31/07/2013
Για το ράµφος σου µόνο! της Ελίνας Ιατρίδου
Σύµφωνα µε λαογραφικές πηγές, πίσω στο χρόνο, ο πελεκάνος-σύµβολο της Μυκόνου αποτέλεσε αιτία πολέµου µε τους γείτονες Τηνιακούς!
Της Ελίνας Ιατρίδου
Δηλώνει µόνιµος κάτοικος Μυκόνου. Αν και από τη φύση του είναι δεινός ταξιδευτής, άνοιξε τα φτερά του να πετάξει µακριά µόνο µια φορά, κι αυτό –το µόνο της ζωής του ταξίδι– αποτέλεσε casus belli. Έκτοτε συνηθίζει να σουλατσάρει ανενόχλητος στο γραφικό λιµανάκι του νησιού του κι, αν έχει κέφια, ποζάρει στον φωτογραφικό φακό µε τη µεγάλη κίτρινη µύτη του ψηλά…
Αυτός είναι ο Πέτρος, ο πρώτος από τους ονοµαστούς πελεκάνους που έχουν συνδεθεί µε τη Μύκονο τις τελευταίες δεκαετίες. Σήµερα, στο παλιό λιµάνι της Μυκόνου, τη Χώρα, δεν κόβει βόλτες περήφανα ένας µόνο πελεκάνος, αλλά πέντε! Μια ολόκληρη παρέα –αποδηµητικών κατά τα άλλα– πτηνών που προτιµά να µην ταξιδεύει, αλλά να δηλώνει µόνιµη κατοικία το νησί των ανέµων, τη Μύκονο…
Η πραγµατική ιστορία των πελεκάνων της Μυκόνου είναι πολύ παλιά. Βαθύτατα ανθρώπινη, γι’ αυτό και συγκινητική. Εξόχως ιστορική, γι’ αυτό και σηµαντική. Το πρώτο κεφάλαιο της ιστορίας του Πέτρου του Α΄ (ακολούθησαν κι άλλα πτηνά µε το ίδιο όνοµα) γράφτηκε το φθινόπωρο του 1955 και αποτελεί ξεχωριστή λαογραφική αναφορά στην µεταπολεµική ιστορική αναδροµή της Μυκόνου, καθώς ο ερχοµός του πελεκάνου συνέπεσε µε την τουριστική έκρηξη που σηµειώθηκε στο νησί τις δεκαετίες του ΄60 και του ‘70.
Γιατί «Πέτρος»
Ο πρώτος πελεκάνος εµφανίστηκε στο νησί στις 16 Οκτωβρίου του 1955. Τον µάζεψε µισοπεθαµένο από τη θάλασσα ο καπετάν Αντώνης Χαριτόπουλος, που εκείνο το απόγευµα ψάρευε µε το καΐκι βορειοανατολικά, στον όρµο Μερχιά. Στο νησί πρώτη φορά αντίκριζαν τέτοιο παράξενο πετούµενο. Το µεγαλόσωµο πτηνό ήταν ένας νεαρός ροδοπελεκάνος, που προφανώς είχε χάσει το µεταναστευτικό του ταξίδι του προς το Νότο. Τα υδρόβια αυτά πουλιά είναι αποδηµητικά και σπάνια στην Ελλάδα – υπάρχει µόνο µία µικρή αποικία στις Πρέσπες, που καταγράφεται για πρώτη φορά τη δεκαετία του ΄60. Εµφανίζονται στη χώρα ως διερχόµενοι επισκέπτες και παρατηρούνται στους υγρότοπους της Θράκης κατά τη µετανάστευσή τους. Σήµερα, ο ροδοπελεκάνος συµπεριλαµβάνεται στα απειλούµενα άγρια πουλιά και προστατεύεται από ευρωπαϊκές και διεθνείς συµβάσεις.
Βέβαια, όλα αυτά ήταν άγνωστα το 1955 όταν οι Μυκονιάτες αποφασίζουν να περιθάλψουν το εξαντληµένο πτηνό, που υιοθετεί ένας φιλόζωος ψαράς, ο Θοδωρής Κυραντώνης. Οι παλιοί νησιώτες τον θυµούνται µε συγκίνηση και λένε πως «… ο Κυραντώνης φρόντισε τον πελεκάνο και τον είχε για χρόνια σαν παιδί του. Εκείνος τον βάφτισε “Πέτρο”, στη µνήµη του ήρωα λοχαγού του Πέτρου Δρακόπουλου, που είχε χαθεί στην Κατοχή…».
