Shedia

EN GR

27/08/2014

Η όαση δίπλα από το κελί, της Ελευθερίας Κουµάντου

Κρατούµενοι στις φυλακές Κορυδαλλού γίνονται επιµελείς µαθητές, µορφώνονται και ονειρεύονται τη µέρα που θα βγουν για να τα «φτιάξουν όλα».
 
Φωτογραφίες: Γιάννης Ζινδριλής
 
Φυλακές Κορυδαλλού,  πρωινό Παρασκευής. Με τον Γιάννη, το φωτογράφο µας,  είµαστε αµηχανοι. Πρώτη φορά µπαίνουµε σε φυλα-κή. Περνάµε την πρώτη πύλη, αυτή που όλοι ξέρουµε από τα τηλεοπτικά πλάνα. Πρώτος έλεγχος και συνεννοήσεις για τις φωτογραφικές µηχανές. Μας κρατούν τα τηλέφωνα. Περπατάµε στο εξωτερικό προαύλιο, ανοίγει µια µεγάλη πόρτα. Δεύτερος έλεγχος. Θέλουν να κρατήσουν το δηµοσιογραφικό κασετόφωνο. Έρχεται ο διευθυντής του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας. Για το σχολείο πήγαµε στον Κορυδαλλό. Εξηγεί στους φύλακες και προχωράµε. Μας συστήνει τη διευθύντρια των φυλακών. Και άλλη πόρτα. 
 
 
Διασχίζουµε ένα µικρό κατάφυτο προαύλιο που το φροντίζουν οι κρατούµενοι. Και άλλη πόρτα. Πίσω της, δυο µεγάλοι διάδροµοι µε κάγκελα, από το πάτωµα έως το ταβάνι. Οδηγούν στις πτέρυγες. Δεξιά µας, ένας  πολύ µικρός διάδροµος µε τοίχο δεξιά και αριστερά, ίσα-ίσα που χωράει άνθρωπος να περάσει. Μας προειδοποιεί ο διευθυντής του σχολείου: «Μην ανησυχείτε, από εδώ θα περάσουµε. Στενός είναι, αλλά βγάζει στο σχολείο µας...».
 
Αλήθεια µας είπε, βγήκαµε στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των φυλακών Κορυδαλλού. Αν δεν υπήρχαν τα κάγκελα, θα έµοιαζε µε ένα  οποιοδήποτε σχολείο της χώρας. Μαθητές κυκλοφορούν και φωνάζουν. Μόνο που εδώ, οι µαθητές είναι κρατούµενοι.
 
 
«Απέκτησα φίλους»
 
Ο Μπάρτι είναι 36 ετών, από την Αλβανία. Έχει καταδικαστεί σε 11 χρόνια κάθειρξη, γιατί βρέθηκαν χειροβοµβίδες στο αυτοκίνητό του.
 
«Κάποιος τις έβαλε στο αυτοκίνητό µου… Με καρφώσανε. Είµαι εδώ 16 µήνες και έχω "φάει"  ποινή 11 χρόνια, θα βγω λογικά σε 4 χρόνια. Έχω οικογένεια έξω, σπίτι δικό µου, δυο κοριτσάκια, 5 ετών και 2, το δεύτερο δεν περπάταγε όταν µπήκα µέσα, ήταν 4 µηνών. Στην αρχή, ήταν λίγο δύσκολα, γιατί τα κατέστρεψα όλα... Τη δουλειά µου, όλα.
 
Αγχώνοµαι για τις κόρες µου, την οικογένειά µου. Παρακολουθώ και µαθήµατα συµβουλευτικής γονέων. Εδώ µέσα, βλέπεις, χωρίζουν πολλές οικογένειες. Δεν είναι λίγοι µήνες, είναι χρόνια.
 
 
Το µόνο που µε στενοχώρησε όταν µε πιάσανε ήταν ότι µου έβαλαν  τις χειροπέδες µπροστά στο παιδί µου και ότι µου είπαν οι αστυνοµικοί πως θα το δω όταν θα πάει γυµνάσιο. Δεν έπρεπε  µπροστά στο παιδί…
 
