουν περάσει σχεδόν 30 χρόνια από τότε που ο Αντώνης Τρίτσης έθεσε το ζήτηµα της ανάπλασης του κέντρου της Αθήνας, µε βασικό άξονα την πεζοδρόµηση της οδού Πανεπιστηµίου. Έκτοτε, δεκάδες ιδέες έµειναν στα χαρτιά. Αυτό το σχέδιο, όµως, όλα δείχνουν πως δεν θα ξεχαστεί στα συρτάρια. Στην πρόσφατη έκθεση, µάλιστα, του «Rethink Athens» στη Στοά Αρσακείου  πάνω από 50.000 πολίτες ξεναγήθηκαν στο µέλλον της πόλης. Για το συγκεκριµένο έργο, η «σχεδία» συνοµίλησε µε την κ. Έφη Τσιότσιου, Διευθύντρια του Ιδρύµατος Ωνάση.
 
Ποια είναι η διαδροµή του προγράµµατος «Rethink Athens» και σε ποιο στάδιο βρίσκεται η υλοποίησή του;
 
Η πολεοδοµική ανασυγκρότηση του κέντρου της Αθήνας µε άξονα την Πανεπιστηµίου και η διαµόρφωση ενός δακτυλίου που θα συνδέει τον πεζόδροµο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου και το νέο Μουσείο της Ακρόπολης µε το Αρχαιολογικό Μουσείο και την πλατεία της Οµόνοιας µε το Μοναστηράκι και το Θησείο εντάσσεται στο πλαίσιο του Ρυθµιστικού Σχεδίου της Αθήνας και αποτελεί µέρος ενός ευρύτερου πλέγµατος παρεµβάσεων της πολιτείας. Το Ίδρυµα Ωνάση, το 2011, ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας  & Κλιµατικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) για τη χρηµατοδότηση και διενέργεια του ευρωπαϊκού αρχιτεκτονικού διαγωνισµού για την ανάδειξη των µελετητών της ανάπλασης –νικητές ήταν το ολλανδικό  γραφείο ΟΚΡΑ και το ελληνικό Studio 75– όπως και τη χρηµατοδότηση  και παρακολούθηση όλων των απαιτούµενων µελετών. Εκπονήθηκαν συνολικά 33 µελέτες, αρχιτεκτονική, τοπογραφική, βιοκλιµατική, περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όλες οι τεχνικές µελέτες για τη νέα γραµµή του τραµ, οι οποίες και παραδόθηκαν στο τέλος του 2013 στην πολιτεία. 
 
Ειδικότερα, η µελέτη διαχείρισης της κυκλοφορίας εκπονήθηκε από την Αττικό Μετρό µε την οικονοµική συνδροµή του Ιδρύµατος. Σύµφωνα µε τις εξαγγελίες των αρµόδιων φορέων, το έργο  αναµένεται να δηµοπρατηθεί εντός του 2014 και να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2016. Αξίζει να σηµειωθεί πως η κατασκευή του έργου θα χρηµατοδοτηθεί κατά 95% από κοινοτικά κονδύλια, καθώς αυτό έχει ενταχθεί σε πρόγραµµα ΕΣΠΑ.
 
«Γειτονιές ανάπαυλας»
 
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά και οι άξονες της σχεδιαζόµενης παρέµβασης;
 
Δεν  µιλάµε για ένα έργο πλήρους πεζοδρόµησης, όπως ενδεχοµένως πιστεύεται. Δίνεται προτεραιότητα στον πεζό και τον ποδηλάτη, όχι αποκλειστικότητα. 
 
