Shedia

EN GR

15/08/2015

Homeless Fonts

Αραδες υποστηριξης

 
Μια σειρά γραµµατοσειρές βοηθούν άστεγους της Βαρκελώνης να γράψουν το µέλλον τους αλλιώς. 
 
Κείμενο: Laura Smith 
Φωτογραφίες: Homeless Fonts/Arrels Foundation
 
Μια φιλανθρωπική οργάνωση που εδρεύει στη Βαρκελώνη αναπαρήγαγε τον γραφικό χαρακτήρα άστεγων πολιτών, µετατρέποντάς τον σε εµπορεύσιµα τυπογραφικά στοιχεία. Οι «Γραµµατοσειρές των Άστεγων» (homelessfonts.org) διατίθενται προς πώληση, χρησιµοποιούνται σε εµπορικά προϊόντα και δικτυακούς τόπους, ενώ είχαν χρησιµοποιηθεί και στο εξώφυλλο του αυστραλιανού περιοδικού δρόµου «The Big Issue». Τα έσοδα από τις πωλήσεις πηγαίνουν στη µη κερδοσκοπική οργάνωση της πόλης «Arrels», η οποία προσπαθεί να υποστηρίξει τον µισό πληθυσµό των άστεγων της καταλανικής πρωτεύουσας, που αριθµεί 3.000 άτοµα. Το Διεθνές Δίκτυο Περιοδικών Δρόµου (INSP) συναντήθηκε µε τον δηµιουργό και τους συµµετέχοντες στο πρόγραµµα και συνοµίλησε µαζί τους, όχι µόνο σχετικά µε τον τρόπο που η γραφή τους έχει περάσει από τη µορφή µιας χάρτινης πινακίδας σε εµπορικά σήµατα, αλλά και πώς η ιδέα αυτή γίνεται φορέας κοινωνικής αλλαγής, αναδεικνύοντας το κρίσιµο κοινωνικό ζήτηµα της έλλειψης στέγης και βελτιώνοντας, παράλληλα, την καθηµερινότητα των άστεγων της καταλανικής πρωτεύουσας.
 
«Το να γράφεις σε µια χάρτινη πινακίδα είναι πραγµατικά απαίσιο. Δύσκολα µπορείς να αποδώσεις την αγάπη του κόσµου. Δεν µπορείς να αποδώσεις κάτι όµορφο, µπορείς;» λέει ο Γκιγιέρµο (Guillermo), αναφερόµενος στις πινακίδες που χρησιµοποιούσε για να επαιτεί στους πολυσύχναστους δρόµους της Βαρκελώνης.
Γραφολόγοι λένε ότι ο γραφικός χαρακτήρας του καθενός, από το µέγεθος και το ύφος των γραµµάτων µέχρι τα κενά διαστήµατα που αφήνει ανάµεσα στις λέξεις, µπορεί να αποκαλύψει περίπλοκες λεπτοµέρειες για την προσωπικότητά τους.
Οι πινακίδες από χαρτόνι που χρησιµοποιούν πολλοί άστεγοι είναι κάτι παραπάνω από µια έκκληση για βοήθεια χαραγµένη µε µελάνι. Είναι µια οπτική υπενθύµιση ότι, παρά το γεγονός ότι είναι άστεγοι, οι άνθρωποι που κρατούν αυτές τις πινακίδες είναι ανεξάρτητα άτοµα, µε το δικό τους αξιακό σύστηµα, είναι άνθρωποι. Είναι εµείς.
Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, όµως, αυτές οι πινακίδες και οι δηµιουργοί τους αγνοούνται από τους περαστικούς. Δεν τις βλέπει κανείς.
 
