Shedia

EN GR

01/05/2015

ANTI NUKE 281 του Βασίλη Παπακριβόπουλου

«Δεν ξεχνώ» στα ιαπωνικά
 
Ο «Ιάπωνας Μπάνκσι» ξεκίνησε να κάνει street art µετά το ατύχηµα της Φουκουσίµα για να διατηρεί ζωντανή τη µνήµη των συµπατριωτών του.
 
«Ο πραγµατικός µου στόχος είναι να κάνω την Ιαπωνία καλύτερη», δηλώνει ο Anti Nuke 281, που τα αντιπυρηνικά γκράφιτί του τον έχουν θέσει στο στόχαστρο της αστυνοµίας και σκληροπυρηνικών ακροδεξιών οµάδων της χώρας. 
 
Ως τις 11 Μαρτίου του 2011, την ηµέρα δηλαδή του καταστροφικού σεισµού που προκάλεσε το τσουνάµι και το πυρηνικό ατύχηµα της Φουκουσίµα, ήταν ένας απλός –και εντελώς απολίτικος– ιάπωνας πολίτης. Περισσότερο κι
από τις εικόνες της καταστροφής που κατέκλυσαν τις οθόνες των τηλεοράσεων, τον συγκλόνισαν τα λόγια ενός φίλου του που εργαζόταν σε ένα ξένο ειδησεογραφικό πρακτορείο στο Τόκιο. Κι έµαθε σοκαρισµένος ότι, τη στιγµή που η κυβέρνηση της χώρας του προσπαθούσε να ελαχιστοποιήσει στα µάτια του πληθυσµού τις τροµακτικές συνέπειες του ατυχήµατος, οι ξένοι εργοδότες του φίλου του είχαν δώσει στο προσωπικό τους αυστηρότατες εντολές προφύλαξης από τη ραδιενέργεια και τις επιπτώσεις της. 
 
Ένα µήνα αργότερα, µεγάλο µέρος του πληθυσµού είχε αρχίσει να συµπεριφέρεται και πάλι σαν να µην είχε συµβεί τίποτε το ιδιαίτερο στη χώρα. «Ένιωσα να ανεβαίνει µέσα µου η οργή και η απογοήτευση, βλέποντας όλους αυτούς τους ανθρώπους που αρνούνταν να σκεφτούν για την κρίση που µας απειλούσε». Κι όταν µια οµάδα ιαπώνων καλλιτεχνών ονόµατι «Chim Pom» µονοπώλησε τα πρωτοσέλιδα του ιαπωνικού Τύπου µε το αιφνιδιαστικό «χτύπηµά» της στο µετρό του Τόκιο, προσθέτοντας στην τεράστια τοιχογραφία που κοσµεί το σταθµό του µετρό Shibuya και παρουσιάζει τις συνέπειες της ρίψης της ατοµικής βόµβας στη Χιροσίµα µια σκηνή που δείχνει τους απανθρακωµένους αντιδραστήρες της Φουκουσίµα να καπνίζουν, τότε συνειδητοποίησε τι έπρεπε να κάνει.
 
«Σκέφτηκα ότι η “τέχνη του δρόµου” (street art) ήταν ο µοναδικός τρόπος για να εκφράσω όλα όσα ένιωθα. Ήθελα να κάνω τον κόσµο να αναρωτηθεί, να του φρεσκάρω λιγάκι τη µνήµη». Κι έτσι γεννήθηκε ο Anti Nuke 281 (o «Αντιπυρηνικός 281»), ο ανώνυµος καλλιτέχνης του γκράφιτι που έµελλε να επονοµαστεί «Ιάπωνας Μπάνκσι». 
 
 
Το πρώτο του έργο το φιλοτέχνησε πάνω σε έναν ηλεκτρικό µετασχηµατιστή της ηλεκτρικής εταιρείας Tepco (που διαχειριζόταν τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της Φουκουσίµα), στην ακριβότερη συνοικία του Τόκιο. 
 
Σιγά-σιγά, τα γκράφιτί του και τα χιλιάδες αυτοκόλλητα στα οποία αναπαράγονται άρχισαν να κάνουν όλο και συχνότερα την εµφάνισή τους. Υπολογίζεται ότι τα έργα του έχουν ξεπεράσει τα διακόσια. Ιδιαίτερα συζητήθηκε η σειρά «Μισώ τη βροχή», η οποία δείχνει ένα θλιµµένο κοριτσάκι µε αδιάβροχο, µε το οποίο υποτίθεται ότι θα προστατευτεί από τις ραδιενεργές βροχές που πέφτουν –και θα συνεχίσουν να πέφτουν– στη χώρα. 
 
Τα γκράφιτί του άρχισαν να παίρνουν έναν ολοένα περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα, καθώς ο Anti Nuke 281 συνειδητοποιεί τις επιπτώσεις που κινδυνεύει να προκαλέσει στο µέλλον η εθνικιστική, µιλιταριστική, φιλοπυρηνική κι εξοργιστικά φιλοαµερικανική πολιτική του πρωθυπουργού Σίντζο Άµπε.  
 
