Shedia

EN GR

25/12/2013

«Οι ενεργοί πολίτες µου δίνουν ελπίδα». Συνέντευξη του Γιάννη Μπουτάρη στη Μαρία Ψαρά

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης εξοργίζεται με την υποκρισία και τον λαϊκισμό και εμπνέεται από τους ανθρώπους που έμπρακτα δείχνουν την αγάπη τους για την πόλη.
 
Φωτογραφήθηκε ημίγυμνος σε καμπάνια κατά του AIDS. Μίλησε ανοιχτά για το πρόβλημα του αλκοολισμού που ξεπέρασε. Περπάτησε απλώς στην παραλία της Θεσσαλονίκης για να θαυμάσει τον Θερμαϊκό.
 
Ο Γιάννης Μπουτάρης είναι από τους ιδιαίτερα προβεβλημένους δημάρχους της χώρας, προφανώς και γιατί η ζωή, η πορεία και η προσωπικότητά του ξεφεύγουν από το... κλασικό προφίλ του μέσου «τοπικού άρχοντα». Ο ίδιος είναι «ανοιχτό βιβλίο» και δεν κρύβεται πίσω από κλισέ και «προκάτ» απαντήσεις. 
 
 
Μιλώντας στη «σχεδία», ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης δεν δίστασε να ασκήσει κριτική στον εαυτό του, να μιλήσει για το τατουάζ που θα χτυπούσε σήμερα, αλλά και να σχολιάσει την πολιτική επικαιρότητα. 
 
«Οραματιζόμαστε μια πόλη φιλόξενη, ανεκτική, εξωστρεφή, φιλική προς τον πολίτη και τον επισκέπτη, βιώσιμη και με αναπτυξιακές προοπτικές. Η πρόκληση, μάλλον, έχει να κάνει με τη συνεργασία των τοπικών φορέων προκειμένου να πετύχουμε το όραμα», δήλωσε στη «σχεδία» ο Γιάννης Μπουτάρης, ανακοινώνοντας από εδώ ότι θα θέσει ξανά υποψηφιότητα για Δήμαρχος Θεσσαλονίκης τον προσεχή Μάιο. 
 
Είσαστε ήδη 35 μήνες στο τιμόνι του Δήμου. Ποιος θα ήταν ένας πρώτος απολογισμός; Ποια τα προβλήματα; Τι σας κάνει υπερήφανο.
 
Ας ξεκινήσουμε από τα προβλήματα. Φυσικά, η άθλια κατάσταση στην οποία βρισκόταν η δημοτική «μηχανή»: διαλυμένη καθαριότητα, κατεστραμμένα οικονομικά (βλέπε και το σκάνδαλο της υπεξαίρεσης), χαοτική κατάσταση στις διαδικασίες. Και, βέβαια, η γραφειοκρατία, που πνίγει και τους ΟΤΑ. Επίσης, η μισερή αυτονομία της Αυτοδιοίκησης, που για κάθε τι εξαρτάται από την Κεντρική Διοίκηση. Τέλος, η νοοτροπία όλων όσων νομίζουν ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς επιπτώσεις. 
 
Όσο για εκείνα που με κάνουν υπερήφανο: καταφέραμε και αναστρέψαμε την κατάσταση στη διαλυμένη καθαριότητα και βάλαμε μπρος, με μέθοδο και επαγγελματισμό, την ανακύκλωση. Κάναμε ένα σωρό μικρά, αλλά εφικτά τεχνικά έργα, κυρίως πεζοδρομήσεις ή οδούς ήπιας κυκλοφορίας, αλλάζοντας ριζικά το αστικό τοπίο. Κάναμε κανόνα την διεκδίκηση ευρωπαϊκών και άλλων πόρων για τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων και τις συμπράξεις με την κοινωνία (χορηγίες, δωρεές, συνέργειες). Εξορθολογίσαμε, επιτέλους, τα οικονομικά του Δήμου και φτάσαμε, πλέον, σε σημείο να έχουμε σχεδόν αποπληρώσει τα χρέη σε προμηθευτές, δηλαδή μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Προωθήσαμε την εξωστρέφεια της Θεσσαλονίκης, κάνοντας ένα «άνοιγμα» προς Τουρκία και Ισραήλ, στη βάση της οθωμανικής και της εβραϊκής παρακαταθήκης της πόλης, όχι μόνο για να φυσήξει κοσμοπολίτικος αέρας στην Θεσσαλονίκη αλλά και για να την επανεντάξουμε στους ελκυστικούς τουριστικούς προορισμούς, και έτσι ν’ αποκτήσει αναπτυξιακή προοπτική. 
 