 
Από το χαρτόνι στον υπολογιστή
 
«Το τι µεταφέρεις ως µήνυµα µέσω της πινακίδας που κρατάς, µέσα από τα µηνύµατά σου, είναι κάτι που πραγµατικά µπορεί να σε καταστρέψει», λέει ο Γκιγιέρµο, ο οποίος κατάγεται από την Αργεντινή και ήταν κάποτε ένας από τους κατ' εκτίµηση 3.000 άστεγους της Βαρκελώνης.
Αλλά η αρνητική αυτή προσέγγιση φαίνεται πως άλλαξε όταν ο Γκιγιέρµο, µαζί µε πέντε ακόµη ανθρώπους που ζουν στους δρόµους της Βαρκελώνης, πήραν µέρος στο πρόγραµµα «Γραµµατοσειρές Άστεγων». Μέσα από αυτό το µοναδικό πρόγραµµα, ο γραφικός τους χαρακτήρας σαρώθηκε, αναλύθηκε και µετατράπηκε σε γραµµατοσειρές προς πώληση σε εταιρείες και ιδιώτες, που θα µπορούν να τις χρησιµοποιήσουν στο µάρκετινγκ, στην αλληλογραφία τους και σε όποιες άλλες εφαρµογές θεωρείται σκόπιµο.
Η πρωτοβουλία ξεκίνησε το περασµένο καλοκαίρι από το Ίδρυµα «Arrels», το οποίο παρέχει υποστηρικτικές υπηρεσίες σε 1.600 περίπου άστεγους, σε κάτι παραπάνω από το µισό δηλαδή του πληθυσµού των άστεγων της πρωτεύουσας της Καταλονίας, µε την υποστήριξη της διαφηµιστικής εταιρείας «Τhe Cyranos McCann».
Τα έσοδα ενισχύουν ένα ίδρυµα της πόλης που παρέχει δωρεάν διαµονή, φαγητό, κοινωνικές δραστηριότητες, απασχόληση, υγειονοµική περίθαλψη και άλλες εγκαταστάσεις υγιεινής στους άστεγους της Βαρκελώνης.
«Ο βασικός στόχος είναι να αναδείξουµε το ζήτηµα της αστεγίας, κάνοντας το σηµαντικό πρόβληµα ορατό παντού, από µια αφίσα µέχρι µια ιστοσελίδα», σχολιάζει ο Φεράν Μπούσκετς (Ferran Busquets), διευθυντής του Ιδρύµατος «Arrels».
«Επιπλέον, το πρόγραµµα µεταµορφώνει ανθρώπους που ζουν στους δρόµους σε καλλιτέχνες, αναδεικνύοντας την πραγµατική αξία και τις αρετές τους, αλλά και τι µπορούν να συνεισφέρουν στην κοινωνία. Αναδεικνύει µια διαφορετική οπτική των ανθρώπων που ζουν στους δρόµους». 
Μέχρι σήµερα, για τις ανάγκες του προγράµµατος, έχουν συνεργαστεί δώδεκα άνθρωποι, οι οποίοι έχουν δηµιουργήσει εννέα µοναδικές γραµµατοσειρές, ενώ τρεις ακόµα γραµµατοσειρές βρίσκονται σε διαδικασία παραγωγής. Οι γραµµατοσειρές είναι διαθέσιµες και µέσω της ιστοσελίδας homelessfonts.org. 
 
«Τα γράµµατά µου»
 
Η γεννηµένη στο Λονδίνο Λορέν Χαλγκαµπάρι (Lorraine Halgabary), όταν της προτάθηκε αρχικά να συµµετέχει στο πρόγραµµα είχε πολλές επιφυλάξεις, παραδέχεται, ωστόσο, πως έµεινε άφωνη όταν αντίκρισε για πρώτη φορά τη γραµµατοσειρά της σε ένα µπουκάλι λάδι ισπανικής εταιρείας παραγωγής τροφίµων.
«Ήταν, πράγµατι, περίεργο. Ενθουσιάστηκα όταν το είδα για πρώτη φορά σε ένα µικρό µαγαζί στη Βαρκελώνη. Ήταν µια µο-ναδική εµπειρία να δω τον γραφικό µου χαρακτήρα εκεί», αναφέρει. «Δεν πίστευα ποτέ ότι ο τρόπος της γραφής µου θα άξιζε ποτέ τίποτα. Χάρη σε αυτό το πρόγραµµα, έµαθα ότι ο γραφικός µου χαρακτήρας είναι αρκετά καλός για να ενδιαφερθεί κάποιος, από τη στιγµή µάλιστα που µια εταιρεία ενδιαφέρθηκε να τον χρησιµοποιήσει για τα προϊόντα της». 
Η Λορέν έµεινε άστεγη το 2009, όταν οι ξέγνοιαστες διακοπές στην καταλανική πρωτεύουσα εξελίχθηκαν σε εφιάλτη, όταν κλάπηκε το διαβατήριό της και χρησιµοποιήθηκε για «κάτι παράνοµο». 
Έγινε κοµµάτι της κοινωνίας των άστεγων της πόλης και έζησε εννέα µήνες στους δρόµους και σε εγκαταλελειµµένα κτίρια, ώσπου ένας φίλος της τη σύστησε στο Ίδρυµα «Arrels», για να µπορέσει να χρησιµοποιήσει τις εγκαταστάσεις του και να έχει δωρεάν πρόσβαση στο µπάνιο. 
 
