Shedia

Μέχρι πριν από ένα χρόνο, δεν γνωρίζονταν καν μεταξύ τους. Το μόνο που τους ένωνε ήταν η κοινή αρκαδική τους καταγωγή, αλλά και η επιθυμία να βοηθήσουν τον τόπο τους να αναπτυχθεί. Οι... «10 του Μαινάλου», όμως, το έκαναν το θαύμα τους: μέσα σε μόλις δέκα μήνες κατάφεραν να συντονίσουν 100 εθελοντές από 9 χωριά της ορεινής Αρκαδίας, να «καθαρίσουν» και να σηματοδοτήσουν μονοπάτι 75,2 χιλιομέτρων στο Μαίναλο και να το πιστοποιήσουν από την Πανευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων, κάνοντάς το γνωστό στα περισσότερα από 3 εκατομμύρια μέλη της από 33 ευρωπαϊκές χώρες! Πρόκειται για το έβδομο πιστοποιημένο μονοπάτι στην Ευρώπη και το πρώτο (και μοναδικό) στην Ελλάδα...

Από την εποχή του Ομήρου

Η ιδέα ανήκει στον οικονομολόγο Γιάννη Λαγό, ο οποίος κατάγεται από την ιστορική Στεμνίτσα. Εκείνος ήταν που από το 1988 ακόμη, σε άρθρο του στην τοπική εφημερίδα, είχε αναφερθεί στην αξία των ορεινών μονοπατιών και τη δυνατότητα αξιοποίησής τους για ήπια ανάπτυξη στην Αρκαδία. «Είναι διαδρομές απίστευτου φυσικού κάλους που γνώρισα από τον παππού μου όταν ήμουν παιδί. Μονοπάτια που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μας για τις μεταφορές προϊόντων και τις μετακινήσεις τους από χωριό σε χωριό. Διαδρομές που υπάρχουν από αρχαιοτάτων χρόνων. Για παράδειγμα, το μονοπάτι στο Λούσιο που ενώνει την αρχαία Γόρτυνα με την αρχαία Τεύθιδα (τη σημερινή Δημητσάνα) υπάρχει από την εποχή του Ομήρου,  δηλαδή είναι παλαιότερο των 3.000 ετών... Όταν άνοιξαν οι αγροτικοί δρόμοι στη δεκαετία του '80, τα μονοπάτια εγκαταλείφθηκαν, με αποτέλεσμα να γεμίσουν ξερά δέντρα, φυλλωσιές και εμπόδια. Γι' αυτό, όταν έγραψα το άρθρο για την αξία των παλαιών μονοπατιών το 1988, που όλοι χρησιμοποιούσαν πλέον αγροτικά αυτοκίνητα, με αντιμετώπισαν σαν... ούφο», λέει ο Γιάννης Λαγός στη «σχεδία».

Όμως,  ο επίμονος Αρκάς δεν το έβαλε κάτω. Το 2007, με φίλους του και εν είδει εκδρομής, καθάρισαν τη διαδρομή Στεμνίτσα- εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου, που είχε να περπατηθεί χρόνια. Δύο χρόνια μετά, βρήκε απρόσμενους «συμμάχους». Ο  Σύλλογος Αρκάδων Ορειβατών και Οικολόγων (ΣΑΟΟ), ο οποίος ιδρύθηκε το 1998, σχεδίασε ένα δίκτυο μονοπατιών στο Μαίναλο και άρχισε να το υλοποιεί, με την αποκατάσταση του μονοπατιού Βυτίνα-Στεμνίτσα.

«Το 2011, στο πλαίσιο ενός ταξιδιού, βρεθήκαμε με τον Γιώργο Κούλαλη στην Αόστα της βόρειας Ιταλίας. Ήταν επίσκεψη... τουριστικής κατασκοπίας, για να δούμε πώς λειτουργούν τα εκεί μονοπάτια στον τουρισμό και την οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Η εμπειρία ήταν καταπληκτική!» διηγείται ο Γιάννης Λαγός. Όταν επέστρεψε, θέλησε να μοιραστεί την εμπειρία του με τα μέλη του ΣΑΟΟ. Όλοι μαζί, με την υποστήριξη ντόπιων  εθελοντών που για πρώτη φορά συμμετείχαν, ανέλαβαν δράση και, τελικά, στις 12 Μαΐου του 2013, εγκαινιάζεται το καθαρισμένο μονοπάτι στο Λούσιο (Στεμνίτσα- Ι.Μ. Προδρόμου). Η συμμετοχή στα εγκαίνια ήταν μαζική και είχε πανηγυρικό χαρακτήρα: 287 ορειβάτες από όλους του συλλόγους της Πελοποννήσου και το σύλλογο των Αχαρνών, μαζί με πλήθος κατοίκων των χωριών, απόλαυσαν την πανέμορφη διαδρομή.   

