Shedia

EN GR

15/08/2015

Συνέντευξη - Αρετή Γρηγοράτου

Το θαύµα στα χαλάσµατα
 
Από το ισοπεδωµένο Νεπάλ, όπου βρίσκεται µε τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, 
µια Ελληνίδα περιγράφει πώς µέσα από τα ερείπια ξεπετάγεται η ελπίδα. 
 
Συνέντευξη της Αρετής Γρηγοράτου
Από: Λαµπρινή Παπαδοπούλου
Τη φαντάζοµαι να απαντάει στις ερωτήσεις της συνέντευξης πληκτρολογώντας βιαστικά σε έναν υπολογιστή έχοντας αφήσει για λίγο στην άκρη αµέτρητες εκρεµµότητες. Έξω από το «γραφείο» της, στο Κατµαντού του Νεπάλ, τα ερείπια µίας πόλης που ισοπεδώθηκε από δύο καταστροφικούς σεισµούς, ο αγώνας των κατοίκων να σταθούν στα πόδια τους και η διαρκής αγωνία για ένα νέο χτύπηµα δεν αφήνουν περιθώρια για χάσιµο χρόνου. 
 
Η Αρετή Γρηγοράτου είναι µόλις 30 ετών, αλλά έχει προλάβει να ταξιδέψει σε µερικά από τα πιο καυτά µέτωπα του πλανήτη –Κονγκό, Αϊτή, Ζάµπια– και να αναµετρηθεί µε τις συνέπειες των φυσικών φαινοµένων, αλλά και των ανθρώπινων συρράξεων. Σήµερα, είναι η µοναδική Ελληνίδα που βρίσκεται στο Νεπάλ, ως συντονίστρια προσωπικού των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Η κ. Γρηγοράτου µίλησε στη «σχεδία» για τη δύναµη των κατοίκων που έχασαν τους δικούς τους ανθρώπους κάτω από τα κτίρια που κάποτε αποκαλούσαν σπίτια τους, τα µικρά θαύµατα που συντελούνται όταν κοιτάµε αλλού, αλλά και για το πώς είναι να εργάζεσαι σε ένα γραφείο το οποίο... κουνιέται πού και πού. 
Έχεις λάβει µέρος σε αποστολές σε ορισµένα από τα πιο επικίνδυνα µέτωπα του πλανήτη. Ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγµή που έζησες; 
 
Παρότι κάποιες από τις αποστολές που έχω συµµετάσχει θεωρούνταν «υψηλού κινδύ-νου», δεν έχω βρεθεί σε κάποιο κρίσιµο περιστατικό, κυρίως λόγω των αυστηρών κανόνων που θέτουµε σε αυτά τα περιβάλλοντα, όπως είναι ο περιορισµός κυκλοφορίας, η αναστολή δραστηριοτήτων κ.λπ.
Σίγουρα, µια δύσκολη στιγµή ήταν ο σεισµός της 12ης Μαΐου, εδώ στο Νεπάλ. Είχαµε από πριν λάβει ενηµέρωση για το τι να κάνουµε σε περίπτωση σεισµού. Όµως, όσο καλά προετοιµασµένος κι αν είσαι, εκείνη τη στιγµή που η γη κινείται τόσο που µε δυσκολία ισορροπείς, τροµάζεις µε τη δύναµη της φύσης. Αφού τελείωσε και βεβαιωθήκαµε ότι όλες οι οµάδες µας ήταν ασφαλείς, ηρεµήσαµε όλοι. Μετά από αυτό, οι επόµενοι µετασεισµοί µάς φαίνονταν αστείοι…
Περιέγραψέ µας όσο µπορείς τις πρώτες εικόνες που αντίκρισες στο Νεπάλ.
 
