Shedia

EN GR

25/09/2013

Κάντε ποδόσφαιρο, όχι πόλεµο! Συνέντευξη του Γκαντ Σάλνερ στον Θάνο Σαρρή

Οι Παλαιστίνοι στις εξέδρες υψώνουν πανό στα εβραϊκά αποθεώνοντας τους παίκτες της αγαπημένης τους ομάδας και δύο «αιώνοι εχθροί» ρίχνουν γέφυρες συμφιλίωσης παίζοντας ποδόσφαιρο!
 
Ο Γκαντ Σάλνερ και ο Βαντίμ Ταράσοβ είναι δύο φωτογράφοι που αγαπούν το ποδόσφαιρο. Το «κανονικό» ποδόσφαιρο, όμως, δεν τους ταίριαζε. Το είχαν βαρεθεί. Ακριβές μεταγραφές, χορηγικές συμφωνίες, λαμπερά γκαλά. Πάντα θαύμαζαν την ατμόσφαιρα και την κουλτούρα των χαμηλότερων κατηγοριών στην Αγγλία. Μέχρι που κάποια στιγμή, αποφάσισαν να «αποδράσουν» από το γήπεδο της Μίλγουολ και της Νοτς Κάουντι και να αναζητήσουν (και να απαθανατίσουν ταυτόχρονα) νέες εμπειρίες στις μικρότερες ποδοσφαιρικές κατηγορίες του Ισραήλ! Στόχος τους να αναδείξουν την άλλη, την «άγρια» και, ταυτόχρονα, τόσο αληθινή ομορφιά του αθλήματος. Ήθελαν, συνάμα, να δείξουν ότι Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι μπορούν να αμβλύνουν τις διαφορές τους κλωτσώντας μία μπάλα. Μπορούν να πανηγυρίσουν μαζί και να συμβιώσουν αρμονικά. 
 
Οι δύο φωτογράφοι επισκέφτηκαν περίπου 40 πόλεις και χωριά, τόσο με αραβικό όσο και εβραϊκό πληθυσμό, ανακαλύπτοντας από κοντά το «σκονισμένο» ποδόσφαιρο και το ρόλο που διαδραματίζει στις τοπικές κοινωνίες. Τα βιώματά τους πολλά. Από έναν εβραιορουμάνο τερματοφύλακα που οδήγησε ένα χωριό Βεδουίνων στην άνοδο, μέχρι έναν ισραηλινό αρχηγό ομάδας σε αραβικό ντέρμπι και παλαιστίνιους οπαδούς με πανό στα εβραϊκά. Εκεί, συνειδητοποίησαν ότι μια μπάλα μπορεί να αποτελέσει ένα ιδανικό πεδίο για την αρμονική συνύπαρξη των δύο λαών. 
 
Ονόμασαν το πρότζεκτ τους «Kaduregel-Shefel», που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «περιφερειακό ποδόσφαιρο». Επέστρεψαν στα ίδια μέρη, αργότερα, για να εκθέσουν τις φωτογραφίες τους, ενώ, αυτό τον καιρό, γυρίζουν και ένα μικρό ντοκιμαντέρ. Κάποια στιγμή, ελπίζουν να καταφέρουν να εκθέσουν τα έργα τους και στην Ελλάδα.
 
Ο Γκαντ Σάλνερ μίλησε στη «σχεδία» για τα ταξίδια αυτά, για όσα συνάντησαν στις διαδρομές τους και για το project ολόκληρο.
 
 
Ταξίδι με όχημα το ποδόσφαιρο λοιπόν...  Πώς ήταν η πρώτη σας εμπειρία;
 
Στο πρώτο μας ταξίδι ξεκινήσαμε με προορισμό το Ουμ ελ-Φαχέμ, ένα αραβικό χωριό 40 λεπτά από το Τελ Αβίβ. Το εν λόγω χωριό θεωρείται «λίγο εχθρικό», οπότε υπήρχε ένα σχετικό άγχος. Ένας αστυνόμος μάς σταμάτησε, ζητώντας για ταυτότητα. Ήθελε να ελέγξει ότι δεν είμαστε ακροδεξιοί εξτρεμιστές που την ψάχνουν για επεισόδια. Δεν ήταν ο μόνος εκείνη τη μέρα που αναρωτήθηκε τι κάνουμε εκεί. Γρήγορα συνειδητοποιήσαμε ότι αυτές ήταν οι εμπειρίες που αναζητούσαμε! Οι ντόπιοι ξεκίνησαν να μιλούν μαζί μας, νομίζοντας ότι ο φίλος μου είναι ποδοσφαιριστής και εγώ ο ατζέντης του και στο τέλος του αγώνα μάς κάλεσαν στα αποδυτήρια. Οι εβραίοι παίκτες της τοπικής αραβικής ομάδας δεν καταλάβαιναν τι δουλειά είχαμε εκεί. Μας εντυπωσίασε το γεγονός ότι η ομάδα, που εκπροσωπεί μία από τις βασικές αραβικές πόλεις στο Ισραήλ, έχει τόσο έντονα πολυπολιτισμικά χαρακτηριστικά!
 