Με την υποστήριξη του ιδρύµατος, η Λορέν πλέον µοιράζεται µε ένα ακόµη άτοµο ένα κατάλυµα και δηλώνει αποφασισµένη να µείνει στη Βαρκελώνη και να εργαστεί για το Ίδρυµα. 
«Με βοήθησαν πάρα πολύ, τόσο που είναι πολύ δύσκολο να τους το ξεχρεώσω», λέει σήµερα η 61χρονη Βρετανίδα. «Τα γράµµα-
τά µου χρησιµοποιούνται παντού, ακόµη και σε ένα αυστραλιανό περιοδικό. Μέχρι και πολλοί φίλοι µου στο Λονδίνο ξέρω ότι χρησιµοποιούν τα γράµµατά µου. Πλέον, δεν είναι λίγες οι φορές που, εξαιτίας της δηµοσιότητας που έχει πάρει και τις συνεντεύξεις που έχω δώσει στην τηλεόραση και τα περιοδικά, ο κόσµος µε αναγνωρίζει στο δρόµο. Είναι σαν να είµαι µια διασηµότητα για το Ίδρυµα!»
Η πρώτη εκδοτική χρήση της γραµµατοσειράς των άστεγων έγινε από το περιοδικό δρόµου της Αυστραλίας «The Big Issue». 
 
Ένα άλλο µέλος των δηµιουργών, ο Λουίς, κατάγεται από τη νότια Ισπανία. Μετακόµισε στη Βαρκελώνη πριν από πολλά χρόνια, έπειτα από το διαζύγιό του. Έµεινε άστεγος, έχοντας ζήσει τον πόνο της µακροχρόνιας ανεργίας. «Είµαι πολύ περήφανος και ενθουσιασµένος για την παγκόσµια απήχηση που έχει το πρόγραµµα “Homeless Fonts"», δηλώνει σχετικά µε τον γραφικό του χαρακτήρα. 
«Με αυτή την έννοια, οι “Γραµµατοσειρές Άστεγων” είναι κάτι πολύ περισσότερο από µια συνεργασία. Το πιο σηµαντικό είναι ότι το αποτέλεσµα χρησιµοποιείται σε πραγµατικά προϊόντα και ότι είναι συναρπαστικό. Όλοι όσοι συνεργάστηκαν για τα “Homeless Fonts”» είναι υπερήφανοι και πολύ χαρούµενοι», δηλώνει ο Φεράν, που εκπροσωπεί το ίδρυµα, και συµπληρώνει: «Οι άνθρωποι που υποστηρίζουµε υποστηρίζουν και οι ίδιοι, µε τη σειρά τους, το “Arrels”. Σιγά σιγά, συµµετέχουν όλο περισσότερο στις κοινωνικές µας δράσεις, ένας εξ αυτών, µάλιστα, είναι πλέον µέλος της διαχειριστικής µας οµάδας. Η επιθυµία για συνεργασία προέκυψε από τους ίδιους τους ανθρώπους. Ήθελαν να νιώσουν χρήσιµοι». 
 
Όλοι οι συµµετέχοντες στο πρόγραµµα σήµερα µένουν σε διαµερίσµατα που τους παρέχει το Ίδρυµα. 
«Το χειρότερο από το να µένεις στους δρόµους είναι το αίσθηµα της αποµόνωσης από τον υπόλοιπο κόσµο. Να µην έχεις ιδιωτική ζωή, µια κανονική ζωή», προσθέτει ο Γκιγιέρµο.                          
*Επιµέλεια κειµένου: Γιώργος Αράπογλου