Shedia

EN GR

30/10/2013

Πιστοί στον όρκο τους και στον άνθρωπο, του Σπύρου Ζωνάκη

Εθελοντικές δομές εθελοντών γιατρών και πολιτών παίρνουν πάνω τους τη διαχείριση της υγειονομικής τραγωδίας και σώζουν ζωές.
 
Καρκινοπαθείς στερούνται τη θεραπεία τους, νεφροπαθείς αποκλείονται από αιμοκάθαρση, διαβητικοί μένουν χωρίς φάρμακα, έγκυες τίθενται εκτός προγεννητικού ελέγχου. Αυτές οι σκηνές αποτελούν, πλέον, καθημερινή πραγματικότητα  στην πατρίδα μας. Λόγω της εκρηκτικής αύξησης της ανεργίας και της αδυναμίας ασφαλισμένων να καταβάλουν εισφορές, πάνω από τρία εκατομμύρια πολίτες, περίπου το 1/3 του πληθυσμού, έχουν μείνει ανασφάλιστοι, στερούμενοι την πρόσβαση στις δημόσιες δομές υγείας και κάθε δικαίωμα υγειονομικής περίθαλψης. 
 
Η απάντηση της ελληνικής κοινωνίας στην κατάρρευση του κράτους πρόνοιας είναι ο πολλαπλασιασμός σε όλη τη χώρα των κοινωνικών ιατρείων-φαρμακείων. Πρόκειται για τις ανεξάρτητες και αυτοδιαχειριζόμενες δομές αλληλεγγύης, που συσπειρώνουν γιατρούς, φαρμακοποιούς, ψυχολόγους,  αλλά και απλούς πολίτες, και παρέχουν εθελοντικά υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σε ανασφάλιστους, άπορους και άνεργους ασθενείς. Μέχρι στιγμής, υπολογίζεται ότι λειτουργούν περισσότερες από 20 τέτοιες συλλογικότητες σε όλη την Ελλάδα, με τις μισές περίπου να βρίσκονται στην Αττική. 
 
 
Υψιστο αγαθό
 
«Δεν ήταν ο εθελοντισμός και η φιλανθρωπία που μας οδήγησαν στην οργάνωση των κοινωνικών ιατρείων, αλλά η πεποίθηση ότι η υγεία αποτελεί το ύψιστο κοινωνικό αγαθό», επισημαίνει ο Γιώργος Βήχας, ιδρυτής του Μητροπολιτικού Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού, του πρώτου που λειτούργησε στη χώρα, το Δεκέμβριο του 2011. «Συνολικά, είμαστε 230 εθελοντές, συμπεριλαμβανομένων 90 γιατρών, 12 οδοντιάτρων, 6 φαρμακοποιών και 6 ψυχολόγων. Ασθενείς από όλη την Αθήνα καταφεύγουν στις υπηρεσίες μας, αναζητώντας από μια απλή ιατρική εξέταση έως ένα χημειοθεραπευτικό σχήμα που θα τους δώσει ελπίδα για ζωή. Πέρα από τους άνεργους και τους ανασφάλιστους, προστρέχει σε μας κι ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ασφαλισμένων που δεν μπορούν να πληρώσουν  τη συμμετοχή τους στα φάρμακα. Ενδεικτικά, το 2012 είχαμε 4.000 επισκέψεις, ενώ το πρώτο εννιάμηνο του 2013 αυτές άγγιξαν τις 11.000», τονίζει ο κ. Βήχας. 
 
«Βασική μας αρχή είναι να μην δεχόμαστε χρήματα. Αυτό το επιλέξαμε τόσο για λόγους διαφάνειας όσο και επειδή θέλουμε να κινητοποιήσουμε την ενεργό αλληλεγγύη των πολιτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η άμεση ανταπόκριση στην έκκληση που κάναμε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ώστε να βρεθεί το φάρμακο που θα κρατούσε στη ζωή ένα νεαρό που υπέφερε από χρόνια μυελογενή λευχαιμία από δύο γυναίκες που έπασχαν από την ίδια νόσο, και οι οποίες προσέφεραν η μία  10 και η άλλη 20 δισκία για να καλύψουν τη θεραπεία του παιδιού για δύο μήνες. Το 90% των φαρμάκων που διαθέτουμε είναι δωρεές του κόσμου», συμπληρώνει ο κ. Βήχας.
 