Η Πανεπιστηµίου µετατρέπεται σε δρόµο µεικτής χρήσης από το τραµ, ειδικές διαδροµές ταξί, λεωφορείων, ποδηλάτων, πεζών, τουριστικών λεωφορείων και οχηµάτων τροφοδοσίας. Επεκτείνεται το τραµ  –χωρίς εναέρια καλώδια και µε 24ωρη λειτουργία– από το Σύνταγµα έως την Πλατεία Αιγύπτου σε πρώτη φάση. Δηµιουργείται ποδηλατόδροµος από το Σύνταγµα έως την πλατεία Οµονοίας. Κατασκευάζονται υπόγειοι ταµιευτήρες βρόχινου νερού, δηµιουργώντας επαρκές απόθεµα για την άρδευση του πρασίνου της περιοχής και τον καθαρισµό του δηµόσιου χώρου.  Φυτεύονται 800 νέα δένδρα, που, σε συνδυασµό µε την παρουσία υδάτινων στοιχείων και τη χρήση φιλικών υλικών προς το περιβάλλον, θα αναβαθµίσουν το µικροκλίµα της περιοχής. Υπολογίζεται ότι η θερµοκρασία  τους θερµότερους µήνες του χρόνου θα µειωθεί κατά τρεις βαθµούς. 
 
Η πλατεία Οµονοίας –που  ανακτά το τετράγωνο  σχήµα του νεοκλασικού σχεδιασµού της– θα έχει δέντρα και υδάτινα στοιχεία, όπως και οι πλατείες Δικαιοσύνης και Κοραή. Σε όλη την περιοχή παρέµβασης, θα υπάρχουν µικρές «γειτονιές» ανάπαυλας µε κιόσκια και παγκάκια, ενώ ο ειδικός νυχτερινός  φωτισµός που θα διατρέχει όλη τη ραχοκοκαλιά του έργου  θα  συνεισφέρει στη συγκέντρωση και συνύπαρξη ανθρώπων στην περιοχή. 
 
Η συγκεκριµένη ανάπλαση βελτιώνει την ποιότητα ζωής στην καθηµερινότητα του πολίτη και συµβάλλει στην αισθητική ανάδειξη του κέντρου της πόλης και της ιστορικότητας του χώρου. Παράλληλα, πλαισιώνεται και από µια ορθολογική διαχείριση της εκτροπής της κυκλοφορίας και της αναδιάρθρωσης των συγκοινωνιών.
 
 
«Ζωντανή πόλη»
 
Πρόκειται για ένα απλό έργο «ωραιοποίησης»; Ποιες είναι οι ευρύτερες στοχεύσεις του; Πώς, µε άλλα λόγια, θα συµβάλει στην κοινωνική και οικονοµική αναζωογόνηση του κέντρου της πόλης;
 
Σε καµία περίπτωση, δεν αποτελεί ένα έργο βιτρίνας. Πρόκειται για µια συνολική κεντρική µητροπολιτική παρέµβαση που φιλοδοξεί να καταστήσει το κέντρο της πόλης τόπο προορισµού για τον πολίτη και όχι χώρο απλής διέλευσης αυτοκινήτων και να φωτίσει τις σκοτεινές και ανεπιθύµητες πτυχές του. Η νέα ταυτότητα που θα αποκτήσει το κέντρο, βιώσιµη, προσβάσιµη, µε περιβαλλοντική άνεση, συνιστά τον καταλύτη για την κοινωνική και οικονοµική του ανασυγκρότηση, την επιστροφή της κατοικίας σε αυτό –ανακόπτοντας την αιµορραγία προς τα προάστια– και την αναβίωση όλων των  δραστηριοτήτων που έχει αυτό αποστερηθεί τα τελευταία χρόνια, επιχειρηµατικών, πολιτιστικών, διοικητικών, εµπορικών και αναψυχής. Για την επίτευξη αυτών των στόχων, κρίθηκε σκόπιµο να συµπληρώσουµε το έργο µε ένα ερευνητικό οικονοµικό-πολεοδοµικό πρόγραµµα –το οποίο βρίσκεται ακόµα σε εξέλιξη– που  έχει ως αντικείµενο την πρόταση συγκεκριµένων µέτρων  και  θεσµικών ρυθµίσεων (π.χ. φορολογικές ελαφρύνσεις) για την αξιοποίηση του οικιστικού αποθέµατος του κέντρου, την επανάκτηση, δηλαδή, κενών και υποβαθµισµένων κτιρίων, που θα µπορούσαν να αξιοποιηθούν πολλαπλώς. Παράλληλα, το Ίδρυµα Ωνάση έχει χρηµατοδοτήσει τις µελέτες για την αποκατάσταση τριών εµβληµατικών κτιρίων, των κλειστών εδώ και χρόνια ξενοδοχείων «Μπάγκειο», «Ολυµπιάς» και «Μέγας Αλέξανδρος» της πλατείας Οµονοίας –τη διαχείριση των οποίων έχει ο Δήµος Αθηναίων– ώστε να αποτελέσουν, 
ενδεχοµένως, εκκολαπτήρια νεανικής επιχειρηµατικότητας. 
 