Από τότε που ήρθα στο σχολείο της φυλακής, άλλαξαν τα πράγµατα. Μπήκα σε ένα πρόγραµµα. Απέκτησα φίλους. Αν δεν είχα το σχολείο, δεν ξέρω τι θα έκανα. Μαθαίνω πράγµατα που δεν τα είχα µάθει έξω, µόνο τη δουλειά ήξερα. Στο σχολείο, νιώθω αλλιώς, όχι όπως οι άλλοι που είναι 24 ώρες στο κελί. Βλέπεις ανθρώπους που έρχονται απ’ έξω, συζητάς µε τους δασκάλους, σε βοηθάνε. Μέσα στο κελί, µόνο για τη φυλακή µιλάµε, πότε θα βγούµε, τι νόµος θα βγει. Το Σαββατοκύριακο, που δεν έχουµε σχολείο, βαριέµαι. Τις άλλες µέρες, που είµαστε για µάθηµα από τις 8-12 το µεσηµέρι, δεν τη νιώθω τη φυλακή. Συµµετέχω σε ένα project για τον κινηµατογράφο, έχουµε γυρίσει και µια ταινία. Θα ήθελα να γίνω ηθοποιός. Δεν είχα σκεφτεί ποτέ να τελειώσω το σχολείο. Τώρα το σκέφτοµαι. Θα πάω στο λύκειο και θα βοηθάω τα παιδιά µου στο διάβασµα...»
 
 
Διαδικασία εγρήγορσης
 
Ο 27χρονος Διονύσης είναι στον Κορυδαλλό τρία χρόνια για ναρκωτικά και παραβατική συµπεριφορά, όπως µας είπε ο ίδιος, χαµηλώνοντας τα µάτια.
 
«Είµαι δυο χρόνια στο σχολείο. Με παρακίνησαν οι θεραπευτές µου. Είχα πάει µόνο ένα τρίµηνο στην πρώτη γυµνασίου. Με βοηθάει να πραγµατοποιήσω κάποια όνειρά µου. Θέλω να σπουδάσω µουσική τεχνολογία και, οπωσδήποτε, χρειάζοµαι κάποια εκπαίδευση για να το καταφέρω. Όταν βγω, θα πάω στην κοινότητα να συνεχίσω, θα προσπαθήσω να τελειώσω και το λύκειο. Το σχολείο µε βάζει σε µια διαδικασία εγρήγορσης, αλλά  και αντίδρασης στην κατάσταση που βιώνω και εγώ σαν κρατούµενος. Είναι κόντρα σε αυτό που σε ωθεί σε αδράνεια. Ξύνω και το µυαλό µου. Δεν ήξερα να διαβάζω και να γράφω. Δεν µπορούσα να γράψω ένα γράµµα, µια κάρτα, να τη χαρίσω σε αγαπηµένα µου πρόσωπα. Να γράψω έτσι για µένα, και ας µην το διαβάσει κανείς. Το σχολείο µε βοήθησε να ανοίξω τους ορίζοντές µου, να κάνω όνειρα. Αν δεν είχα έρθει στο σχολείο, θα ήταν απλά γκρεµισµένα όνειρα, γιατί δεν θα µπορούσα να πιστέψω ποτέ ότι µπορώ να τα καταφέρω. Η επόµενη µέρα; Η επόµενη µέρα, τέχνη και δηµιουργία. Να κάνω πράγµατα που τονώνουν την αυτοεκτίµηση και την αυτοπεποίθησή µου. Είχα µια τάση να καταστρέφω και, µέσα σε αυτό το διάστηµα που είµαι στο σχολείο και στην κοινότητα, έχω προσπαθήσει πάρα πολύ για να το αντιστρέψω. Στη φυλακή, νιώθω ξένος, δεν ανήκω εδώ».
 
 
Άµαξες, άλογα και όνειρα
 
Ο Παρασκευάς είναι 31, και από το 2005 έως σήµερα έχει µείνει έξω από τη φυλακή µόλις 8 µήνες, και αυτούς σε διαφορετικά διαστήµατα. «Είναι η τρίτη φορά που µπαίνω µέσα. Το σχολείο µε έχει βοηθήσει πολύ. Είµαι πιο ήρεµος τώρα. Σκέφτοµαι διαφορετικά τα πράγµατα. Στην αρχή, ήµουν µαγκωµένος, δεν µιλούσα πολύ. Τώρα, είµαι πιο επικοινωνιακός, έτσι δεν το λένε; Τι να κάτσω να µιλήσω, όπως τώρα εµείς εδώ; Δεν υπήρχε περίπτωση. Με τίποτα. Μόνο µε τους “µέσα” µιλούσα. Πέρασαν και χρόνια, από το 2005 έως σήµερα δεν είναι και λίγο. Δεν έχω κάτσει πολύ έξω. Στο σχολείο είµαι συνεπής, έρχοµαι από τους πρώτους κάθε πρωί. Παρακολουθώ και τα µαθήµατα ζωγραφικής, µου αρέσει η αγιογραφία, λένε ότι έχω ταλέντο. Έχω λίγο ακόµη µέσα, θα περάσει και θα τα φτιάξω όλα, το έχω έτοιµο το πλάνο.
 