Στη διάσηµη «τριλογία του Άµπε», παρουσιάζει τρία πανοµοιότυπα πορτρέτα του πρωθυπουργού ως µασκοφόρου κακοποιού µε ένα µαντίλι στο πρόσωπο, όπως οι καταζητούµενοι κακοποιοί των γουέστερν. Στο πρώτο πορτρέτο, το µαντίλι φέρει το σήµα της ραδιενέργειας, στο δεύτερο πορτρέτο είναι χακί και στο τρίτο αποτελείται από τη σηµαία των Ηνωµένων Πολιτειών. 
 
Ο Anti Nuke 281 εξακολουθεί να «αδυνατεί να καταλάβει γιατί ο πρωθυπουργός απολαµβάνει τόσο µεγάλης δηµοτικότητας, τη στιγµή που επιθυµεί να ξαναγυρίσει την Ιαπωνία στην εποχή πριν από τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο».
 
 
Ο αλήτης που µουτζουρώνει
 
 
Στη διάσηµη «τριλογία του Άµπε», ο ιάπωνας ακτιβιστής παρουσιάζει τρία πανοµοιότυπα πορτρέτα του πρωθυπουργού της χώρας ως µασκοφόρου κακοποιού µε ένα µαντίλι στο πρόσωπο.
 
Οι αρχές της χώρας, πάντως, δεν θα πρέπει να συµµερίζονται την άποψη του Άντριαν Στόρεϊ, του βρετανού φωτογράφου που εντυπωσιάστηκε από το καλλιτεχνικό έργο του «Ιάπωνα Μπάνκσι» και γύρισε ένα ντοκιµαντέρ γι’ αυτόν, συµβάλλοντας να γίνει διεθνώς γνωστός και να φιλοξενηθούν έργα του σε διεθνείς εκθέσεις. 
 
Η αστυνοµία τον καταδιώκει για φθορά ξένης περιουσίας, συκοφαντική δυσφήµιση και διατάραξη της δηµόσιας τάξης. Επίσης, έχει δεχθεί απειλές για τη ζωή του, καθώς τον αναζητούν µε ιδιαίτερο ζήλο οι «uyoku», οι σκληροπυρηνικές ακροδεξιές οµάδες που παρελαύνουν στις ιαπωνικές πόλεις µε τα κατάµαυρα φορτηγά τους φορτωµένα εθνικιστικά συνθήµατα και µικρόφωνα που παίζουν στη διαπασών στρατιωτικούς ύµνους. Ακόµη και η ιστοσελίδα του έχει δεχτεί ώς τώρα αρκετές κυβερνοεπιθέσεις. 
 
Όσο για τον ιαπωνικό Τύπο, φαίνεται ότι έχει «πέσει γραµµή» να αγνοούν εντελώς το έργο του Anti Nuke 281, παρά το γεγονός ότι συζητείται ευρύτατα στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. 
 
Η µοναδική αναφορά σε αυτόν έγινε από µια αθλητική εφηµερίδα που αναφερόταν σε «έναν αλήτη που µουτζουρώνει τους τοίχους µε σατιρικά σκίτσα που στρέφονται εναντίον του πρωθυπουργού»… 
 
Για όλους αυτούς τους λόγους, ο Anti Nuke 281 κινείται µέσα σε συνθήκες απόλυτης παρανοµίας και µυστικότητας, ενώ λαµβάνει πλήθος προφυλάξεων όταν περνάει στη δράση τις νύχτες. Κανείς δεν γνωρίζει ποιος κρύβεται πίσω από αυτό το ψευδώνυµο, ούτε καν τι σηµαίνει ο αριθµός 281. Και στις ελάχιστες συναντήσεις µε δηµοσιογράφους που έχουν κατορθώσει να κερδίσουν την εµπιστοσύνη του, όπως ο Τζούλιαν Ράιαλ της «South China Morning Post» του Χονγκ Κονγκ, εµφανίζεται µε γυαλιά και µε αµφίεση –σχεδόν µεταµφίεση– που δεν αφήνουν να φανεί κανένα από τα χαρακτηριστικά του. Το µόνο που είναι γνωστό γι’ αυτόν είναι ότι είναι εξαιρετικά αδύνατος, γκριζοµάλλης, γύρω στα σαράντα. 
 
Κλείνει δε τη συνάντησή του µε τον Τζούλιαν Ράιαλ µε τα εξής λόγια: «Δεν είµαι διόλου θαρραλέος. Είµαι ντροπαλός και δεν έχω την παραµικρή όρεξη να βρεθώ κάτω από τα φώτα των προβολέων της δηµοσιότητας. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, µού ταιριάζει η τέχνη του δρόµου. Πάντως, τη λατρεύω τη χώρα µου. Κι ο πραγµατικός µου στόχος είναι να βοηθήσω την Ιαπωνία να γίνει καλύτερη. Σαν µεµονωµένο ά-τοµο, δεν έχω ιδιαίτερα µεγάλη δύναµη. Ωστόσο, θα συνεχίσω να κολλάω τα σκίτσα µου, γιατί αυτό είναι το µοναδικό πράγµα που ξέρω να κάνω καλά για να φανώ χρήσιµος».        
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