Επιπλέον, η ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής φυσιογνωµίας της πρωτεύουσας θα συντελέσει ώστε η Αθήνα, που σήµερα αποτελεί κυρίως σταθµό µετεπιβίβασης των τουριστών µε µια σύντοµη επίσκεψη στην Ακρόπολη, να αποτελέσει πόλο αυτόνοµου προορισµού των 2 ή των 3 ηµερών για όλη τη διάρκεια του έτους, όπως οι περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Επιδιώκουµε η Αθήνα να µεταµορφωθεί σε ζωντανή πόλη όλο το 24ωρο. Από την πλευρά µας, έχουµε  δηµιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες και είναι, πλέον, στο χέρι της πολιτείας να πάρει εκείνες τις πρωτοβουλίες και να θεσπίσει εκείνα τα κίνητρα ώστε να υλοποιηθούν όσα προανέφερα.
 
Σε ποιες πόλεις του εξωτερικού έγιναν αντίστοιχες αναπλάσεις και µε τι απολογισµό;
 
Έχουµε δει αντίστοιχες πολύ επιτυχηµένες πολεοδοµικές αστικές παρεµβάσεις σε πόλεις όπως η Φραγκφούρτη, το Μπορντό, το Λονδίνο, το Σίδνεϊ, η Βοστώνη και άλλες. Τα οφέλη που έχουν προκύψει σε επίπεδο εµπορικής και οικονοµικής αναζωογόνησης, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθµισης, περιβαλλοντικής και ακουστικής βελτίωσης, προσφέροντας σαφέστερη ποιότητα ζωής στην καθηµερινότητα του πολίτη, είναι πολλαπλά και έχουν προάγει την ανταγωνιστικότητα των µητροπόλεων αυτών σε διεθνές επίπεδο.
 
Η εναλλακτική της Σταδίου
 
Τρεις αρχιτέκτονες προκρίνουν ως λύση ένα εναλλακτικό σχέδιο αστικής ανάπλασης του κέντρου µε άξονα την πεζοδρόµηση της Σταδίου. Πώς κρίνετε αυτή την πολεοδοµική και αρχιτεκτονική πρόταση;
 
Η πρόταση αυτή που αναφέρετε εντάσσεται στο πλαίσιο του δηµόσιου διαλόγου που είναι, φυσικά, ευπρόσδεκτος, και το Ίδρυµα Ωνάση τον έχει σεβαστεί και υποστηρίξει από την αρχή µέσα από τον ιστότοπο και τα κοινωνικά µέσα δικτύωσης  του έργου. Το Ίδρυµα Ωνάση, όµως, δεν θα πάρει θέση σε έναν τέτοιο διάλογο. Για την ιστορία, πάντως, στο ξεκίνηµα του εγχειρήµατος από την πολιτεία και τα αρµόδια θεσµικά όργανα εξετάστηκαν και µελετήθηκαν όλα τα σενάρια, από όλες τις απόψεις, και η πρόταση που τεκµηριωµένα προκρίθηκε ως η πλέον κατάλληλη ήταν το έργο της ανασυγκρότησης του κέντρου της Αθήνας να έχει ως άξονα την οδό Πανεπιστηµίου. 
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