Shedia

EN GR

27/03/2013

Γήπεδα γκολφ και στις ταράτσες! της Άννας Κομμένου

της Άννας Κομμένου

Πολλοί το έχουν παρομοιάσει με το γεφύρι της Άρτας καθώς τα τελευταία χρόνια το ένα νομοθέτημα για τη χωροθέτηση των τουριστικών επενδύσεων της χώρας διαδέχεται το άλλο, χωρίς να βρίσκεται ουσιαστική λύση. Το σχέδιο νόμου των υπουργείων Περιβάλλοντος και Τουρισμού που σύμφωνα με τους ιθύνοντες θα αλλάξει ριζικά το τοπίο στον τουρισμό έχει δημιουργήσει, όπως πάντα, δύο στρατόπεδα. 

 
Από τη μια, οι πολέμιοι που υποστηρίζουν πως με αυτό τον τρόπο εξυπηρετούνται επενδυτικά συμφέροντα, βάζοντας έτσι στην άκρη έννοιες όπως «προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς» και από την άλλη, οι υπέρμαχοι που βάζουν μπροστά τη λέξη ανάπτυξη και δηλώνουν πως οι αλλαγές αυτές έπρεπε να συμβούν εδώ και χρόνια. 
 
Οι προωθούμενες ρυθμίσεις πέρασαν από διαβούλευση εξπρές η οποία διήρκεσε μόλις δέκα μέρες και αποτελούν ουσιαστικά τροποποιήσεις επί του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό του Γιώργου Σουφλιά. Υπενθυμίζεται δε πως κάποιες από τις ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο είχαν υποβληθεί το Μάρτιο του 2012 στη Βουλή ως άρθρο 148 (με τίτλο «Χωροθέτηση οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων και άλλες σχετικές διατάξεις») του νόμου 4070/2012 του υπουργείου Υποδομών. Το άρθρο είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και τελικά καταψηφίσθηκε. 
 
«Το σχέδιο νόμου που πρόσφατα δόθηκε για διαβούλευση δεν αναγνωρίζει την ανάγκη συντονισμού και σύνδεσης πολιτισμού, φυσικού περιβάλλοντος, πρωτογενούς παραγωγής και μεταποίησης με την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος. Δεν αναγνωρίζει τις επιπτώσεις των όσων προτείνει, στο τουριστικό κεφάλαιο. Είναι ενδεικτικό ότι προτείνει, με μία σαρωτική ρύθμιση, τη διάσπαρτη και ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη με εγκαταστάσεις κάθε κλίμακας, σε μερικές από τις πλέον πολύτιμες και ευαίσθητες οικολογικά και τουριστικά περιοχές. 
 
Περιορίζεται σε προτάσεις τύπου “fast track” μέσα από την ουσιαστική αυτονόμηση του υπουργείου Τουρισμού στο πεδίο της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας για τις τουριστικές επενδύσεις και δραστηριότητες και τη δυνατότητα υλοποίησης επενδύσεων με πιο ελαστικούς όρους», επισημαίνει ο Νίκος Χαραλαμπίδης, Γενικός Διευθυντής στο Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace. 
 
Το όρομα του γκολφ
 
Στόχος του εν λόγω νομοσχεδίου είναι να «στεγανοποιήσει» το πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται οι οργανωμένοι τουριστικοί υποδοχείς και ταυτόχρονα να αυξήσει τον αριθμό των νησιών στα οποία θα επιτρέπονται. Στο πλαίσιο αυτό πριμοδοτείται η τουριστική κατοικία καθώς δίνεται η δυνατότητα κατασκευής μεγάλου αριθμού τουριστικών κατοικιών με όρους δόμησης ξενοδοχείου. Παράλληλα δίνονται κίνητρα για τη δημιουργία γηπέδων γκολφ καθώς όπου κατασκευαστούν τα γήπεδα αυτά πριμοδοτείται η οικοπεδοποίηση ενώ νομιμοποιούνται παράνομες εγκαταστάσεις του ΕΟΤ. 
 
Στο τουριστικό τοπίο εισάγεται και ένα νέο προϊόν τα λεγόμενα «condo hotels», που είχαν αποσυρθεί από παλαιότερα νομοθετήματα, και έτσι δίνεται η δυνατότητα λειτουργίας ξενοδοχείων συνιδιοκτησίας. Σε condo hotels επιτρέπεται να μετατραπούν και υφιστάμενα ξενοδοχειακά καταλύματα που έχουν τακτοποιηθεί με το νόμο για τα αυθαίρετα. 
 
«Αν το υπουργείο θέλει να προωθήσει τις εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής, όπως είναι οι εγκαταστάσεις αξιοποίησης ιαματικών πηγών, συνεδριακά κέντρα, κέντρα θαλασσοθεραπείας θα πρέπει πρώτα να θέσει συγκεκριμένες προδιαγραφές. Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν πολλές τρύπες και εξίσου πολλές ασάφειες», αναφέρει η Αγνή Χριστίδου, διευθύντρια του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Το ΞΕΕ έχει καταθέσει από το 2009 προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά του Χωροταξικού και αναμένει σύντομα την έκδοση σχετικής δικαστικής απόφασης.
 
Με τις καινούριες ρυθμίσεις καταργούνται επί της ουσίας οι περιορισμοί που έθετε το χωροταξικό του Σουφλιά, που ισχύει σήμερα, στο κομμάτι εκείνο που αφορά την ανώτατη έκταση που μπορούν να καταλαμβάνουν οι οργανωμένοι υποδοχείς για την ανάπτυξη των υποδομών τους σε ένα νησί. Θα επιτρέπονται οργανωμένοι υποδοχείς και σύνθετα τουριστικά καταλύματα σε νησιά άνω των 90 τετραγωνικών χιλιομέτρων καθώς και σε βραχονησίδες και ακατοίκητα νησιά. 
 