Επιπλέον, όλα τα κοινωνικά ιατρεία βρίσκονται σε οριζόντια επικοινωνία μεταξύ τους, μέσω του διαδικτύου, αναπτύσσοντας ένα πανελλήνιο δίκτυο ανταλλαγής φαρμάκων, από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Αθήνα και από τη Δράμα  έως την Κρήτη. Τα προβλήματα, ωστόσο, ξεκινούν όταν χρειάζεται η νοσηλεία ασθενών σε δημόσια νοσοκομεία. «Το κόστος νοσηλείας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που αδυνατεί να πληρώσει ο ανασφάλιστος ασθενής μετακυλίεται στην Εφορία. Με αυτόν τον τρόπο, χιλιάδες άνθρωποι κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να φυλακιστούν ή να τους κατασχεθεί το σπίτι. Έτσι, πολλοί, αδυνατώντας να αναλάβουν ένα τέτοιο χρέος, οδηγούνται στο θάνατο. Έχουμε 10 καρκινοπαθείς που έχασαν τη ζωή τους επειδή δεν μπορούσαν να πληρώσουν τη θεραπεία. Χάρη στην επιμονή μας και ερχόμενοι πολύ συχνά σε σύγκρουση με τις διοικήσεις των νοσοκομείων, κατορθώσαμε  πάνω από 150 άτομα να παραπεμφθούν σε κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα χωρίς ν’ απαιτηθούν τα νοσήλια. 
 
Σε κάθε περίπτωση, τα κοινωνικά ιατρεία είναι δομές έκτακτης ανάγκης. Ούτε θέλουν  ούτε μπορούν να υποκαταστήσουν το κρατικό σύστημα υγείας. Στόχος μας είναι να ανοίξουν τα νοσοκομεία και να εξασφαλιστεί δωρεάν πρόσβαση στη δημόσια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για όλους. Το πολυδιαφημισμένο από την κυβέρνηση “Εισιτήριο ελεύθερης πρόσβασης στην πρωτοβάθμια περίθαλψη” αφορά μόλις 200.000 ανασφάλιστους και προσφέρει μονάχα δωρεάν διάγνωση, αλλά  όχι δωρεάν θεραπεία», καταλήγει ο κ. Βήχας.
 
 
Κλειστές οι πόρτες
 
«Ξεκινήσαμε τη δράση μας το Φεβρουάριο του 2013.  Οι εθελοντές μας πλησιάζουν τους 120, ενώ διαθέτουμε πάνω από  50  γιατρούς, σχεδόν όλων  των ειδικοτήτων.  Από την ίδρυσή μας, έχουμε καταγράψει, συνολικά, 1.877 επισκέψεις. Από ελεύθερους επαγγελματίες που αδυνατούν να πληρώσουν τον ΟΑΕΕ μέχρι μετανάστες που στερούνται νομιμοποιητικών εγγράφων», μας λέει η Λένα Κουγέα, συντονίστρια του Κοινωνικού Ιατρείου-Φαρμακείου Αθήνας. «Δυστυχώς, όμως, οι πόρτες των περισσότερων δημόσιων νοσοκομείων παραμένουν κλειστές για τους ασθενείς μας, όποτε αυτοί χρειάζονται δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια περίθαλψη. Χαρακτηριστικά, καταβάλαμε μεγάλο αγώνα ώστε μια γυναίκα 43 ετών με διαγνωσμένο καρκίνο του μαστού, που είχε σταματήσει τις χημειοθεραπείες της, λόγω της λήξης της ασφάλισής της, να συνεχίσει τη θεραπεία της σε άλλο δημόσιο νοσοκομείο. Δεν θα τα καταφέρναμε χωρίς την εθελοντική προσφορά συνεργατών ιδιωτών γιατρών, που αναλαμβάνουν έναν ορισμένο αριθμό εξυπηρετούμενών  μας το μήνα. Αλλά, κυρίως, χωρίς τους απλούς πολίτες και τις δομές αλληλεγγύης που μας προμηθεύουν από φάρμακα και αναλώσιμο υλικό μέχρι ιατρικό εξοπλισμό», προσθέτει η κ. Κουγέα. «Πέρα από την ιατρική βοήθεια, προσφέρουμε και ψυχοκοινωνική στήριξη. Το κυρίαρχο συναίσθημα όσων μας επισκέπτονται για πρώτη φορά  είναι η ντροπή. Η αποστολή μας είναι να συμβάλουμε ώστε αυτός ο κόσμος να επανακτήσει τη χαμένη του αξιοπρέπειά και να αισθανθεί ότι έχει κάποιους ανθρώπους στο πλευρό του. Δεν πρόκειται να ξεχάσω όταν μας παρακάλεσε αναλφάβητη ηλικιωμένη Ρομά ασθενής μας να της βρούμε σχολείο δεύτερης ευκαιρίας, κάτι που κάναμε. Με την παρέμβασή μας, έχουμε αποσοβήσει ακόμα και αυτοκτονίες», σημειώνει η Χρυσαφώ Παπακωνσταντίνου, μία από τους 17 οδοντιάτρους του συγκεκριμένου κοινωνικού ιατρείου.
 