Ποια είναι η εικόνα που είναι πιο έντονα χαραγμένη στη μνήμη;
 
Ήμασταν καλεσμένοι σε ένα γκαλά σε μια μικρή πόλη Βεδουίνων που ονομάζεται Νουτζιντάτ. Η τοπική ομάδα είχε κερδίσει την άνοδο στην τέταρτη κατηγορία. Το event, το οποίο ήταν εκπληκτικό, περιλάμβανε πολλές τοπικές παραδόσεις , όπως χορό, τραγούδι, τοπική κουζίνα και έναν μοναδικό έρανο. Βλέπαμε τόσους πολλούς πολιτισμούς να συνυπάρχουν αρμονικά και πως οι εβραίοι παίκτες που έπαιζαν σε αυτή τη μικρούλα πόλη αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι του συνόλου, αφού έχουν γεννηθεί εκεί. Πραγματικά φανταστικό. Διοργανώσαμε έκθεση στο χωριό τους τον Ιανουάριο.  Πραγματικά, ελπίζουμε να κάνουμε έκθεση και στην Αθήνα κάποια στιγμή.
 
 
Η συνύπαρξη για την οποία κάνετε λόγο δεν είναι ευρέως γνωστή σε εμάς στη Δύση…
 
Ακούγεται περίεργο σε ανθρώπους εκτός Ισραήλ, αλλά οι Εβραίοι και οι Άραβες συνυπάρχουν αρκετά καλά. Ο κόσμος εντυπωσιάζεται από το ότι παίζουν στα ίδια πρωταθλήματα ή στις ίδιες ομάδες, και όταν ακούν ότι ένας αραβικός σύλλογος κέρδισε το κύπελλο και εκπροσώπησε το Ισραήλ στο Κύπελλο UEFA δεν με πιστεύουν! Ξέρω ότι είναι κλισέ και ποτέ δεν ήθελα να το χρησιμοποιήσω , επειδή το πρότζεκτ μας δεν στοχεύει σε αυτό, αλλά το ποδόσφαιρο είναι πραγματικά μια γέφυρα ανάμεσα στους ανθρώπους.
 
Πανό στα εβραϊκά!
 
Έχετε φωτογραφήσει Άραβες να γράφουν πανό στα εβραϊκά...
 
«Τα εβραϊκά δεν υπάρχουν μόνο στα πανό, αλλά και στα συνθήματα που τραγουδούν, στις λέξεις που επιλέγουν για να... βρίσουν, όπως γίνεται στα γήπεδα κάθε χώρας! Στο Ισραήλ, οι πολιτισμοί αναμειγνύονται όλη την ώρα. Μπορείς να δεις έναν Εβραίοαιθίοπα να φοράει στρατιωτική στολή και να χρησιμοποιεί αραβική καθομιλουμένη, να τρώει σε περσικό εστιατόριο στην... ελληνική αγορά του Τελ Αβίβ, την οποία έφτιαξαν Εβραίοι που ήρθαν από τη Θεσσαλονίκη και να ακούει βαλκανική μουσική. Το Ισραήλ είναι ένα μέρος όπου συναντιούνται πολλοί πολιτισμοί και το ποδόσφαιρο αποτελεί την ιδανική συνάντηση και μείξη όλων αυτών των πολιτισμών. Στο Ισραήλ, μία από τις φάσεις τις οποίες περνούν οι περισσότεροι άνθρωποι είναι η στρατιωτική θητεία, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην άμβλυνση των διαφορών! Όταν είσαι στο στρατό δεν έχει σημασία από πού είσαι και πόσα χρήματα παίρνεις το μήνα. Ίσως μοιάζει αστεία η σύγκριση, ωστόσο πιστεύω ότι τον ίδιο ακριβώς αντίκτυπο έχει και το ποδόσφαιρο, αλλά με πιο ωραίο τρόπο!
 