Το ξενόφερτο πλάσµα µε τα φτερά και τα πούπουλα ανάρρωσε κι άρχισε τις βόλτες στο λιµανάκι πλάι στους ψαράδες και τα καΐκια, σε έναν παράταιρο για τα εξωτικά του γούστα βιότοπο, ο οποίος τελικά αποτέλεσε τον επίγειο παράδεισό του. Ο Πέτρος κοινωνικοποιήθηκε πλήρως κοντά σε φιλικούς ανθρώπους µε άφθονους κι εκλεκτούς ψαροµεζέδες, απέκτησε όνοµα κι, αργότερα, διεθνή φήµη.
Μυκονιάτες VS Τηνιακών
Λαογραφικές πηγές αναφέρουν πως ήταν τόσο µεγάλη η αγάπη των Μυκονιατών για τον πελεκάνο, που δεν δίστασαν ακόµη και να κηρύξουν πόλεµο στους Τηνιακούς. Το θερµό επεισόδιο καταγράφεται στο ιστορικό του Πέτρου του Α΄ το 1958. Τη χρονιά εκείνη ξυπνούν τα αποδηµητικά ένστικτά του Πέτρου, ο οποίος για πρώτη φορά δοκιµάζει κι ανοίγει τα φτερά του. Απογειώνεται και πετά για την κοντινή Τήνο, όπου ενθουσιασµένοι τον υποδέχονται οι Τηνιακοί κι αρνούνται να τον επιστρέψουν στη Μύκονο. Για τους Μυκονιάτες, αυτό αποτελεί «αιτία πολέµου»! Ξεσηκώνονται µε µπροστάρη τον Θοδωρή Κυραντώνη και µε τα βαρκάκια τους ανοίγονται για Τήνο, να πάρουν πίσω τον Πέτρο. Η σύρραξη έληξε αναίµακτα µόλις ο πελεκάνος αντίκρισε τον Θοδωρή Κυραντώνη. Τον αναγνώρισε και πήγε κατευθείαν κοντά του. Ο Πέτρος επέστρεψε θριαµβευτικά στη Μύκονο, για να µείνει εκεί για πάντα. Αυτό ήταν το µοναδικό ταξίδι της ζωής του...
Και η πρώτη και µοναδική διαµάχη στην ιστορία των δύο νησιών.
To διεθνές τζετ-σετ
Ο Πέτρος ο Α΄ έγινε ο περιούσιος άρχοντας του νησιού κι έζησε την ιστορική εποχή της δεκαετίας του ΄60, όταν όλοι οι VIPs –Αριστοτέλης Ωνάσης, Μαρία Κάλας, Αγά Χαν, Τζάκι Κέννεντι, Γκρέις Κέλι, Σοράγια, Μελίνα Μερκούρη, Ζυλ Ντασσέν, Γιούλ Μπρίνερ, Ζαν Μορό, Μπριζίτ Μπαρντό, η αγαπηµένη του Αλέξανδρου Ωνάση Φιόνα Φον Τίσεν, Ελένη Βλάχου, Τζένη Καρέζη, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Nτέµης Ρούσσος, Κωνσταντίνος Καραµανλής κ.ά. – ανακάλυπταν την αυθεντικότητα του ελληνικού καλοκαιριού. Το 1963 η Τζάκι Κέννεντι δωρίζει στο νησί τον Αλφόνσο και την Ωµέγα, ένα ζευγάρι άσπρων πελεκάνων, για να κάνουν παρέα στον Πέτρο τον Α’. Οι Μυκονιάτες θυµούνται σήµερα µε συγκίνηση εκείνη την εποχή της αθωότητας, την εποχή του πρώτου πελεκάνου, του περιώνυµου Πέτρου του Α’.
Ακολούθησαν κι άλλοι πελεκάνοι ως δώρα από λάτρεις του νησιού, κι οι περισσότεροι βαφτίστηκαν µε το όνοµα Πέτρος. Ο τελευταίος –δώρο του δηµάρχου του Μονάχου Κρίστιαν Ούντε– ονοµάζεται Κρίστιαν ή Χρήστος, ενώ στην παρέα θα δείτε σήµερα και την Ειρήνη, έναν αργυροπελεκάνο. Ενδεχοµένως να ακούσετε διάφορες περίεργες ιστορίες σε πικάντικες παραλλαγές για τους πελεκάνους του νησιού. Όλες είναι φήµες και ελέγχονται ως ανακριβείς…
Το σίγουρο είναι πως ποτέ στη Μύκονο δεν γεννήθηκαν πελεκάνοι. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτά τα αποδηµητικά πτηνά ζευγαρώνουν µόνο σε παραλίµνιες περιοχές µε γλυκό νερό, τρέφονται µε ψάρια και γεννούν µία φορά το χρόνο συνήθως δύο αυγά.