 
Μέτωπο Βύρωνα
 
«Μια ομάδα πολιτών συγκροτήσαμε, τον Οκτώβριο του 2012,  μια συλλογικότητα με στόχο την κάλυψη των αναγκών των ανασφάλιστων πολιτών του Βύρωνα και των όμορων περιοχών. Η  πρωτοβουλία μας στηρίζεται στη σύσταση ενός δικτύου εθελοντών ιατρών, που αριθμεί αυτή τη στιγμή 66 άτομα κάθε ειδικότητας, οι οποίοι  μας ενημερώνουν για το πόσα άτομα μπορούν να δέχονται στα ιατρεία τους δωρεάν κάθε μήνα», αναφέρει ο Δημήτρης Σουλιώτης, συντονιστής του Κοινωνικού Ιατρείου-Φαρμακείου Βύρωνα. «Παράλληλα, συνεργαζόμαστε με ένα ολοένα διευρυνόμενο δίκτυο φαρμακείων της ευρύτερης περιοχής, που περιλαμβάνει, μάλιστα, το 40% των φαρμακοποιών του Βύρωνα, στα οποία ο κόσμος  προσφέρει φάρμακα, τα οποία, στη συνέχεια,  διαθέτουμε στον  κόσμο που ζητά τη βοήθειά μας. Συνολικά, έχουμε χορηγήσει φάρμακα σε πάνω από 2.500 άτομα, ενώ έχουμε παραπέμψει σε γιατρούς άλλα 456. Επιπλέον,  προσφεύγουν σε μας πολλοί κάτοχοι βιβλιαρίων απορίας, που αδυνατούν να προμηθευθούν  τα φάρμακά τους από τα νοσοκομεία. Μέσω του ιατρείου μας, έχουν βρεθεί τόσο παιδικά εμβόλια όσο και κατά του τραχήλου της μήτρας, που απουσιάζουν, συχνά, από τις δομές του κρατικού συστήματος υγείας. Η πρωτοβουλία μας αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου μετώπου αντίστασης που συσπειρώνει τοπικές δομές σίτισης και κοινωνικής αλληλεγγύης. Θα έχουμε πετύχει μονάχα όταν αυτοκαταργηθούμε, όταν δεν θα είμαστε, πια, απαραίτητοι», επισημαίνει ο κ. Σουλιώτης.
 