Έφτασα στο Νεπάλ στις 6 Μαΐου, 10 µέρες µετά το σεισµό. Η αλήθεια είναι πως, µε όσα έβλεπα στα ΜΜΕ, τα περίµενα πολύ χειρότερα, να υπάρχουν παντού χαλάσµατα και σκηνές. Η πρωτεύουσα, το Κατµαντού, δεν είναι έτσι. Σαφώς και υπάρχουν γκρεµισµένα κτίρια, πολλοί άνθρωποι κοιµούνται σε σκηνές, αλλά δεν είναι η ολική καταστροφή που φανταζόµουν. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη στα πλέον αποµακρυσµένα ορεινά χωριά, τα οποία έχουν καταστραφεί κατά ένα µεγάλο ποσοστό και έχουν αποκοπεί από την υπόλοιπη χώρα, αφού τα µονοπάτια για τα διπλανά χωριά χάθηκαν, όταν µέρος του βουνού υποχώρησε. Η κατάσταση αυτή προβλέπεται να επιδεινωθεί ενόψει της εποχής των µουσώνων και τον κρύο χειµώνα σε αυτά τα υψόµετρα. Για αυτούς τους ανθρώπους, είναι ζήτηµα ζωής και θανάτου το να φτάσει εκεί ένας γιατρός για να περιθάλψει όσους τραυµατίστηκαν, να στήσει µια σκηνή για να βγάλουν τον πρώτο καιρό, να µεταφερθούν υλικά για να ξαναχτιστούν τα σπίτια τους. 
Πώς είναι µία ηµέρα σου στο Νεπάλ;
 
Πολλή δουλειά, πίεση, τα δεδοµένα αλλάζουν συνέχεια και πρέπει να προσαρµοζόµαστε και να ανταποκρινόµαστε όσο πιο γρήγορα και όσο το δυνατόν καλύτερα. Δηλαδή, είναι µια µέρα στο γραφείο όπως παντού στον κόσµο. Μόνο που το γραφείο σε αυτή την αποστολή µπορεί να κουνιέται πού και πού.
Και φυσικά επισκέψεις σε διάφορα µέρη όπου οι οµάδες µας παρέχουν ιατροφαρµακευτική βοήθεια, σκηνές και τεχνική υποστήριξη στα πιο αποµακρυσµένα χωριά, αποκοµµένα µετά το σεισµό, µε την πρόσβαση να γίνεται µόνο µε ελικόπτερο.
Πώς συνεχίζεται σήµερα η ζωή ανάµεσα σε χαλάσµατα, έχοντας και τον διαρκή φόβο ενός νέου σεισµού;
 
Η ζωή πάντοτε συνεχίζεται. Σε κάθε αποστολή βλέπω πόση δύναµη κρύβει ο άνθρωπος στα δύσκολα. Έτσι κι εδώ. Έχουµε ντόπιο προσωπικό που ζει σε σκηνές. Κι όµως, έρχονται κάθε πρωί µε χαµόγελο και δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις µιας έκτακτης ανάγκης. 
Μπορώ να σας πω ότι είδα µεγάλη διαφορά µετά τον τελευταίο σεισµό. Οι άνθρωποι είχαν αρχίσει να γυρίζουν στην καθηµερινότητα, τα καταστήµατα να ανοίγουν σιγά σιγά, οι σκηνές στους δρόµους άρχισαν να µειώνονται. Όταν ηρέµησαν κάπως, πιστεύοντας ότι το χειρότερο πέρασε και πως ίσως για κάποια χρόνια δεν θα έχουν άλλο µεγάλο σεισµό, έγινε ο σεισµός της 12ης Μαΐου. Από τότε, βλέπω τους ανθρώπους πιο φοβισµένους. Κάποιοι διστάζουν να γυρίσουν στα σπίτια τους. Φοβούνται πως ένας τρίτος µεγάλος σεισµός µπορεί να συµβεί ανά πάσα στιγµή και προτιµούν να κοιµούνται στις σκηνές.
Μια µέρα στο αεροδρόµιο, περιµένοντας να πετάξω µε το ελικόπτερο σε κάποιο αποµονωµένο χωριό για να συναντήσω τις οµάδες µας, ένας υπάλληλος του αεροδροµίου, βλέποντας το µπλουζάκι των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, µε ευχαρίστησε εγκάρδια που ήρθαµε από τόσο µακριά για να βοηθήσουµε τους κατοίκους του Νεπάλ. Με ρώτησε αν ήµουν εδώ στον δεύτερο σεισµό και αν φοβάµαι. Και όταν τον ρώτησα αν εκείνος φοβάται, βούρκωσε και µου είπε πως δεν φοβάται, αλλά πως ένιωθε ένα βάρος στην ψυχή. Η αδερφή του σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια του σεισµού και άλλα µέλη της οικογένειάς του τραυµατίστηκαν. Επιστρέφει από τη δουλειά κάθε µέρα και σκέφτεται όσα έγιναν και δεν µπορεί να κοιµηθεί τα βράδια. Όµως, χαίρεται πολύ που έρχεται κάθε πρωί στο αεροδρόµιο και βλέπει τόσους ανθρώπους από άλλες χώρες που ο σεισµός δεν τους έπληξε και δεν τους αφορούσε. Και όµως, άφησαν τα σπίτια τους για να έρθουν εδώ, να κοιµούνται και αυτοί σε σκηνές προκειµένου να βοηθήσουν. Αυτό του δίνει κουράγιο.
Τι σηµαίνει θαύµα για εσένα; Μπορείς να µας περιγράψεις ένα που έζησες από κοντά; 
 