 
Ανάγκη η συνεργασία
 
Αν ήσασταν πολιτικός σας αντίπαλος, τι κριτική θα ασκούσατε στο Δήμαρχο Μπουτάρη;
 
Ότι είναι πολύ αφελής ώρες-ώρες, και νομίζει πως η κοινή λογική μπορεί να ευσταθεί και στους ΟΤΑ ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Ότι ανακατεύεται με τα πάντα, χωρίς απαραιτήτως αυτά να είναι αρμοδιότητές του, επειδή θεωρεί ότι η Αυτοδιοίκηση είναι το πρώτο και βασικό σημείο επαφής των πολιτών με την πολιτεία. Ότι δεν χρησιμοποιεί μια φυσιολογική «γλώσσα» και μοιάζει «καφενείο». Ότι υποτίμησε την κακή οργανωτική κατάσταση του Δήμου, δημιουργώντας αυξημένες προσδοκίες στους Θεσσαλονικείς, προσδοκίες που δεν εκπληρώθηκαν  ακόμη. 
 
Άφησε «πληγές» η καταδίκη Παπαγεωργόπουλου;
 
Δυστυχώς, ναι. Είναι φοβερό να καταδικάζεται ο Δήμαρχος ισόβια για υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος. Τι εμπιστοσύνη να έχει μετά ο πολίτης στον «τοπικό άρχοντα»; Πώς να δουλέψουν οι δημοτικοί υπάλληλοι χωρίς να φοβούνται τη δαμόκλειο σπάθη της Δικαιοσύνης, που μέσω των αυστηρότατων –πλέον– ελέγχων, παρακολουθεί την παραμικρή κίνηση στους ΟΤΑ; 
 
Μιλήστε μας για το «κίνημα των 5 Δημάρχων». Ποιος είναι ο χαρακτήρας του και σε τι αποσκοπεί; 
 
Είναι μια κίνηση αυτοδιοικητικού χαρακτήρα, προοδευτική και μεταρρυθμιστική που στόχο έχει να προτάξει ένα νέο μοντέλο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ένα μοντέλο που βασίζεται στην αυτονομία και την αυτενέργεια της Αυτοδιοίκησης, στη θεσμική ενίσχυσή της, στη σύνδεσή της με την κοινωνία των πολιτών και στην απαλλαγή της από τον σφιχτό εναγκαλισμό των κομμάτων. Η «πρωτοβουλία των Πέντε» δεν αντιπαρατίθεται, φυσικά, με την ΚΕΔΕ, αλλά προσπαθεί να συνεισφέρει και να ενδυναμώσει τα επιχειρήματα που η Κεντρική Ένωση χρησιμοποιεί υπέρ της αυτονομίας και της εύρυθμης λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. 
 
 
Ριζοσπαστισμός και λαϊκισμός
 
Ας πάμε στα πολιτικά. Ποια είναι η άποψή σας για τη δικομματική κυβέρνηση;
 
Δυστυχώς, δεν γίνεται σε προγραμματικές βάσεις αυτή η συνεργασία –εξ ου και τα προβλήματα που προκύπτουν κάθε τόσο– και, αντί να υπάρχει μια συμμαχία όλων των υγιών δημοκρατικών δυνάμεων για να βγει η χώρα από το τέλμα, πέφτουμε σε λύσεις ανάγκης. Δεν υπάρχει κουλτούρα πολιτικής συνεργασίας στην Ελλάδα, όμως αυτή είναι αναγκαία για να καταφέρουμε να ορθοποδήσουμε και να προχωρήσουμε μπροστά. 
 
Είσαστε σύμφωνος με τον τρόπο που ο ΣΥΡΙΖΑ ασκεί αντιπολίτευση;
 
Ενίοτε ναι, συχνά, όμως, όχι. Νομίζω πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια δύναμη της Αριστεράς που θα μπορούσε ν’ αλλάξει άρδην το πολιτικό τοπίο της χώρας, που το είχαμε συνηθίσει να παραπαίει ανάμεσα στον λαϊκίστικο και κρατικοδίαιτο σοσιαλισμό και τη Δεξιά. Όμως, έχω την αίσθηση ότι πολύ συχνά αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στον ριζοσπαστισμό (που έως ένα βαθμό είναι απαραίτητος για να σπάσουν βαθιά ριζωμένες, αλλά ξεπερασμένες αντιλήψεις) και στον λαϊκισμό. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως, έχει ένα υγιές κομμάτι που θα ήταν ευχής έργο να κυριαρχήσει μέσα στον πλουραλισμό που φιλοξενεί – που, όμως, καμιά φορά μετατρέπεται σε κακοφωνία. 
 