Το ευρωπαϊκό στοίχημα

ΤονΔεκέμβριο του 2013, στo πλαίσιo Διημερίδας για την Ορεινή Πεζοπορία στο Λιτόχωρο Ολύμπου, έγινε παρουσίαση της μεθοδολογίας και της σημασίας του «πιστοποιημένου μονοπατιού «. Η ενημέρωση έγινε από τη Liane Jordan, συντονίστρια του δικτύου «Μονοπατιών Κορυφαίας Ποιότητας» («Leading Quality Trails – Best of Europe») . Υπήρχαν ήδη δύο υποψηφιότητες, της Νάξου (που διεκόπη για τεχνικούς λόγους) και της Άνδρου (που είναι ακόμα σε εξέλιξη). Με βάση τα στοιχεία της παρουσίασης, η ομάδα των εθελοντών από τη Γορτυνία υπέβαλε την τρίτη ελληνική υποψηφιότητα υπό τον τίτλο «Menalon Trail».

            «Στο Λιτόχωρο μάθαμε για την πιστοποίηση «Leading Quality Trails», που αφορά στην ποιότητα, την τεχνική επάρκεια, την ασφάλεια και την αξιοπιστία. Είναι ένα πιστοποιητικό που απονέμει η Πανευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων (European Ramblers Association, ERA) σε δίκτυα μονοπατιών που αθροίζουν πάνω από 50 χμ., παρέχουν επαρκή υποδομή και πληρούν κριτήρια βιοποικιλότητας, ασφάλειας και εξυπηρετήσεων. Συμπεριλαμβάνει κριτήρια για το φυσικό περιβάλλον, την ιστορία, τον πολιτισμό, αλλά και τις υποδομές. Κάθε τμήμα 4 χιλιομέτρων της διαδρομής πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 11 βαθμούς από τα συνολικά 41 κριτήρια, με μάξιμουμ τους 30», εξηγεί ο Γιάννης Λαγός. «Η πιστοποίηση αυτή κάνει τα δίκτυα αυτά πολύ πιο ελκυστικά στα μέλη των εθνικών ομοσπονδιών πεζοπόρων 33 κρατών της Ευρώπης, που αριθμούν περισσότερα από 3 εκατομμύρια μέλη. Η διαδικασία αξιολόγησης βασίζεται σε μια μεθοδολογία που συνέταξε πριν από 12 χρόνια η Γερμανική Ομοσπονδία Πεζοπορίας και είναι αρκετά αυστηρή. Μέχρι σήμερα, έχουν πιστοποιηθεί μόλις έξι δίκτυα σε όλη την Ευρώπη».

Οι Αρκάδες έβαλαν στοίχημα να κάνουν το «Mainalon Trail» το έβδομο. Γυρνώντας στη «βάση» του, ο Γιάννης Λαγός θέλησε να μεταφέρει όσα είχε μάθει στον Όλυμπο. Στο χωριό Νυμφασία, τον Ιανουάριο του 2014, στη συνάντηση του Συνδέσμου Βιώσιμης Ανάπτυξης της Βυτίνας, εξηγεί το σκεπτικό του. Η πρότασή του γίνεται δεκτή με ενθουσιασμό. Και τότε ήταν που άρχισε να αναζητά τα μέλη της ομάδας που θα εκπαιδευτεί, ώστε να οργανώσει το εγχείρημα.

Οι «τρελοί του χωριού»

            «Σε κάθε χωριό, ρωτούσα για τους... “τρελούς του χωριού”. Για ανθρώπους που αγαπούν τον τόπο μας, που μπορούν να οραματιστούν κάτι πρωτοποριακό, που έχουν διάθεση να δουλέψουν εθελοντικά και χωρίς άμεσο προσωπικό κέρδος για την υλοποίηση της ιδέας που θα μπορεί να “αναστήσει” την ορεινή Αρκαδία, όχι μόνο τα χειμερινά τριήμερα όπως είναι σήμερα, αλλά όλο το χρόνο», μας λέει ο Γ. Λαγός.