Πώς ερμηνεύουν τις μεταξύ τους διαφορές; Τι συμπεράσματα βγάζετε; 
 
Δυστυχώς, θα υπάρχουν πάντα εξτρεμιστές και από τις δύο πλευρές – όπως συμβαίνει και με όλες τις συγκρούσεις στον πλανήτη. Αλλά όταν μιλάς στον κόσμο, κυρίως σε αυστηρά αθλητικό πλαίσιο, παρακάμπτεις τις καθημερινές διαφορές και κάνεις χώρο για... αθλητικές διαφορές, οι οποίες μπορεί να είναι επίσης πολύ σκληρές. Αλλά ελπίζεις ότι είναι και οι μοναδικές, ότι παίρνουν τη θέση των άλλων. Οι άνθρωποι εδώ είναι παθιασμένοι με το ποδόσφαιρο, όπως και στην Ελλάδα, προφανώς. Κατά συνέπεια, το παιχνίδι πάντα θα προκαλεί ρήξεις και συγκρούσεις, αλλά πάντα εντός γηπέδων.
 
 
Μπορεί, όμως, πράγματι να αποτελέσει και παράγοντα ενότητας και συμφιλίωσης;
 
Αναμφίβολα! Στο ταξίδι μας ανακαλύψαμε πολλά σχετικά με τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της χώρας. Και μαθαίνεις πολλά από αυτό. Το να κατανοήσεις όχι μόνο τα προβλήματα και τις δυσκολίες αλλά και τη χαρά του κόσμου από τη συμβίωση σημαίνει πολλά.
 
Αυτή η αρμονική συμβίωση παραμένει όταν το ποδοσφαιρικό παιχνίδι τελειώνει;
 
Δεν υπάρχουν πολλοί διαχωρισμοί ανάμεσα στις αραβικές και τις εβραϊκές πόλεις. Στις μεικτές περιοχές, τις περισσότερες φορές υπάρχουν καλές σχέσεις μεταξύ των γειτόνων. Η σύζυγός μου και εγώ περνάμε πολύ χρόνο στη μεικτή συνοικία Τζάφα του Τελ Αβίβ, η οποία μας θυμίζει πολύ τις επισκέψεις μας στην Ελλάδα.
 
Αριστερά και Δεξιά
 
Αντιμετωπίσατε προβλήματα ασφάλειας; Κάνατε λήψεις σε άγνωστα αραβικά εδάφη;
 
«Κανένα μέχρι στιγμής. Η μοναδική φορά που δημιουργήθηκε ένα μάλλον ασήμαντο θέμα ήταν σε ένα ματς τέταρτης κατηγορίας στο Μάιντ ελ-Κρουμ, όπου ο κόσμος θεώρησε ότι είμαστε δημοσιογράφοι και άρχισαν να μας αποδοκιμάζουν. Πριν ξεκινήσουμε, είχαμε μια ανησυχία ότι ο κόσμος θα είναι καχύποπτος και θα φοβάται την έκθεση, αλλά, τελικά, διαπιστώσαμε ότι οι άνθρωποι συμμετέχουν με ικανοποίηση και μας βοηθούν.
 
Τι γίνεται στις μεγαλύτερες πόλεις;
 
«Στις μεγάλες πόλεις εξ ορισμού, το ποδόσφαιρο είναι πιο επαγγελματικό, οπότε ο κόσμος ενδιαφέρεται περισσότερο για τα αποτελέσματα και δεν τους νοιάζει τόσο οι «πολιτισμικές διαστάσεις» ενός αγώνα. Μπορείς να διακρίνεις παίκτες διαφορετικής καταγωγής παντού, αλλά το στοιχείο αυτό αποκρύπτεται από τη "γκλαμουριά" της φούσκας του σύγχρονου ποδοσφαίρου».
 
Υπάρχουν οπαδοί, όπως αυτοί της Χάποελ, που υποστηρίζουν την Παλαιστίνη. Υπάρχουν, όμως, και άλλοι, όπως αυτοί της Μπεϊτάρ, που δεν θέλουν Άραβες στις ομάδες τους. Βλέπετε ότι στο μέλλον η αρμονική συνύπαρξη θα αποτελέσει τον κανόνα;
 
Η Χάποελ Τελ Αβίβ εκπροσωπεί την Αριστερά και η Μπεϊτάρ Ιερουσαλήμ τη Δεξιά. Υπάρχουν όλο και περισσότεροι μη εβραίοι παίκτες που παίζουν στις εθνικές ομάδες και στους συλλόγους πρώτης κατηγορίας, οπότε θεωρώ ότι βαδίζουμε προς τη σωστή κατεύθυνση.
 