Αλυσίδα στήριξης
 
Από την πλευρά του, και ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ)  μαζί με τον Φιλανθρωπικό Οργανισμό της Αρχιεπισκοπής  «ΑΠΟΣΤΟΛΗ» συγκρότησαν, το Φεβρουάριο του 2012, το Ιατρείο Κοινωνικής Αποστολής για την παροχή πρωτοβάθμιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε ανασφάλιστους ασθενείς, άστεγους και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες του  πληθυσμού. Σύμφωνα με τον Γιώργο Πατούλη, Πρόεδρο του ΙΣΑ, «το Ιατρείο, στο οποίο προσφέρουν τις υπηρεσίες τους 300 εθελοντές γιατροί, αριθμεί 16.000 ιατρικές επισκέψεις, χορηγεί καθημερινά σε άπορους και ανασφάλιστους πολίτες 3.000 φάρμακα, ενώ έχει διοχετεύσει  περισσότερα από 300.000  φάρμακα σε απομακρυσμένες και δύσβατες περιοχές όλης της Ελλάδας. Επιπλέον, έχουν γίνει 9.000 εργαστηριακές εξετάσεις στους ασθενείς μας, ενώ με τη συνδρομή  χιλιάδων ανώνυμων πολιτών που έχασαν τους δικούς τους και κατέθεσαν τα φάρμακα που είχαν για να σωθούν κάποιοι άλλοι συνάνθρωποί τους, εξασφαλίσαμε θεραπείες υψηλού κόστους σε καρκινοπαθείς και αρρώστους με σπάνια νοσήματα. Ταυτόχρονα, έχει δημιουργηθεί μια αλυσίδα στήριξης του Ιατρείου μας, στην οποία συμμετέχουν  14  δημόσια νοσοκομεία που υποδέχθηκαν κάποιους από τους ασθενείς μας που έχρηζαν νοσηλείας». Πρόκειται για τα νοσοκομεία Ελπίς, Σισμανόγλειο, Σωτηρία, Λαϊκό, Γ. Γεννηματάς, Ερυθρός Σταυρός, Αγ. Σάββας, Αρεταίειο, ΝΝΑ, Αλεξάνδρα, Παίδων Πεντέλης, Ευαγγελισμός, Ευγενίδειο, Αγ. Ανάργυροι. 
 
Πρωταγωνιστικό ρόλο στη συγκρότηση της συγκεκριμένης συμμαχίας έπαιξε η διοίκηση του νοσοκομείου Ελπίς, το οποίο, ήδη από το 2012, είχε ανοίξει τις πύλες του στους ανασφάλιστους πολίτες. «Το προσωπικό του νοσηλευτικού μας ιδρύματος εργάζεται με αυταπάρνηση ώστε κανένας που χρήζει άμεσης περίθαλψης να μην βρει κλειστή πόρτα. Εκατοντάδες ανασφάλιστοι  έχουν εξυπηρετηθεί από το νοσοκομείο μας. Κάθε μήνα, 30 με 35 ασθενείς, σε συνεργασία  πάντα με τα κοινωνικά ιατρεία, υποβάλλονται από ογκολογικές και γυναικολογικές επεμβάσεις έως αιματολογικές και οφθαλμολογικές εξετάσεις. Η πρόσβαση όλων των πολιτών σε δημόσιες υπηρεσίες υγείας είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα», σημειώνει ο Θεόδωρος Γιάνναρος, διοικητής του Ελπίς. «Μέσω του εξορθολογισμού δαπανών στην αγορά υλικών, εξοικονομήσαμε πόρους  που διαθέσαμε για τη φροντίδα των ανασφάλιστων. Παράλληλα, εφαρμόζοντας επιθετική επικοινωνιακή καμπάνια, βρήκαμε στήριξη και στο εξωτερικό. Δύο φορές το μήνα φθάνουν στο νοσοκομείο 3 έως 5 τόνοι φάρμακα και παραϊατρικό υλικό από την οργάνωση “Βοήθεια προς την Ελλάδα”, που δραστηριοποιείται σε Αυστρία, Ελβετία και Γερμανία», προσθέτει ο κ. Γιάνναρος.
 
«Πριν από ένα χρόνο, πήραμε την απόφαση να εξυπηρετούμε τους ανασφάλιστους ασθενείς, και αυτό ανεξάρτητα από το κόστος της αγωγής και της νοσηλείας τους. Το επίπεδο περίθαλψης όσων έχουν χάσει το δικαίωμα στην ασφάλιση είναι ακριβώς το ίδιο  με αυτό των  ασφαλισμένων, όπως επιτάσσουν οι κανόνες της ιατρικής. Δεν κάνουμε διακρίσεις. Έχουμε χειρουργήσει 22 άτομα που έχουν επιλεχθεί από το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο του Ελληνικού και το Ιατρείο Κοινωνικής Αποστολής. Όλα τα αιτήματα έχουν γίνει δεκτά», μας λέει ο Νίκος Μαλίνογλου, Πρόεδρος του ΔΣ του Σωματείου Εργαζομένων του Σισμανόγλειου.
 