Θα πάω στην Κρήτη, να ασχοληθώ µε αγροτικές εργασίες. Αν µείνω εδώ, µε την πρώτη δυσκολία θα ξανακάνω τα ίδια. Δεν αξίζει καθόλου να την ξαναπατήσω. Μάλλον, θα ασχοληθώ µε άλογα, να έχω και µια άµαξα, να κάνουµε γάµους και τέτοια. Θα φτιάξω και εγώ τη ζωή µου. Τώρα, δεν έχω κοπέλα. Δεν αντέχουν τα κορίτσια, δεν αντέχουµε εµείς. Περισσότερο εµείς, γιατί δεν ξέρεις τι γίνεται έξω, αν σε αγαπάει, αν την αγαπάς. Ίσα-ίσα, αν την αγαπάς, πρέπει να την αφήσεις να φύγει».
 
Ο διευθυντής του σχολείου, Γιώργος Ζουγανέλης, θεολόγος στην ειδικότητα, δυναµικός, δραστήριος, και σίγουρα όχι επαναπαυµένος. Κάθε χρόνο, όπως λέει, επιδιώκει να έχει  όλο και περισσότερους µαθητές. 
 
 
Παρατσούκλι τιµής
 
«Υπάρχει αύξουσα τάση στις αιτήσεις. Ξεκινήσαµε µε 250 και έχουµε φτάσει τις 450 κάθε χρόνο. Αυτό σηµαίνει ότι η µετασωφρονιστική τακτική λειτουργεί στο σχολείο. Παίρνουν  τα δικά τους διδάγµατα και αντιλαµβάνονται διαφορετικά τη ζωή. Σε κάθε νέο µαθητή, διαπιστώνουµε αυτή την ανηµποριά να εκδηλώσουν τον εαυτό τους. Στο τέλος της χρονιάς, βλέπεις "καθαρά" µέτωπα, διάθεση, δοτικότητα και κοινωνικοποίηση. Για µένα, ό,τι γίνεται εδώ είναι µεταπτυχιακό στις ανθρώπινες σχέσεις. Στον Κορυδαλλό, υπάρχουν 2.500 έγκλειστοι, 78 εθνοτήτων. Θα ήθελα να δίνονταν περισσότερος χρόνος και εκπαιδευτικές ευκαιρίες  σε όλον αυτόν τον πληθυσµό. Χαριτολογώντας, πάντα λέω: "Δώστε µου µια παλιά πτέρυγα, να βγάλουµε ένα τεράστιο σχολείο". 
 
Τα χρόνια µου δεν πήγαν χαµένα εδώ µέσα. Είµαστε  σε µια χορωδία επτά βαρύτονοι, όλοι Γιώργηδες. Για να µε ξεχωρίσουν, µε φωνάζουν "Γιώργος ο φυλακισµένος". Θεωρώ τιµή µου που πήραν αυτό το χαρακτηριστικό της ζωής µου για το παρατσούκλι µου».
 
 
Συµβουλευτική σταδιοδροµίας
 
Η συµβουλευτική σταδιοδροµίας είναι ένα από τα µαθήµατα που παρακολουθούν οι µαθητές, προκειµένου να προετοιµαστούν για την επόµενη µέρα. Η σύµβουλός τους, Βικτώρια Τζουµέρκα, όταν µιλάει για τους κρατούµενους-µαθητές συνέχεια λέει... «τα παιδιά».«Το σχολείο µας λειτουργεί στα πρότυπα των αντίστοιχων ευρωπαϊκών σχολείων. Έχουµε και µαθήµατα που καλλιεργούν τις δεξιότητές τους, όπως ζωγραφική και αγιογραφία. Επίσης, ο κινηµατογράφος, το θέατρο και µαθήµατα για το περιβάλλον τούς δίνουν την ευκαιρία να “ανοίξουν” τους ορίζοντές τους. Κάποια παιδιά, στην αρχή, είναι πολύ κλειστά, έχοντας βιώσει την αγριότητα της φυλακής. Νιώθουν πιο ελεύθεροι, γιατί βγαίνουν από το κελί και έρχονται σε ένα χώρο όπου εκφράζονται. 
 
Πολλοί λένε ότι το σχολείο είναι όαση σε σχέση µε το κελί τους. Για µένα, ήταν πρόκληση, ήταν επιλογή µου να έρθω εδώ. Έχω κερδίσει πάρα πολλά πράγµατα. Είµαι ευγνώµων που είµαι εδώ. Έχω εισπράξει τόση αγάπη, που µου δίνει και µένα κουράγιο να αντιµετωπίσω και εγώ αλλιώς τις δικές µου δυσκολίες. Αυτό που θέλω να πω στους µαθητές µου είναι ότι χωρίς αγάπη τίποτα δεν γίνεται. Πραγµατικά, τους ευχαριστώ ...».
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