Πώς κρίνετε την πολιτική στάση των κομμάτων που σας υποστήριξαν το 2010; 
 
Καταρχήν, τα δύο κόμματα τήρησαν την αρχική «συμφωνία» και δεν επενέβησαν στα εσωτερικά της «Πρωτοβουλίας για τη Θεσσαλονίκη» και της διοίκησης του Δήμου. Στο ίδιο μήκος κύματος, η στάση της ΔΗΜΑΡ, διά των δηλώσεων του Φώτη Κουβέλη πρόσφατα ότι στηρίζει ανεξάρτητες αυτοδιοικητικές κινήσεις, εμπίπτει απολύτως στη λογική μας για ακηδεμόνευτη αυτοδιοίκηση. Όσο για το ΠΑΣΟΚ, προσωπικά, ανήκω στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο και ειδικότερα στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, και δυνάμεις σαν αυτές του ΠΑΣΟΚ συγγενεύουν με τις ιδεολογικές αναφορές της παράταξής μας.
 
 
Δηλώσατε ότι είδατε θετικά την κίνηση των 58 για την Κεντροαριστερά. Πιστεύετε ότι υπάρχει χώρος για μια δυνατή Κεντροαριστερά;
 
Σαφώς και υπάρχει. Προφανώς, τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ δεν εκφράζουν το πραγματικό ποσοστό της Κεντροαριστεράς στην κοινωνία. Νομίζω πως τα δύο αυτά κόμματα «πληρώνουν» τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση. Η Κεντροαριστερά, όμως, υπάρχει και πρέπει να βρει όχημα για να εκφραστεί και στην πολιτική σκηνή. Η προσπάθεια των «58» αυτό επιχειρεί, να συνενώσει τον κόσμο της Κεντροαριστεράς γύρω από αξιόλογα πρόσωπα. Θα φανεί σύντομα το πώς θα εξελιχθεί αυτή η πρωτοβουλία. Όταν και αν εξομαλυνθούν τα πράγματα κοινωνικά, θα έχει και καλύτερη τύχη το εγχείρημα της Κεντροαριστεράς. Προς το παρόν, η πολιτική πόλωση που επικρατεί –η οποία αντικατοπτρίζει την κοινωνική πόλωση– δεν το επιτρέπει.
 
Είναι αποσταθεροποιητικός παράγοντας η δράση της Χρυσής Αυγής για την κοινωνία της Θεσσαλονίκης, μιας κατ' εξοχήν πόλης της προσφυγιάς και της μετανάστευσης;
 
Η αλήθεια είναι ότι η δράση της Χρυσής Αυγής στη Θεσσαλονίκη είναι, μάλλον, αναιμική. Τα εκλογικά ποσοστά της, από την άλλη, δεν ήταν και τόσο αναιμικά. Υποθέτω, όμως, πως αυτά εκφράζουν έναν κόσμο δυσαρεστημένο, γενικώς, από το πολιτικό προσωπικό και την πολιτική πραγματικότητα της χώρας. Υπάρχει μια απονομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος την οποία ο κόσμος συγχέει με τη διαρκή πρόσκληση της Χ.Α. σε παράνομες πράξεις. Εξ ορισμού, πάντως, η δράση της Χ.Α. είναι αποσταθεροποιητική για την κοινωνική συνοχή, αφού προάγει τις διαχωριστικές γραμμές, όπως για παράδειγμα, «Έλληνες εναντίον ξένων». 
 
Ελπίδα οι ενεργοί πολίτες
 
Σε προσωπικό επίπεδο, πόσο έχει αλλάξει η ζωή σας τα τελευταία τρία χρόνια που είσαστε Δήμαρχος;
 
Όχι και πολύ, δεδομένου ότι πάντοτε ασχολούμουν με πολλά πράγματα ταυτοχρόνως και πάντοτε είχα μεγάλο φόρτο εργασίας. Από την άλλη, σαφώς και έχει αλλάξει η ζωή μου, δεδομένου ότι πλέον είμαι Δήμαρχος της δεύτερης πόλης της χώρας. Αλλά, όπως είπα όταν πρωτο-ανέλαβα, «δεν θα με αλλάξει η δημαρχία, εγώ θα αλλάξω το Δήμο». 
 