Μάλιστα, στο νομοσχέδιο προβλέπεται η ενσωμάτωση δασικών εκτάσεων και αρχαιολογικών χώρων σε τουριστικούς υποδοχείς χωρίς ιδιαίτερες ρυθμίσεις. Εκτός αυτών, στο άρθρο 30 προβλέπεται η μείωση του ανταλλάγματος παραχώρησης απλής χρήσης αιγιαλού σε ξενοδοχειακά καταλύματα στο ένα τέταρτο σε σχέση με αυτό που ισχύει σήμερα. 
 
«Δεν νοείται προστασία του περιβάλλοντος και παραδοσιακή κληρονομιά χωρίς ανάπτυξη και τούμπαλιν. Οφείλουμε, όμως, να προστατέψουμε το περιβάλλον και την κληρονομιά μας από τις παρενέργειες που ενδέχεται να δημιουργηθούν. Για παράδειγμα όσον αφορά τα νησιά του Αιγαίου θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους οι υπεύθυνοι τη φέρουσα ικανότητά των νησιών όχι μόνο ως προς τους φυσικούς πόρους, αλλά και ως προς την αισθητική. Δεν μπορείς να επιτρέψεις την κατασκευή μια τεράστιας ξενοδοχειακής μονάδας δίπλα σε έναν παραδοσιακό οικισμό, ρυπαίνοντας οπτικά το τοπίο. 
 
Είναι αυτονόητο ότι μ’ αυτό τον τρόπο θα διώξουμε τους ξένους τουρίστες που έρχονται για να επισκεφτούν αυτό τον οικισμό. Το αποτέλεσμα θα είναι να κλονιστεί η οικονομική βάση του νησιού. Παράλληλα θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις επενδύσεις που θα υλοποιηθούν ως προς την οικονομική βιωσιμότητά τους και προπαντός να μην γίνουν υπερφίαλες επενδύσεις. Υπάρχουν ημιτελή έργα σε όλη την Ελλάδα που δεν προχώρησαν ποτέ, και τώρα έχουν μετατραπεί σε κουφάρια», σχολιάζει ο Γιάννης Μιχαήλ αρχιτέκτων-πολεοδόμος και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ). 
 
Ισπανικό αντιπαράδειγμα
 
Δεν είναι τυχαίο που στο μυαλό πολλών έρχεται η εικόνα της Ισπανίας που επέλεξε να στηρίξει τον τουρισμό της με την κατασκευή οργανωμένων υποδοχέων με αποτέλεσμα οι παράκτιες περιοχές της να πνιγούν από την ανεξέλεγκτη οικοδόμηση παραθεριστικών κατοικιών και ξενοδοχειακών μονάδων. Σήμερα στην περιοχή της Καταλονίας ένα ποσοστό που ξεπερνά το 60% των ακτών της έχει οικοδομηθεί ενώ τμήματα των ακτών της Μάλαγα είναι οικοδομημένα στο 100%. 
 
Όπως αναφέρει η ΕΛΛΕΤ το πρότυπο που ακολουθήθηκε στην Ισπανία αποτελεί την κύρια αιτία κατάρρευσης του ισπανικού τραπεζικού συστήματος και της σφοδρότατης οικονομικής κρίσης που περνάει η χώρα. Η δυνατότητα ανάκαμψης μέσω του παράκτιου τουρισμού έχει εξουδετερωθεί καθώς έχει καταστραφεί το παράκτιο περιβάλλον της. Σύμφωνα με την ίδια Μη Κυβερνητική Οργάνωση, το Σεπτέμβριο του 2011 το απόθεμα νέων σπιτιών που παρέμεναν απούλητα στην Ισπανία έφθαναν τα 818.000, χωρίς να υπολογίζονται και εκείνα που βρίσκονται στα χέρια των τραπεζών, ο αριθμός των οποίων εκτιμούνταν την ίδια εποχή σε επιπλέον 200.000. 
 
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ισπανίας, μόνο τα Ταμιευτήρια έχουν απούλητες κατοικίες αξίας 18 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι έντονες προσπάθειες της χώρας να πουλήσει αυτό το απόθεμα κατοικιών στην Ευρώπη όσο όσο, σημείωσε παταγώδη αποτυχία. «Θα περίμενε κανείς να έχουμε διδαχθεί από τα παθήματα μεσογειακών χωρών, που τώρα πλέον πληρώνουν ακριβά το κόστος της παράδοσης της παράκτιας ζώνης στο όνομα των βραχυπρόθεσμων εσόδων. 
 
Ολόκληρα απούλητα χωριά δεύτερης κατοικίας σε πρώην ελκυστικές παραλίες της Ισπανίας στέλνουν ένα σαφές μήνυμα στην πολιτική μας ηγεσία, σχετικά με τα λάθη που πρέπει να αποφύγει. Ειδικά στην εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο που διανύουμε, η ηγεσία της χώρας οφείλει να απαντήσει στην εθνική ανάγκη για βιώσιμο αναπτυξιακό σχεδιασμό, βασισμένο στη διατήρηση του φυσικού κεφαλαίου και την οικολογικά ορθή, κοινωνικά δίκαιη και νομικά ασφαλή τόνωση του τουρισμού, όπως και κάθε άλλης οικονομικής δραστηριότητας. Φτάνουν πια οι αρπαχτές», τονίζει ο Νίκος Χαραλαμπίδης. 
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ


ΓΙΝΕ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ

©ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΜΚΟ - ΝΙΚΙΟΥ 2 - 10560 ΑΘΗΝΑ

Τηλ: +30 213 023 1220 Email: info@shedia.gr

DotByDot