            Και τους βρήκε! Ο Γιώργος Κούλαλης  –υπουργό Εξωτερικών του μονοπατιού τον λένε!– είναι γιατρός και πεζοπόρος, σύνδεσμος της ομάδας με την Πανευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Ορειβατών και από τους πρώτους που πίστεψαν στην ιδέα. Ο Κώστας Κανελλόπουλος, υπεύθυνος για τη Στεμνίτσα, δημοτικός σύμβουλος και συνδετικός κρίκος με το Δημοτικό Συμβούλιο. Ο Ευάγγελος Χαραλαμπόπουλος, υπεύθυνος για τη Δημητσάνα και το Ζυγοβίστι, ο Κώστας Ντιγριντάκης, συνταξιούχος, υπεύθυνος για την Ελάτη, ο Τάσος Καρατασάκης, υπεύθυνος για τη Βυτίνα και τη Νυμφασία, ο Θοδωρής Παπακονδύλης, φοιτητής, υπεύθυνος για τα Μαγουλιάνα, ο Πάνος Μιχόπουλος, δημοτικός υπάλληλος, υπεύθυνος για το Βαλτεσινίκο, ο Τάκης Ρούτσης, υπεύθυνος για τα Λαγκάδια και ο Θανάσης Χωματάς πολιτικός μηχανικός και εκπρόσωπος  του ΣΑΟΟ. Γενικός συντονιστής  –ποιος άλλος;– ο Γιάννης Λαγός.

            Η παρέα των «10 του Μαινάλου» εκπαιδεύτηκε από την Πανευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων αρχές Μαΐου 2014  (με χορηγία του Ιδρύματος Χ.Β. Ρούνιου από τη Στεμνίτσα), στη συνέχεια ενημέρωσε τους ντόπιους και συντόνισε ο καθένας στο χωριό του ομάδα εθελοντών. Όλοι μαζί κατάφεραν να καθαρίσουν και να σηματοδοτήσουν σε συνεργασία με τον ΣΑΟΟ το μονοπάτι των 75 χιλιομέτρων – τα 50 από τα οποία είχαν χρόνια να περπατηθούν!

            Με οριστικοποιημένη πλέον τη χάραξη και τη σήμανσή του, το των «Menalon Trail» είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ορεινή διαδρομή που περνά από τους οικισμούς Στεμνίτσα, Δημητσάνα, Ζυγοβίστι, Ελάτη, Βυτίνα, Νυμφασία, Μαγούλιανα, Βαλτεσινίκο και Λαγκάδια. Περνά από τη χαράδρα του Λούσιου με τα πολλά μοναστήρια , το φαράγγι του Μυλάοντα και την κοιλάδα του Ελά, ενώνοντας όλα τα ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία της περιοχής, ενεργοποιώντας ολόκληρη την τουριστική υποδομή και τις υπηρεσίες της ανατολικής Γορτυνίας. Ο κορμός του«Menalon Trail» διασυνδέεται με ένα απέραντο παράπλευρο δίκτυο μονοπατιών, προσφέροντας έτσι μια μοναδική ευκαιρία ανάπτυξης τόσο της πεζοπορίας στη Γορτυνία όσο και της ίδιας της Γορτυνίας.

Μέσα σε δέκα μήνες

            «Με συνολικό κόστος μόλις 9.000 ευρώ για αγορά πινακιδίων σήμανσης, καρφιά, βενζίνες αλυσοπρίονων και κάποια... τσιμπούσια των εθελοντών από τους συλλόγους μετά την ολοήμερη κούραση, τα οποία συνεισέφεραν οι τοπικοί σύλλογοι και επιχειρηματίες, καταφέραμε να ολοκληρώσουμε τον καθαρισμό του μονοπατιού. Στη συνέχεια, η Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, ύστερα από αίτησή μας, το ενέταξε στο βραβευμένο πρόγραμμά της «Μονοπάτια Πολιτισμού» και με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Λεβέντη μας χορήγησε τις 83 ταμπέλες κατεύθυνσης του μονοπατιού και θα μας χορηγήσει ακόμη 13 μεγάλες πληροφοριακές ταμπέλες για να τοποθετηθούν στα 9 χωριά και τα μοναστήρια, καθώς και 16 πολιτιστικές ταμπέλλες για τα 8 τμήματα της διαδρομής», συμπληρώνει ο Γ. Λαγός. «Σημαντική για μας ήταν η συμβολή του χαρτογράφου Τριαντάφυλλου Αδαμακόπουλου  στην ολοκλήρωση των φακέλων πιστοποίησης του μονοπατιού. Όλες οι πληροφορίες βρίσκονται στο site μας www.menalontrail.eu».