Τι σας εξοργίζει, τι σας δίνει δύναμη;
 
Με εξοργίζει η υποκρισία και ο λαϊκισμός για ίδιον όφελος και μικροπολιτικά συμφέροντα. Η αδιαφορία ορισμένων συμπολιτών μου, η οποία φτάνει στα όρια της αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Με εξοργίζουν και οι σοφιστείες: «η αξιοποίηση ιδιωτών στην τάδε υπηρεσία για το Δήμο αποτελεί ιδιωτικοποίηση της υπηρεσίας αυτής!»
 
Αυτό, όμως, που μου δίνει ελπίδα είναι όλοι αυτοί οι ενεργοί πολίτες-συμπολίτες μου που δραστηριοποιούνται σε διάφορους τομείς, κάνοντας τη ζωή μας, έστω και λίγο, καλύτερη. Με αυτήν τη στάση τους, δείχνουν ότι έχουν άποψη για την πόλη. Άποψη την οποία και εκφράζουν έμπρακτα. Δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο –που εμείς ως Δήμος θέλουμε να διευκολύνουμε και να ενισχύσουμε– συμμετέχουν στην τοπική διακυβέρνηση. 
 
 
Αν θα χτυπούσατε σήμερα ένα τατουάζ τι θα ήταν αυτό;
 
Ακριβώς δεν μπορώ να ξέρω, τα τατουάζ που χτυπάω έχουν άμεση σχέση με τις συνθήκες και τα δεδομένα κάθε φορά. Πάντως, θα ήταν κάτι που παραπέμπει σε ονειρικές καταστάσεις.
 
Αποκούμπι η Τ.Α.
 
Στο Δήμο Θεσσαλονίκης, έχετε κάνει κάποια καταγραφή για τους κοινωνικά ασθενείς (ναρκομανείς, άστεγους, άνεργους κλπ);
 
Ο ίδιος ο Δήμος δεν έχει προχωρήσει σε καταγραφή αυτών των ανθρώπων, καθώς δεν έχει τη δυνατότητα ή την τεχνογνωσία για να το πράξει. Τέτοιου είδους καταγραφές έχουν κάνει φορείς και οργανώσεις με τις οποίες συνεργαζόμαστε. Σύμφωνα με αυτούς, περίπου 400 άστεγοι έχουν καταγραφεί στο ευρύτερο κέντρο της πόλης. Ως επί το πλείστον, δεν φαίνεται να έχουν αυξηθεί εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Για τους τοξικοεξαρτημένους δεν υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός, όμως οι φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα εκτιμούν πως έχουν αυξηθεί κατά περίπου 20% εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, ενώ, πλέον, αρκετοί εξ αυτών έχουν προστεθεί στην κατηγορία των αστέγων.
 
Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες που έχει λάβει ο Δήμος Θεσσαλονίκης για τους κοινωνικά αποκλεισμένους; 
 
Στο Δήμο Θεσσαλονίκης επικρατούσε η λογική της φιλανθρωπίας, που φυσικά ενείχε τον κίνδυνο της εκμετάλλευσης αυτών των ανθρώπων ως πολιτικής πελατείας και της, εν γένει, ψηφοθηρίας. Εμείς προσανατολιστήκαμε στη δημιουργία δομών που θα έφτιαχναν, τελικά, ένα αποτελεσματικό δίχτυ κοινωνικής προστασίας. Η προσπάθεια αποδείχτηκε ιδιαίτερα δύσκολη, κυρίως λόγω της γραφειοκρατίας, του ανεπαρκούς νομικού και θεσμικού πλαισίου και των όλο και μικρότερων πόρων της Τ.Α. Καταφέραμε, πάντως, μέσα από τη στενή και διαρκή συνεργασία με οργανώσεις και φορείς, καθώς και με την τοπική κοινωνία των πολιτών, να προχωρήσουμε σε καινοτόμες συμπράξεις, διεκδικώντας και κερδίζοντας ευρωπαϊκά προγράμματα για τη χρηματοδότηση μιας σειράς από δομές κοινωνικής αλληλεγγύης. 
 