 
Σύμφωνο κατανόησης
 
Με τις... ευλογίες της FIFA, οι πρόεδροι των Ομοσπονδιών του Ισραήλ και της Παλαιστίνης συναντήθηκαν στις αρχές του Σεπτεμβρίου, σε μια προσπάθεια να επιλύσουν από κοινού τα προβλήματα που υπάρχουν. Για τους μεν άραβες ποδοσφαιριστές παρουσιάζεται πολύ συχνά πρόβλημα στις μετακινήσεις και τις διοργανώσεις τους, ενώ από την άλλη οι Ισραηλινοί κατηγορούν τους Παλαιστίνιους ότι χρησιμοποιούν τα γήπεδα ως εφαλτήρια για βομβιστικές επιθέσεις και το ποδόσφαιρο ως μέσο αντιεβραϊκής προπαγάνδας. 
 
Ήδη από το καλοκαίρι, η FIFA δημιούργησε μία task force επιφορτισμένη με το έργο της προσέγγισης των δύο πλευρών. Μέχρι το τέλος του έτους, η Παγκόσμια Ομοσπονδία περιμένει να έχει υπογραφεί και να έχει εφαρμοστεί το σύμφωνο κατανόησης, στο οποίο κατέληξαν οι δύο πλευρές και αναμένεται να διευκολύνει την ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και αγαθών για ποδοσφαιρικούς λόγους εντός και εκτός Παλαιστίνης. Η μπάλα μπορεί να δείξει το δρόμο!
 
 
Φωτιά στην ίδια τους την ομάδα 
 
Η Μπεϊτάρ Ιερουσαλήμ έχει έξι πρωταθλήματα και επτά Κύπελλα στο Ισραήλ και αποτελεί ένα σύλλογο με οπαδική βάση που πρόσκειται στην Ακροδεξιά, έχοντας σαφείς ρατσιστικούς προσανατολισμούς. Τα αντιαραβικά και αντιμουσουλμανικά συνθήματα είναι συχνό φαινόμενο στο «Τέντι Στέιντιουμ», ενώ αρκετές φορές η συμπεριφορά του κόσμου έχει επιφέρει τιμωρίες στο σύλλογο. Καμάρι τους αποτελούσε η «καθαρότητα» του συλλόγου, καθώς από τις τάξεις του δεν είχε περάσει ποτέ άραβας ή μουσουλμάνος ποδοσφαιριστής. Τον Ιανουάριο, όμως, πήρε δύο τσετσένους μουσουλμάνους, τον Ζαούς Σαντάεβ και τον Γκάμπριελ Καντίεβ. Οι αντιδράσεις υπήρξαν τεράστιες. Πλακάτ, πανό, συνθήματα, απειλές. Μέχρι που έγινε επίθεση με μολότοφ στα γραφεία του συλλόγου, ως απάντηση στην παρέμβαση του εισαγγελέα.
 
 
Κατά του ρατσισμού, υπέρ της Παλαιστίνης 
 
Η Χάποελ Τελ Αβίβ έχει ιστορία 85 ετών στο Ισραήλ και μετράει 13 πρωταθλήματα και 15 Κύπελλα. Αποτελεί την δεύτερη πιο επιτυχημένη ομάδα στη χώρα μετά τη συμπολίτισσα Μακάμπι. Η ιστορία των «Ultras» της Χάποελ ξεκινάει το 1999. Είναι το μοναδικό οπαδικό κομμάτι με αριστερές αναφορές. Έχει υιοθετήσει στοιχεία των ιταλών «Ultras» (τύμπανα, χορογραφίες, χρώμα στην κερκίδα) και αναπτύσσει έντονη κοινωνική δράση. Παράλληλα, στέκεται απέναντι σε μεγάλα γκρουπ οπαδών  με ρατσιστική/εθνικιστική δράση και στηρίζει ανοιχτά την Παλαιστίνη. Στόχος των οπαδών αυτών, πέραν από την άμεση βοήθεια στην ομάδα τους, είναι ο αγώνας κατά του αντιαραβικού ρατσισμού, ενώ αρκετές φορές έχουν διαδηλώσει ενάντια στην ισραηλινή κυβέρνηση. Στους κόλπους της ομάδας βρίσκεται και η οργάνωση των «Red Workers», η οποία ιδρύθηκε το 2005 και επικεντρώνεται στην κοινωνική και πολιτική δράση, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός συνεχώς εξελισσόμενου δικτύου αλληλεγγύης!
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