*Ολες οι ασπρόµαυρες φωτό είναι απο το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Μυκόνου.
Το highlight ενός top προορισµού
Ποτέ µην πιστέψετε ότι τα ξέρετε όλα για τη Μύκονο.
Το νησί δοξάζεται για την ανοχή του σε κάθε τι διαφορετικό, χωρίς αυτό να έχει αλλοιώσει το ντόπιο στοιχείο. Οι Μυκονιάτες εξακολουθούν να σέβονται και να τηρούν τα ήθη και τα έθιµα του τόπου τους.
Προτείνουµε να δείτε µε άλλο µάτι τη Μύκονο, εναλλακτικό. Να εξερευνήσετε τις 45 παραλίες της µε ποδήλατο. Θα λατρέψετε τις έντονες ανηφοροκατηφόρες σε καλό οδόστρωµα. Προσοχή στους αέρηδες (υπολογίστε τα µελτέµια του Αυγούστου), στους απρόσεκτους τουρίστες µε γουρούνες και άλλα µηχανοκίνητα. Για mountain bike οι ειδικοί της extreme πλευράς του ποδηλάτου προτείνουν freeride paradise στα παλιά µεταλλεία εξόρυξης βαρύτη (2 χλµ. βορειοανατολικά από την Άνω Μερά), για άλµατα σε σαθρό έδαφος. Από εκεί έχετε θέα στον όρµο Μερχιά, όπου «προσθαλασσώθηκε» και περισυνελλέγη ο πρώτος πελεκάνος της Μυκόνου. Ακολουθήστε τους χωµατόδροµους που κατηφορίζουν στις παραλίες Φωκό και Μερσίνη.
ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ
- Περιεχόμενα τεύχους #6
- Υπάρχει αγάπη! της Μαρίας Μανωλέλη
- Διακοπές µε νόηµα, του Σπύρου Ζωνάκη
- Δια(σ)τροφική αλυσίδα, του Βασίλη Παπακριβόπουλου
- Μαζί τα τρώµε! του Βασίλη Παπακριβόπουλου
- Το µέγεθος µετράει, της Μαρίας Ψαρά
- Για το ράµφος σου µόνο! της Ελίνας Ιατρίδου
- Ο Αρίστος και τα χαµένα εµείς, του Δηµήτρη Βασιλόπουλου
- Η µπάλα στη σέντρα, του Γκολεαδόρ
- Μια µπάλα αλλάζει ζωές, του Γκολεαδόρ
- «Οι µισοί υπουργοί δεν κάνουν ούτε γι' αντιδήµαρχοι». Συνέντευξη του Δηµάρχου Πειραιά Β. Μιχαλολιάκου στη Μαρία Ψαρά
- Μαρµελάδα για µια καλύτερη κοινωνία! Συνέντευξη των David Burns & Austin Young στην J
- Γελοιογραφία του Μιχάλη Κουντούρη
- Λόγια της πλώρης του Χρήστου Αλεφάντη
- Γελοιογραφία του Τάσου Αναστασίου
- Επικοινωνία Οι αναγνώστες µας
- Γελοιογραφία του Βαγγέλη Χερουβείµ
- Παραδοξολογίες του Βαγγέλη Χερουβείµ
- Για δυνατούς λύτες της Αναστασίας Σιµιτσιάδη
- Συναντήσεις, του Σπύρου Ζωνάκη
- ΕΣΤΙΑΖΩ, της Μαρίας Μπουκαούρη
- Επείγοντα περιστατικά, του Γιώργου Μπαζίνα
- Aστικοί µύθοι, του Άγγελου Τσέκερη
- Out & About, του Νέστορα Πουλάκου
- Φθηνός σκούφος, του Χρήστου Κωστή
- Πατριδογευσία, του Νίκου Φρούσου
- StreetNews, της Αναστασίας Σιµιτσιάδη
- Πρόσωπα, του Γιώργου Αράπογλου
Newsletter