27/11/2013
Oι «δικοί µας» άνθρωποι! του Βασίλη Παπακριβόπουλου
Μια μικρή γαλλική εργατούπολη δείχνει το δρόμο για μια διαφορετική και αποτελεσματική πρακτική ένταξης των εξαθλιωμένων και αποκλεισμένων Ρομά.
Τους περασμένους μήνες, οι Ρομά κυριάρχησαν στην επικαιρότητα. Είτε ως στιγματισμένοι από τα αδηφάγα ελληνικά ΜΜΕ «απαγωγείς ξανθών αγγελουδιών» είτε με την απέλαση της ανήλικης Λεονάρντα από τον «σοσιαλιστή» γάλλο υπουργό Εσωτερικών Εμανουέλ Βαλς (ισπανός μετανάστης ο ίδιος που κάποτε απέκτησε γαλλική υπηκοότητα).
Κι όμως, πολύ πιο αθόρυβα, στην Εντρ (Indre), μια μικρή εργατούπολη 4.000 κατοίκων κοντά στη Νάντη, η δημοτική αρχή εφαρμόζει εδώ και τέσσερα χρόνια μια πολύ διαφορετική προσέγγιση του προβλήματος που δημιουργεί η παρουσία αυτών των εξαθλιωμένων πληθυσμών.
Όλα άρχισαν όταν το 2009 εγκαταστάθηκε στις παρυφές της πόλης μια φάλαγγα της δυστυχίας: πενήντα περίπου μεγάλα τροχόσπιτα, καθένα από τα οποία φιλοξενούσε μια πολύτεκνη οικογένεια Ρομά, «μέσα σε συνθήκες αδιανόητης εξαθλίωσης», όπως θυμούνται κάποιοι κάτοικοι. Ο δήμαρχος Ζαν-Λικ Λε Ντρεν (ανένταχτος αριστερός) και οι δημοτικοί σύμβουλοί του θεώρησαν ότι δεν ήταν δυνατόν να αφήσουν αυτήν την κατάσταση να διαιωνίζεται κι ανέλαβαν δράση. Καθώς ο αριθμός των μελών του καταυλισμού ήταν πολύ μεγάλος για τον μικρό πληθυσμό της πόλης, ήρθε σε συνεννόηση με τους περισσότερο κοινωνικά ευαισθητοποιημένους δημάρχους των γειτονικών πόλεων, καθένας από τους οποίους δεσμεύθηκε να φιλοξενήσει στην περιφέρειά του μια μικρή ομάδα οικογενειών.
Παροχές και δεσμεύσεις
Παρά την αντίδραση μιας αρκετά συμπαγούς ομάδας κατοίκων (γύρω στο 35%), οι συνελεύσεις των κατοίκων πείστηκαν από τη δημοτική αρχή κι αποφάσισαν την εγκατάσταση πέντε οικογενειών –27 άτομα, εκ των οποίων 13 παιδιά– σε οικόπεδο ιδιοκτησίας του Δήμου. Όμως, ο Λε Ντρεν δεν θέλησε να περιοριστεί μονάχα στη φιλοξενία για ανθρωπιστικούς λόγους: στόχος του ήταν η πραγματική ενσωμάτωσή τους.
Με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων της Νάντης κατασκευάστηκαν όλες οι απαιτούμενες για αξιοπρεπή διαβίωση υποδομές (ύδρευση, αποχέτευση, παροχή ρεύματος) και αγοράστηκαν έξι μεγάλες τροχοβίλες (μια για κάθε οικογένεια και μια ως κοινόχρηστη αίθουσα η οποία φιλοξενεί και τα πλυντήρια).
Για τη στέγη και τα μικρά κοινωνικά επιδόματα που τους χορηγήθηκαν, ο Δήμος απαίτησε και ορισμένα ανταλλάγματα από τους ευεργετηθέντες: καταρχάς, δεσμεύτηκαν να μην προβούν στην παραμικρή μικροκλοπή μετάλλου ή σε επαιτεία, πρακτικές οι οποίες –ελλείψει οποιουδήποτε άλλου τρόπου επιβίωσης– συχνά εξασφαλίζουν στους ομόφυλούς τους τα πενιχρά μέσα προς το ζην. Στην Εντρ, το ζητούμενο είναι να ενταχθούν οι Ρομά στην τοπική κοινωνία μέσα από μια κανονική εργασία.
Ανέλαβαν, επίσης, την υποχρέωση να πληρώνουν ένα συμβολικό ενοίκιο, το τίμημα του ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς, επίσης, και να εξασφαλίζουν την καθαριότητα του οικισμού τους. Ως τώρα, έχουν πλήρως ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις τους.
Δεσμεύτηκαν, ακόμα, ότι τα παιδιά τους θα φοιτούν τακτικά στο σχολείο και σε τεχνικές σχολές, βοηθούμενα από την ομάδα των εθελοντών, η οποία συγκροτήθηκε από κατοίκους που επιθυμούν να συμβάλουν στην ενσωμάτωσή τους, και η οποία ανέλαβε, επίσης, να διδάξει γραφή και ανάγνωση και στους γονείς. Κι όταν τέθηκε ζήτημα γάμου δύο ανήλικων Ρομά μαθητριών κι εγκατάλειψης του σχολείου, τους έγινε σαφές ότι κάτι τέτοιο ισοδυναμούσε με σπάσιμο του «κοινωνικού συμβολαίου» που είχαν υπογράψει.