Παλιότερα, ίσως να έλεγα ότι δεν πιστεύω σε θαύµατα µε την απόλυτα θρησκευτική έννοια του όρου. Πλέον, τείνω να πιστεύω πως «θαύµατα» είναι µικρές στιγµές που συνήθως δεν δίνουµε σηµασία, κοιτάζοντας αλλού. Και είναι σχετικά. Κάπου στην Αφρική, θαύµα µπορεί να είναι ένα παιδί που δεν θα πεθάνει από υποσιτισµό και θα καταφέρει να πάει σχολείο, µια γυναίκα που έχει τη δυνατότητα να γεννήσει σε ένα νοσοκοµείο, ένας ασθενής που µπορεί να λάβει την απαραίτητη θεραπεία. 
Βλέπεις οµοιότητες στην Ελλάδα µε τις χώρες που έχεις επισκεφθεί για την αντιµετώπιση κάποιας καταστροφής; 
 
Παντού στον κόσµο, όταν βλέπουµε µια φυσική καταστροφή, οι άνθρωποι ενώνονται, βοηθούν όσο µπορούν ο ένας τον άλλο στα δύσκολα. Τα πράγµατα γίνονται δύσκολα ό-ταν µιλάµε για ανθρωπογενή καταστροφή, γιατί µπαίνουν στη µέση θρησκευτικές, πολιτικές, φυλετικές και κάθε είδους διακρίσεις. Εκεί οι άνθρωποι χωρίζονται και αντιµάχονται ο ένας τον άλλο. Στην Ελλάδα, σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουµε, πρέπει να βγάλουµε όση καλοσύνη και δύναµη έχουµε, όχι να διασπαστούµε.
Πόσο σηµαντικό ρόλο θεωρείς ότι παίζουν οι οµάδες πολιτών και οργανώσεων στην αντιµετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που διέρχεται η χώρα; 
Τα τελευταία χρόνια, οι Έλληνες έχουν αρχίσει να ευαισθητοποιούνται και να συµµετέχουν σε µη κυβερνητικές οργανώσεις, αλλά και να δηµιουργούν νέες οµάδες για να βοηθήσουν και να προσφέρουν στον συνάνθρωπο όπως µπορούν. Πιστεύω ακράδαντα στα κίνητρα όλων όσων θέλουν να βοηθήσουν. Δεν πρέπει πάντα να ψάχνουµε τα αποτελέσµατα στα µεγάλα µεγέθη. Ακόµα και η πιο µικρή βοήθεια µπορεί να κάνει τη διαφορά στη ζωή κάποιου. Να µην ξεχνάµε, όµως, ότι όλα αυτά τα µέτρα είναι πυροσβεστικά. Πρόκειται για αντίδραση στην κατάσταση, αλλά δεν αρκούν για να αντιµετωπιστεί το πρόβληµα.
 
Τι σου δίνει κουράγιο στην Ελλάδα;
 
Οι φίλοι, η οικογένεια, ο τρόπος που µπορούµε να γελάµε ακόµα και στα πολύ δύσκολα και να συνεχίζουµε όπως µπορούµε. Η δύναµη και η οµορφιά µέσα µας.                    
 
*Μάθε περισσότερα για τις αποστολές και τους τρόπους ενίσχυσης του έργου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο 210 5 200 500 και στο www.msf.gr.