Shedia

EN GR

25/06/2014

Οικοδοµώντας έναν κόσµο αξιοπρέπειας για όλους. Γράφει ο Γ.Γ. του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ γράφει για τα μαθήματα της Ιστορίας και την απαίτηση των καιρών οι ηγέτες της γης να κάνουν περισσότερα για την παγκόσμια ειρήνη. 
 
Σήμερα, στην Κεντροφρικανική Δημοκρατία η κυβέρνηση και οι τοπικοί ηγέτες αγωνίζονται για να βοηθήσουν τη χώρα τους να βρει το δρόμο της ειρήνης.
 
Στις 7 Απριλίου στο Κιγκάλι, συμμετείχα μαζί με το λαό της Ρουάντας στις εκδηλώσεις μνήμης για την  20η επέτειο της γενοκτονίας, ο απόηχος της οποίας εξακολουθεί να γίνεται αισθητός στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών της Αφρικής  και στη συλλογική συνείδηση της διεθνούς κοινότητας.
 
Κάθε κατάσταση έχει τη δική της δυναμική. Αυτό συμβαίνει και στη συριακή σύγκρουση, η οποία μετρά νέα θύματα κάθε μέρα. Ωστόσο, όλοι μας θέτουμε ένα πολύπλοκο ερώτημα  ζωής ή θανάτου: Τι μπορεί να κάνει η διεθνής κοινότητα όταν αθώοι πληθυσμοί σφαγιάζονται και οι κυβερνήσεις είτε δεν είναι σε θέση, είτε δεν επιθυμούν να προστατεύσουν τους λαούς του, είτε  αποτελούν έναν ακόμη  από τους πολλούς παράγοντες της βίας;  Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε αυτές τις φρικαλεότητες ;
 
Οι γενοκτονίες στη Ρουάντα και τη Σρεμπρένιτσα υπήρξαν δύο εμβληματικές αποτυχίες της διεθνούς κοινότητας. Το μέγεθος  της βαρβαρότητας στη Ρουάντα προκαλεί ακόμη σοκ: κατά μέσο όρο 10.000 θάνατοι την ημέρα, κάθε μέρα, για τρεις μήνες, με ραδιοφωνικές εκπομπές γεμάτες μίσος να πυροδοτούν και να εξωθούν Ρουαντέζους να σκοτώσουν Ρουαντέζους.
 
 
Ευθύνη για προστασία
 
Η διεθνής κοινότητα έχει κάνει από τότε σημαντικά βήματα στο να διδαχθεί από αυτά τα τρομερά γεγονότα. Είμαστε τώρα ενωμένοι ενάντια στην ατιμωρησία, επιτομή της οποίας ήταν η  ίδρυση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Τα Διεθνή Δικαστήρια και τα Δικαστήρια που λειτουργούν με τη βοήθεια  του ΟΗΕ, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τη Ρουάντα, έχουν στόχο τη λογοδοσία  και την αποτροπή της παραβίασης των βασικών διεθνών κανόνων. Με μια απόφαση-ορόσημο, ένας πρώην αρχηγός κράτους καταδικάστηκε για εγκλήματα πολέμου.
 
Η διεθνής κοινότητα έχει υιοθετήσει την «ευθύνη για προστασία»: Τα κράτη δεν μπορούν, πλέον, να ισχυριστούν ότι τα ωμά εγκλήματα είναι ένα εσωτερικό ζήτημα, πέρα από τη σφαίρα του διεθνούς ενδιαφέροντος. ‘Ολο και περισσότερες κυβερνήσεις και περιφερειακοί οργανισμοι δημιουργούν μηχανισμούς για την πρόληψη των γενοκτονιών. Τα Ηνωμένα Έθνη και οι εταίροι τους αναπτύσσουν συχνότερα παρατηρητές για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ταραγμένες περιοχές. Είναι «τα αυτιά και τα μάτια» που δείχνουν στις κυβερνήσεις και τους μη κρατικούς φορείς ότι ο κόσμος παρακολουθεί. Με δεδομένο ότι τα εγκλήματα αυτά προϋποθέτουν προετοιμασία, εστιάζουμε στους βασικούς παράγοντες κινδύνου, από την έλλειψη θεσμών μέχρι τις αδικίες  που δεν έχουν ακόμη αντιμετωπισθεί.
 
