Shedia

EN GR

27/03/2013

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ, του Σπύρου Ζωνάκη

Ο Χρήστος Παυλάτος, 47 ετών, είναι παραδοσιακός κουρέας στην οδό Ρόμβης στο Μοναστηράκι, ο Άκης Ζαχαρίας, 43 ετών, είναι πελάτης του για εικοσιπέντε χρόνια. Στην πορεία, ο Χρήστος παντρεύτηκε την αδελφή του Άκη.
 
 
ΧΡΗΣΤΟΣ: Το κουρείο βρίσκεται εδώ από το 1979. Μέχρι τότε ήταν δίπλα, στην Οδό Κτενά. Εκεί είχε πιάσει δουλειά ο πατέρας μου το 1952 ως βοηθός. Στην αρχή ξεσκόνιζε τους πελάτες και σιγά-σιγά μπήκε στο πνεύμα της δουλειάς, μέχρι που έγινε πρώτος μάστορας με πολλά βραβεία σε πανελλήνιους διαγωνισμούς. Το 1978, το αφεντικό του, ο Τσεκούρας, του το μεταβίβασε κι εκείνος το μετέφερε εδώ. Δούλεψα μαζί με τον πατέρα μου δεκαεπτά χρόνια. Από το 1988 μέχρι το 2005, όταν και συνταξιοδοτήθηκε. Τώρα το έχω εγώ το μαγαζί. Μου έλεγε ο πατέρας μου ότι, εδώ, στη Ρόμβης, παλιά υπήρχαν πέντε με έξι κουρεία. Τώρα υπάρχει μόνο αυτό. Τα κλασικά κουρεία είναι ελάχιστα σήμερα. Όλα κομμωτήρια είναι πλέον. Βλέπεις, οι νέοι δεν πηγαίνουν να γίνουν κουρείς. Γίνονται κομμωτές, γιατί το κομμωτήριο έχει πολλά λεφτά. Και σου λέει ο άλλος: «Κουρέας θα πω ότι είμαι; Κομμωτής, θα πω, θα φτιάξω κι ένα “ντιζαϊνάτο” μαγαζί και θα έχω και άλλο τιμοκατάλογο». Φυσικά, όμως, αυτά τα μαγαζιά δεν έχουν καμία σχέση με το παραδοσιακό μπαρμπέρικο. Τα κουρεία ανέκαθεν ήταν ανδρικά στέκια συνάντησης, ανταλλαγής απόψεων, ιδεολογικών συγκρούσεων, ομόλογα των καφενείων. 
 
Συγκεκριμένα, στην πλατεία Κτενά που ήταν τότε το μαγαζί, ακριβώς δίπλα είχε ένα καφενείο όπου σύχναζαν χονδρέμποροι, βιοτέχνες και βιομήχανοι της εποχής και μετά πήγαιναν στο κουρείο. Συζήταγαν, έκλειναν δουλειές, σχολίαζαν την επικαιρότητα. Το ίδιο γίνεται και σήμερα εδώ, απλώς προσπαθούμε ν’ αποφεύγουμε τις πολιτικές συζητήσεις για να μην έχουμε φασαρίες. 
 
Το πιο σημαντικό, όμως, είναι η σχέση βαθιάς εμπιστοσύνης που συνδέει έναν κουρέα μ’ ένα πελάτη. Εμείς οι κουρείς, εξάλλου, εκτελούμε λίγο και χρέη ψυχαναλυτή. Οι περισσότεροι πελάτες μου είναι σταθεροί επί χρόνια και διατηρώ με αυτούς πολύ προσωπική σχέση. Αυτή η οικειότητα επαγγελματία-πελάτη δεν συναντιέται πια στα κομμωτήρια, καθώς έχουν έναν απρόσωπο χαρακτήρα, τη μια σε κουρεύει ο ένας, την άλλη ο άλλος. Υπάρχουν άτομα απ’ όλη την Ελλάδα, το Άργος, τη Θεσσαλονίκη, τη Ρόδο που έρχονται για κούρεμα σε μένα. Πρώην πελάτες του πατέρα μου δεν έχουν εγκαταλείψει το μαγαζί εδώ και 60 χρόνια, θεωρώντας με παιδί τους. 
 
Η πιο στενή σχέση, όμως, που έχω αναπτύξει μέσα από τη δουλειά μου είναι με τον Άκη. Γνωριστήκαμε το 1987 σ’ ένα κομμωτήριο στους Αμπελόκηπους, όπου εργαζόμουν τότε μαζί με την αδερφή του. Ήθελε να τον κουρεύω μόνο εγώ, και όταν το 1988 έφυγα από εκείνο το κομμωτήριο για να εργαστώ δίπλα στον πατέρα μου, με ακολούθησε. Αρχίσαμε να κάνουμε παρέα, να βγαίνουμε και με την πάροδο του χρόνου γίναμε αχώριστοι. Είχα εκτιμήσει την ευθύτητα, την ειλικρίνεια, τη σοβαρότητά του. Ταιριάζαμε σαν χαρακτήρες, ενώ και οι ιδέες και οι αντιλήψεις μας ταυτίζονταν. Η φιλία μας, μάλιστα, κορυφώθηκε το 1990, όταν και παντρεύτηκα την αδερφή του. Τον θεωρώ κάτι παραπάνω από αδερφό μου. Δεν έχουμε μυστικά μεταξύ μας. Έχουμε βιώσει τόσες πολλές καταστάσεις μαζί, τη γέννηση του παιδιού μου, το θάνατο του πατέρα του. Αν έχεις έναν τόσο καλό φίλο, τι άλλο θέλεις;
 