Έτσι, δημιουργήθηκε και το Υπνωτήριο Αστέγων, που σύντομα θα λειτουργήσει σε σύμπραξη Δήμου με την ΑΡΣΙΣ, τη Φιλόπτωχο Αδελφότητα Ανδρών και το Ίδρυμα Νιάρχος. Αντίστοιχη ήταν και η λογική που διέπει τον Δημοτικό Λαχανόκηπο στην περιοχή των Λουτρών Θέρμης. Δημιουργήσαμε, επίσης, Τράπεζα Ρούχων και Τροφίμων, ενισχύσαμε και επεκτείναμε το δίκτυο των συσσιτίων του Δήμου. Εγκαινιάσαμε νέες μορφές κοινωνικής αλληλεγγύης, όπως με τη δράση «Θεσσαλονίκης Φιλέματα» (ξεκίνησε το 2012), στο πλαίσιο της οποίας επιχειρήσεις εστίασης προσφέρουν ένα πιάτο φαΐ σε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη. Τέλος, συστήσαμε το Κέντρο Εμβολιασμού για ανασφάλιστους πολίτες, απ’ όπου στη διάρκεια του 2012 εξυπηρετήθηκαν συνολικά 688 άτομα, εκ των οποίων 667 παιδιά, ενώ εμβολιάστηκαν 618 παιδιά. 
 
Στο θέμα της τοξικοεξάρτησης, συμβάλαμε στη δημιουργία του Δικτύου Πρόληψης των Εξαρτήσεων, όπου μετέχουν εκπρόσωποι φορέων του χώρου –ενδεικτικά μόνον, ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, ΑΠΘ, Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων «Σείριος» του Δήμου, κ.ά. Το Δίκτυο συντονίζεται από την Ομάδα Εργασίας που συστήθηκε στο Δήμο Θεσσαλονίκης για την Πρόληψη των Εξαρτήσεων και την Νεανική Παραβατικότητα.
 
Πώς θα πρέπει να αντιδράσουν οι δήμοι και οι πολίτες στην ισοπέδωση του κοινωνικού κράτους; 
 
Διεκδικώντας. Πρέπει να διεκδικήσουμε όλοι μαζί την διασφάλιση του κοινωνικού κράτους, μέσα από την στήριξη και ενδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η Αυτοδιοίκηση είναι και η τελευταία δυνατότητα της πολιτείας να παρέχει ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας, αλλά και ο κοντινότερος βαθμός διακυβέρνησης στον πολίτη. Με αρμοδιότητες και οικονομική αυτονομία, η Αυτοδιοίκηση μπορεί να εξασφαλίσει τη συνέχιση των δομών που ήδη διαθέτει, αλλά και να συγκροτήσει νέες δομές. 
 
Ζητήματα νοοτροπίας
 
Θεωρείτε ότι έχετε αποτύχει κάπου; Υπάρχει, δηλαδή, κάτι που θα θέλατε πολύ να κάνετε, να αλλάξετε, αλλά δεν το έχετε καταφέρει ακόμα;
 
Το βασικότερο που δεν έχω καταφέρει είναι να αλλάξω τη νοοτροπία των συμπολιτών μου: να τα περιμένουν όλα από το κράτος/δήμο, να παρκάρουν όπου να 'ναι, να πετούν τα σκουπίδια τους λες και θα τα μαζέψει από πίσω το υπηρετικό προσωπικό, να καταλαμβάνουν αυθαίρετα τον δημόσιο χώρο, κ.ο.κ. Ελπίζω, όμως, πως θα τα καταφέρουμε, τελικά.
 
Θα είσαστε ξανά υποψήφιος για τη δημαρχία της Θεσσαλονίκης; Γιατί να σας ξαναψηφίσουν; 
 
Ναι, θα είμαι. Άλλωστε, η πρώτη αυτή θητεία ήταν κουτσουρεμένη, μόλις 3,5 χρόνια, ενώ κανονικά θα ήταν πέντε. Θα ήθελα να μας ψηφίσει ξανά ο κόσμος, για να μας δώσει τη δυνατότητα να ολοκληρώσουμε όσα ξεκινήσαμε. Γιατί, στην πραγματικότητα, στη διάρκεια αυτής της πρώτης θητείας ,καταφέραμε να αναστρέψουμε μια κατάσταση σχεδόν μη αναστρέψιμη. Τώρα, λοιπόν, μπορούμε και ν’ αρχίζουμε να «χτίζουμε», να ασκούμε πραγματικά πολιτική (για τη διαχείριση των απορριμμάτων, τον πολιτισμό, τον αστικό σχεδιασμό, την κυκλοφορία κ.ά.). Βασικά, όμως, θα ήθελα να μας ψηφίσει ο κόσμος γιατί η προσπάθεια να γίνουμε πιο ανεκτικοί, πιο εξωστρεφείς, πιο δυναμικοί, πιο συμμέτοχοι, πιο αλληλέγγυοι, πιο ευγενείς, πιο «αστοί» δεν επιτυγχάνεται σε τόσο λίγο χρόνο.
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