Επίσης, ενεργούμε πιο σθεναρά για να προστατεύσουμε τους αμάχους, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αντιμετωπίζουν τη διάχυτη σεξουαλική βία. Δυναμικές ειρηνευτικές προσεγγίσεις έχουν εξαλείψει μία από τις πιο βίαιες παραστρατιωτικές ομάδες στο ανατολικό τμήμα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό. Τα Ηνωμένα Έθνη άνοιξαν τις πύλες των ειρηνευτικών τους εγκαταστάσεων στο Νότιο Σουδάν, προκειμένου να βρουν καταφύγιο από τις φονικές απειλές  δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι. Είκοσι χρόνια πριν, τέτοια μέτρα θα ήταν αδιανόητα. Σήμερα, αυτό είναι μια συνειδητή πολιτική, ένα παράδειγμα της νέας μας πρωτοβουλίας «Rights Up Front»,   ένα μάθημα από τη Ρουάντα που έγινε πραγματικότητα. Η κατάσταση παραμένει  εύθραυστη, αλλά το μήνυμα είναι σαφές: περισσότερη προστασία, όχι λιγότερη.
 
Ωστόσο, το έργο αυτό, συχνά, δεν προχωρά.  Το τέλος του εμφυλίου πολέμου στη Σρι Λάνκα το 2009 είχε ως αποτέλεσμα δεκάδες χιλιάδες θανάτους και τη συστηματική αποτυχία των Ηνωμένων Εθνών να μιλήσουν και να δράσουν. Για περισσότερα από τρία χρόνια, η διεθνής κοινότητα παραμένει διχασμένη αναφορικά με την αντιμετώπιση της κατάστασης στη Συρία, παρέχοντας μόνο ένα μέρος της αναγκαίας ανθρωπιστικής χρηματοδότησης, ενώ η φωτιά δυναμώνει, με την παροχή όπλων και στις δύο πλευρές,  εξαιτίας της λανθασμένης πίστης σε μια στρατιωτική λύση.
 
Ο κόσμος πρέπει να σβήσει αυτές τις ηθικές κηλίδες. Τα κράτη- μέλη μπορούν να έχουν συγκρουόμενους ορισμούς του εθνικού τους συμφέροντος ή να είναι απρόθυμα να αναλάβουν νέες οικονομικές ή στρατιωτικές δεσμεύσεις. Μπορεί να πτοούνται από την πολυπλοκότητα και τους κινδύνους ή την ανησυχία ότι οι συζητήσεις σχετικά με μια επικείμενη κρίση σε άλλες χώρες μπορεί μια μέρα να επικεντρωθεί και στη δική τους. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτής της αδιαφορίας και αναποφασιστικότητας είναι σαφή:  αιματοχυσία αθώων, κατεστραμμένες κοινωνίες και ηγέτες να διακηρύσσουν τις λέξεις «ποτέ ξανά», ξανά και ξανά , είναι, από μόνο του, ένα σημάδι της συνεχιζόμενης αποτυχίας.
 
Κατά την τελευταία δεκαετία, η Κεντροφρικανική Δημοκρατία παλεύει για να ενημερώσει τον κόσμο για τη δεινή της κατάσταση. Την περασμένη χρονιά, έχει υποστεί την κατάρρευση του κράτους, τον κατήφορο προς την ανομία και μια μακάβρια μαζική σφαγή που έχει κάνει διάχυτη την τρομοκρατία και έχει πυροδοτήσει τη μαζική έξοδο των πολιτών από τη χώρα. Κάποιοι εκμεταλλεύονται τη θρησκευτική ταυτότητα για πολιτικούς σκοπούς, απειλώντας μια μακρά παράδοση ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών.
 
 
Σύμμαχος η Ιστορία
 
Απευθύνω έκκληση προς τη διεθνή κοινότητα να παράσχει επειγόντως τη στρατιωτική υποστήριξη που χρειάζεται για να σωθούν ζωές, να επιστρέψει η αστυνομία στους δρόμους και να επιτραπεί στους ανθρώπους να γυρίσουν στις κοινότητές τους. Η Αφρικανική Ένωση και η Γαλλία έχουν αναπτύξει στρατεύματα, αλλά η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να δημιουργήσει μία δύναμη έχει, μέχρι στιγμής, μηδενικά αποτελέσματα. Υπάρχει μια εξίσου πιεστική ανάγκη να ξεκινήσει μια πολιτική διαδικασία, στην οποία η  συμφιλίωση είναι πρωταρχικής σημασίας. Οποιαδήποτε περαιτέρω εξάπλωση της βίας μπορεί να καταπιεί ολόκληρη την περιοχή.
 