 
ΑΚΗΣ: Τον Χρήστο τον γνώρισα πριν από είκοσι πέντε χρόνια περίπου μέσω της αδερφής μου. Έχω τρία αδέρφια. Ο Χρήστος είναι ο τέταρτος, παρότι μη βιολογικός αδερφός. Τόσο μεγάλη αλληλεγγύη έχουμε. Το στοιχεία που μ’ εντυπωσίασαν σ’ εκείνον από την αρχή ήταν η διάθεσή του να σου συμπαρασταθεί σε κάθε πρόβλημα, η συνέπεια, η ευγένεια και ο ευχάριστος χαρακτήρας του. Του κάνω πλάκα, λέγοντάς του ότι τον συμπάθησα τόσο πολύ, που του ’δωσα και την αδερφή μου. Από το 1988 που δουλεύει εδώ έρχομαι ανελλιπώς τουλάχιστον μια φορά το μήνα για κούρεμα, πέρα από τις φιλικές επισκέψεις. Ήθελα να κουρεύομαι μονάχα από εκείνον, ακόμα και όταν δούλευε επί χρόνια δίπλα στον πατέρα του, τον οποίον εμπιστευόμουν απόλυτα και ο οποίος, εξάλλου, του είχε μεταβιβάσει και την τέχνη. 
 
Απλώς, ήξερε ακριβώς πώς θέλω τα μαλλιά μου. Πριν καταλήξω στον Χρήστο είχα περιπλανηθεί σε διάφορα μεικτά κομμωτήρια, μην έχοντας μείνει καθόλου ικανοποιημένος. Κανείς δεν αφήνει την τύχη του κεφαλιού του στα χέρια όποιου κι όποιου. Και παρά τη φιλική μας σχέση, αν δεν τον διέκρινε τέτοιος επαγγελματισμός δεν θα ερχόμουν εδώ. Βέβαια, από την άλλη, πάντα με γοήτευε και το περιβάλλον του κουρείου και οι μικρές ανθρώπινες ιστορίες που ξετυλίγονται εντός του.
 
Η ώρα αναμονής στο κουρείο είναι συνήθως επαρκής για τη δημιουργία κοινωνικών επαφών, μη εξαιρούμενων και των ευτράπελων περιστατικών. Δεν πρόκειται να ξεχάσω την περίπτωση ενός πελάτη του Χρήστου που με κέρασε αναψυκτικό και τυρόπιτα για να του παραχωρήσω τη θέση μου, η ενός άλλου που επέμενε ν’ ακολουθήσω μια θεραπεία με πετρέλαιο για ν’ ανακόψω την αραίωση των μαλλιών μου. Τη λειτουργία των παραδοσιακών κουρείων δεν μπορούν, σε καμία περίπτωση, να την επιτελέσουν τα μεικτά κομμωτήρια. Τα κουρεία ήταν ανέκαθεν λέσχες κοινωνικής συναναστροφής και ψυχαγωγίας αυστηρά και μόνο για άνδρες και συζητήσεων επί παντός επιστητού: αθλητικά, πολιτικά, ψυχολογικά, ιατρικά, ερωτικά. Όπως ακριβώς και τα παλιά καφενεδάκια. Αυτή την ατμόσφαιρα ο Χρήστος την έχει διατηρήσει στο μαγαζί του, και μάλιστα, σ’ ένα άκρως πολιτισμένο κλίμα, όπου δεν έχουν θέση οι αψιμαχίες. Εδώ, η πολιτική πραγματικότητα παραμένει στο πλαίσιο του απρόσκοπτου πολιτικού διαλόγου.
 
Τα τελευταία χρόνια το μπαρμπέρικα έχουν αλλάξει πάρα πολύ. Κυρίως έχει αλλάξει η φυσιογνωμία του χώρου και ο ρόλος του κουρέα έχει περιοριστεί πια αυστηρά στο κόψιμο των μαλλιών – που πλέον διαρκεί και ελάχιστα επειδή έχουν εξελιχθεί οι μηχανές. Λίγοι πια ξέρουν να ξυρίζουν ή να κάνουν το σβήσιμο με το ψαλιδάκι. Ο Χρήστος είναι από τους ελάχιστους που εξακολουθούν να προσφέρουν την υπηρεσία του ξυρίσματος, και μάλιστα με τον παραδοσιακό τρόπο: ξυράφι με μακριά λάμα, σαπουνάδα, κομπρέσα με πετσέτα ζεστή. Σήμερα έχω έρθει να με περιποιηθεί για να είμαι έτοιμος για την καθιερωμένη έξοδό μας στο «Φίλεμα», εδώ παραδίπλα. Του έχω πει να μου εκδώσει κάρτα μέλους στο μαγαζί. Εξάλλου, ο κουρέας είναι σαν την ομάδα, δεν την αλλάζεις εύκολα.
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