 
Υποχρέωση της πολιτείας
 
 «Δυστυχώς, η  προσέλευση ανασφάλιστων στο νοσοκομείο μας δεν είναι αυτή που αρχικά αναμέναμε. Ο κόσμος, πιθανότατα, πιστεύει πως ερχόμενος εδώ  θα κληθεί να υπογράψει υπεύθυνη δήλωση ότι θα πληρώσει στη συνέχεια τα νοσήλια. Αυτό δεν ισχύει. Τον καλούμε να ξεπεράσει κάθε δισταγμό και δυσπιστία», συμπληρώνει  Γιώργος Βελιμέζης, χειρούργος στο ίδιο νοσοκομείο.
Παράλληλα, από τον Ιούνιο του 2012, η Ογκολογική Μονάδα του Νοσοκομείου Σωτηρία έχει δημιουργήσει το Ογκολογικό Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ένα εθελοντικό σύστημα παροχής θεραπείας σε ανασφάλιστους καρκινοπαθείς. Κάθε Τετάρτη, γιατροί, νοσηλευτές και γραμματείς δουλεύουν εκτός ωραρίου, μέχρι αργά το βράδυ, για να τους εξυπηρετήσουν. Το δίκτυο έχει ενισχυθεί με το Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, την 5η Πνευμονολογική Κλινική του Νοσοκομείου Σωτηρία και την Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. «Έχουν παραπεμφθεί σε μας 120 άτομα από τα Κοινωνικά Ιατρεία του Ελληνικού και της Κοινωνικής Αποστολής. Το κόστος της φαρμακευτικής αγωγής, όπως και του υγειονομικού υλικού, καλύπτεται από φαρμακευτικές εταιρείες, στα πλαίσια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης τους», αναφέρει ο καθηγητής Κωνσταντίνος Συρίγος, Διευθυντής της Ογκολογικής Μονάδας του νοσοκομείου. «Οι ασθενείς που προσέρχονται εδώ πάσχουν, κυρίως, από καρκίνους του μαστού, του πνεύμονα και του προστάτη. Πρόκειται, συνήθως, για ανθρώπους της μεσαίας τάξης που έμειναν άνεργοι και έχασαν την ασφαλιστική τους κάλυψη, με αποτέλεσμα είτε να διακόπτουν τη θεραπεία τους στη μέση είτε να μην γίνονται δεκτοί σε κρατικά νοσοκομεία. Για πολλούς, μάλιστα, δεν ήταν η καταπολέμηση της ασθένειας η πρώτη τους προτεραιότητα, αλλά ο βιοπορισμός», επισημαίνει ο κ. Συρίγος.
«Προσπαθούμε να επιτύχουμε συνεργασία με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία προκειμένου να αντιμετωπίσουμε, όσο περισσότερο γίνεται, το πρόβλημα των ανασφάλιστων καρκινοπαθών του Λεκανοπεδίου. Ωστόσο, η περίθαλψη δεν μπορεί να είναι υπόθεση εθελοντισμού. Είναι υποχρέωση της πολιτείας σε μια πολιτισμένη κοινωνία να διασφαλίσει το δικαίωμα στην υγεία για όλο τον πληθυσμό», συνεχίζει ο κ. Συρίγος. 
Όπως και αν έχει, μένει πολύς δρόμος ακόμα ώστε η πρόσβαση όλων σε δημόσιες υπηρεσίες υγείας να επιτευχθεί, επιτέλους, στη χώρα μας.
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ


ΓΙΝΕ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ

©ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΜΚΟ - ΝΙΚΙΟΥ 2 - 10560 ΑΘΗΝΑ

Τηλ: +30 213 023 1220 Email: info@shedia.gr

DotByDot