Όταν η κατάρρευση μιας χώρας είναι τόσο βαθιά, οι δυσκολίες μπορεί να φαίνονται ανυπέρβλητες. Ωστόσο, η ιστορία αποδεικνύει το αντίθετο. Η συνεχής υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας βοήθησε τη Σιέρα Λεόνε και το Τιμόρ-Λέστε να κάνουν εντυπωσιακές αλλαγές. Η Ρουάντα έχει καταγράψει αξιοσημείωτη άνοδο στην ανάπτυξή της, ενώ σε  άλλες χώρες τα τραύματα έχουν επουλωθεί μετά από την ανείπωτη βία. Η Κεντροφρικανική Δημοκρατία μπορεί να περπατήσει στον ίδιο δρόμο. Θα συνεχίσω να στέκομαι δίπλα στην κυβέρνηση για τη χάραξη μιας πορείας που μπορεί να χτίσει εκείνη τη σταθερή και ευημερούσα χώρα, που  οι πόροι και οι παραδόσεις της  μπορούν να την κάνουν ισχυρή.
 
Στη Ρουάντα, επισκέφτηκα το μνημείο της γενοκτονίας και απέτισα φόρο τιμής στα θύματα, όπως έχω κάνει και για άλλες τραγωδίες που έχει γνωρίσει ο κόσμος, από το Άουσβιτς και την Καμπότζη πριν από δεκαετίες μέχρι αυτές της εποχής μας. Η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι νοιάζεται για τα ωμά εγκλήματα και στη συνέχεια να υπαναχωρεί από τη δέσμευση των πόρων που πραγματικά απαιτούνται  για την αποτροπή τους. Οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να αποτρέψουν όσα αποτρέπονται και να αντιμετωπίσουν τα εγκλήματα που συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας. Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο  πρέπει να βάλουν τους εαυτούς τους στη θέση των ευάλωτων, από τη Συρία μέχρι την Κεντροφρικανική Δημοκρατία, και να αναρωτηθούν τι περισσότερο μπορούμε να κάνουμε για να οικοδομήσουμε έναν κόσμο ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αξιοπρέπειας για όλους. Ας δείξουμε στους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τρομερές απειλές ότι δεν είναι μόνοι ή εγκαταλελειμμένοι  και ότι η απαραίτητη σωτήρια βοήθεια έρχεται*.
 
* Ο Μπαν Κι Μουν είναι ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών.
 
 
Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ αποκλειστικά στη «σχεδία»
 
Από τον περασμένο Δεκέμβριο, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία σφοδρές θρησκευτικές συγκρούσεις έχουν ως αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο εκατοντάδες άνθρωποι και πάνω από 500.000, εκτεθειμένοι στη βία και στις μολυματικές ασθένειες, να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς. Τα θύματα του πολέμου του Κονγκό (1998-2003) και της σύρραξης του Κίβου που ακολούθησε υπολογίζεται πως ξεπερνούν τα 5,5 εκατομμύρια, με τις συγκρούσεις να συνεχίζονται ώς σήμερα και τις ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ να κάνουν προσπάθειες για τον αφοπλισμό των δυνάμεων των ανταρτών.
Τα παραδείγματα, ιδιαιτέρως στην αφρικανική ήπειρο, είναι πολλά. Παρά τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας, μόνο κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι εμφύλιες συγκρούσεις ανά τον κόσμο (Σρεμπρένιτσα, Σρι Λάνκα, Νότιο Σουδάν, Ανατολικό Τιμόρ κ.λπ.) έχουν οδηγήσει σε χιλιάδες νεκρούς και ασύλληπτη δυστυχία. Η γενοκτονία στη Ρουάντα είναι από τις πιο τραγικές στιγμές της ιστορίας της ανθρωπότητας. Με αφορμή την συμπλήρωση 20 ετών από τη γενοκτονία 850.000 Τούτσι από εξτρεμιστές Χούτου στη Ρουάντα, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν έγραψε αποκλειστικά  για τη «σχεδία» στην Ελλάδα, για τα μαθήματα της Ιστορίας και την απαίτηση των καιρών οι ηγέτες της γης να κάνουν περισσότερα για την παγκόσμια ειρήνη. 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