            Μέσα σε 10 μήνες, οι «10 του Μαινάλου» έγραψαν ιστορία. Μία παρέα ανθρώπων που πίστεψε σε μία καλή ιδέα, εργάστηκε συντονισμένα και με σύστημα, κατάφερε να ξεπεράσει αμφισβητήσεις, εμπόδια και τη γραφειοκρατία και έφτασε να κάνει τη διαφορά στον τόπο της... Ο δρόμος δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα και φαντάζεται κανείς πόσες δυσκολίες προέκυψαν για ένα τόσο πρωτοποριακό σχέδιο.  Το σημαντικότερο απ’όλα είναι που κατάφεραν να ομονοήσουν και να συνεργαστούν 9 γειτονικά χωριά στην Ελλάδα και δη στη Γορτυνία !

            Την 17η  Σεπτεμβρίου 2014,  με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Γορτυνίας, στην πρώτη του συνεδρίαση, το μονοπάτι τέθηκε υπό την αιγίδα του δήμου, ο οποίος ανέλαβε και το τελικό κόστος της πιστοποίησης. Το 2015 το μονοπάτι τέθηκε και υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Τα εγκαίνια του των «Menalon», παρουσία της προέδρου της ERA και των τοπικών φορέων, θα γίνουν στις 31 Μαΐου 2015 με παράλληλες εκδηλώσεις και στα 9 χωριά και το μονοπάτι θα προταθεί πλέον επίσημα στους ευρωπαίους πεζοπόρους ως μια συνεκτική, ενδιαφέρουσα και ασφαλής ορεινή περιπέτεια. Ήδη η ERA παρουσίασε το οι «Menalon Trail» στις αρχές Μαρτίου 2015 στην ITB, στη μεγαλύτερη παγκοσμίως έκθεση τουρισμού στο Βερολίνο, ως ένα επιτυχημένο project.

     Η χαρά της πεζοπορίας

Πεζοπορία σε μονοπάτια στο βουνό, σε φαράγγια, σε δασικούς δρόμους και καλντερίμια. Εξερεύνηση περιοχών με πυκνά δάση και ξεχασμένα χωριουδάκια. Η πεζοπορία είναι μία δραστηριότητα που οδηγεί σε νέους προορισμούς, χαρίζει υγεία και εγγυάται εικόνες μαγευτικής ομορφιάς που ο κάθε πεζοπόρος θα χαράξει στη μνήμη του ή θα απαθανατίσει στη φωτογραφική του μηχανή! Η δραστηριότητα υλοποιείται όλες τις εποχές του χρόνου και μπορεί να είναι ολιγόωρη (hiking) ή πολυήμερη (trekking). Για να λάβει κάποιος μέρος σε μία απλή πεζοπορία το μόνο που χρειάζεται είναι καλή φυσική κατάσταση. Ηλικίες : 8-70 χρονών.

Εξοπλισμός

Θα πρέπει να έχετε μαζί σας παπούτσια πεζοπορίας, άνετα ρούχα, καπέλο, αδιάβροχο,  γυαλιά ηλίου, σακίδιο, νερό, ελαφρά τροφή (σταφίδες, σοκολάτες, μπισκότα, σάντουιτς). Για πολυήμερες πεζοπορίες χρειάζεται υπνόσακος και φακός.

Περισσότεροι από 30 πεζοπορικοί και ορειβατικοί σύλλογοι λειτουργούν στην Αττική, με εκατοντάδες μέλη. Οργανώνουν εκδρομές διαφόρων δυσκολιών και δυνατοτήτων σε διάφορες περιοχές, ανάλογα και με την εντοπιότητά τους. Λειτουργούν επίσης και δύο ομοσπονδίες: η Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας-Αναρρίχησης και η Ομοσπονδία Φυσιολατρικών Ορειβατικών Εκδρομικών Σωματείων Ελλάδος - Οργάνωση Ξενώνων Νεότητος Ελλάδος.

Σωματεία υπάρχουν και στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Όσοι πιστοί σπεύσατε! Κάνει καλό.