Η ενσωμάτωσή τους έχει αρχίσει να προχωράει με αργά βήματα, με τους κατοίκους να μιλάνε για «τους δικούς μας τους Ρομά». Ήδη, ο πρώτος Ρομά απέκτησε μόνιμη εργασία στις οικοδομές, κάποιοι άλλοι κάνουν μεροκάματα στα χωράφια και οι γυναίκες εργάζονται περιστασιακά ως οικιακές βοηθοί. Μάλιστα, οι γυναίκες έχουν συγκροτήσει έναν άτυπο συνεταιρισμό, πουλώντας στους κατοίκους της πόλης ρουμανικές σπεσιαλιτέ.
Και μόνιμη στέγη!
Για τη δημοτική αρχή, η απόλυτη επιτυχία αυτού του πειράματος θα έρθει όταν, αφού θα έχουν ενταχθεί στην τοπική αγορά εργασίας, οι φιλοξενούμενοι Ρομά αρχίσουν να εγκαταλείπουν αυτά τα καταλύματα –τα οποία αποτελούν «διαμονή τεσσάρων αστέρων σε σχέση με την προηγούμενη στέγη τους», σύμφωνα με τα λόγια ενός κατοίκου τους– για κάτι ακόμα καλύτερο: ένα διαμέρισμα κοινωνικής κατοικίας με χαμηλό ενοίκιο, το οποίο δικαιούνται με κοινωνικά κριτήρια οι χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι. Πράγματι, καθώς τα παιδιά θα μεγαλώνουν –ή και θα δημιουργούν, με τη σειρά τους, τη δική τους οικογένεια– αυτές οι τροχοβίλες θα αποδειχθούν ανεπαρκείς.
Κι αν κάποιοι νομίζουν ότι κάτι τέτοιο αποκλείεται για πολιτισμικούς λόγους, καθώς οι Ρομά υποτίθεται ότι είναι ταγμένοι στην νομαδική ζωή, οι προσδοκίες των Ρομά της Εντρ τους διαψεύδουν, καθώς αυτό ακριβώς επιθυμούν και οι ίδιοι. Η αρχή έγινε, ήδη, και προς αυτή την κατεύθυνση: μια νεαρή Ρομά εγκαταστάθηκε σε διαμέρισμα κοινωνικής κατοικίας μαζί με το σύντροφό της και το μωρό που απέκτησαν.
Μαζί με την ασφάλεια, οι Ρομά θα πρέπει να εξοικειωθούν και με μια άλλη άγνωστη έννοια: το «μέλλον». Όπως παρατήρησε μια από τις εθελόντριες, η ανασφάλεια μέσα στην οποία ζούσαν ήταν τόσο μεγάλη, ώστε, μέχρι τώρα, για αυτούς, ο μέλλοντας περιοριζόταν στο αύριο, στο μεθαύριο, στην εβδομάδα. «Για αυτούς, ένα πιο μακρινό ραντεβού είναι κάτι το τόσο αφηρημένο, ώστε απλούστατα το ξεχνούν».
Το μέλλον περιμένει με αρκετή περιέργεια και ο Δήμαρχος, καθώς τους επόμενους μήνες θα πραγματοποιηθούν δημοτικές εκλογές, οπότε και θα έχει την ευκαιρία να διαπιστώσει εάν το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό ψήφων με το οποίο εκλέγονταν θα επηρεαστεί από αυτήν την πρωτοβουλία του.
Σε κάθε περίπτωση, θα έχει κερδίσει μερικές ψήφους, τις ψήφους των Ρομά, οι οποίοι έχουν γραφτεί στους εκλογικούς καταλόγους –κορυφαία πράξη ένταξης–, καθώς ως πολίτες χώρας κράτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στις τοπικές εκλογές.
ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ
- Περιεχόμενα τεύχους #10
- Η µάχη της φάτνης, του Σέργιου Μήλη
- Ο «Ροµπέν» του φωτός, της Ελίνας Ιατρίδου
- Το µουσείο που περνά από το… στοµάχι! τoυ Νέστορα Πουλάκου
- Ολίγον αυτόχειρας, κόµικ του Soloup
- Oι «δικοί µας» άνθρωποι! του Βασίλη Παπακριβόπουλου
- Όπου φτωχός και η υγεία του, του Βασίλη Παπακριβόπουλου
- Στον ίδιο αγώνα πρωταγωνιστές, του Γκολεαδόρ
- Σχολείο δεύτερης ζωής
- Λάκι ο ήρωας
- Η αρετή της αθωότητας. Συνέντευξη του Moby στον Nτιουκ Βάλεν
- «Η εξουσία διαφθείρει». Συνέντευξη της Ντεµπ Σεκόλοου στη Μαριάννα Κατσαούνη
- Γελοιογραφία του Τάσου Αναστασίου
- Λόγια της πλώρης του Χρήστου Αλεφάντη
- Γελοιογραφία του Πέτρου Ζερβού
- Επικοινωνία Οι αναγνώστες µας
- Παραδοξολογίες του Βαγγέλη Χερουβείµ
- Για δυνατούς λύτες της Αναστασίας Σιµιτσιάδη
- Συναντήσεις της Μαρίας Μανωλέλη
- Εστιάζω του Χρήστου Διαµάντη
- Επείγοντα περιστατικά του Γιώργου Μπαζίνα
- Γελοιογραφία του Μιχάλη Κουντούρη
- Aστικοί µύθοι του Άγγελου Τσέκερη
- Γελοιογραφία του Βαγγέλη Χερουβείµ
- Out & About του Νέστορα Πουλάκου
- Φθηνός σκούφος του Νέστορα Πουλάκου
- Πατριδογευσία του Σπύρου Ζωνάκη
- Πρόσωπα του Γιώργου Αράπογλου
Newsletter