07/06/2022
Ο δρόμος με τα κοχύλια
Τα όστρακα συνιστούν τη λύση για την αντιμετώπιση των πλημμυρών που πλήττουν τις πόλεις, αλλά και για την επαναφορά της ζωής στους θαλάσσιους βυθούς.
Κείμενο: Βασίλης Παπακριβόπουλος
Τα τελευταία χρόνια αυξάνονται τα πλημμυρικά φαινόμενα που πλήττουν τις μεγάλες πόλεις, αφενός λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αλλά και επειδή τεράστιες εκτάσεις έχουν πλέον καταστεί αδιαπέραστες από το νερό λόγω της σχεδόν πλήρους κάλυψης του εδάφους από μπετόν, πλάκες και άσφαλτο. Ταυτόχρονα, αυτό ακριβώς το φαινόμενο εντείνει τους καύσωνες τους καλοκαιρινούς μήνες.
Δεν είναι περίεργο λοιπόν το γεγονός ότι, σε ολόκληρο τον κόσμο, μηχανικοί και ειδικοί των δομικών υλών προσπαθούν να βρουν μια λύση σε αυτό το πρόβλημα. Ορισμένοι από αυτούς προσπαθούν να τη συνδυάσουν και με τις αρχές της «κυκλικής οικονομίας», μιας οικονομίας όπου όσο το δυνατόν λιγότερα πράγματα πετιούνται στα σκουπίδια και όπου ένα απόρριμμα μπορεί να μετατραπεί σε πολύτιμη δωρεάν πρώτη ύλη για έναν άλλο κλάδο της οικονομίας.
Πρόσφατα, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές της σχολής μηχανικών ESITC της Καν, στην εξαιρετικά βροχερή Νορμανδία, είχαν μια πρωτότυπη ιδέα. Δημιούργησαν τον VECOP, έναν κυβόλιθο πλακόστρωσης από μπετόν, στον οποίο μεγάλο μέρος του χαλικιού έχει αντικατασταθεί από σπασμένα κελύφη οστράκων. Με αυτήν τη λύση επιτυγχάνονται δύο στόχοι: χάρη στο ακανόνιστο και καμπυλωτό σχήμα των θραυσμάτων των οστράκων, το μπετόν γίνεται κυψελωτό και εξαιρετικά πορώδες, με αποτέλεσμα τα κενά του να έχουν τη δυνατότητα να απορροφούν σημαντικές ποσότητες νερού, το οποίο στη συνέχεια καταλήγει στο έδαφος κι ύστερα στον υδροφόρο ορίζοντα. Όπως υπερηφανεύονται οι δημιουργοί του, πρόκειται για «πραγματικό σουρωτήρι». Πράγματι, ένα τετραγωνικό μέτρο πλακοστρωμένο με αυτό το υλικό μπορεί να απορροφήσει έως και 120 λίτρα νερού την ώρα. Οι φοιτητές-ερευνητές της ESITC επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν κελύφη χτενιών pectunculus και των εξαιρετικά δημοφιλών στη γαλλική γαστρονομία τεράστιων χτενιών coquilles Saint-Jacques {κοχύλια Σεν Ζακ (Pecten Maximus)}, που αποδείχθηκαν ανθεκτικά γι’ αυτόν το ρόλο, όταν τα κελύφη μυδιών αποδείχθηκαν υπερβολικά λεπτά και των στρειδιών ακατάλληλα.
Έτσι μειώνονται οι ποσότητες νερού που πλημμυρίζουν τους δρόμους και κάνουν τους αγωγούς ομβρίων υδάτων να υπερχειλίζουν. Αντίθετα, όταν αρχίσουν οι καλοκαιρινές ζέστες, αφήνουν την αυξημένη υγρασία που έχει συσσωρευτεί στο έδαφος κάτω από τους κυβόλιθους να εξατμιστεί και να δροσίσει την ατμόσφαιρα. Αυτό ακριβώς που κάνουμε κι εμείς στους καύσωνες όταν καταβρέχουμε το τσιμέντο για να δροσίσει ο χώρος.
Επιπλέον, σύμφωνα με την εφημερίδα «Le Monde» και τον επιστημονικό ιστότοπο www.sciencese- tavenir.fr, με αυτόν τον τρόπο μειώνεται κατά 30-50% η περιεκτικότητα του κυβόλιθου σε αδρανή υλικά (χαλίκια), η παραγωγή των οποίων συνεπάγεται υψηλό ενεργειακό κόστος και την αισθητική υποβάμιση του περιβάλλοντος από τα λατομεία, ενώ μειώνεται και η ποσότητα της απαιτούμενης άμμου, μιας πρώτης ύλης με διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση και εντελώς πεπερασμένους πόρους.
Παράλληλα, εξασφαλίζεται και μια λύση για το μεγάλο πρόβλημα της διάθεσης των κελύφων των οστράκων τα οποία παράγονται στις περιοχές της Γαλλίας που βρίσκονται στα παράλια του Ατλαντικού, όπου υπάρχει πλήθος μεγάλων μονάδων οστρακοκαλλιέργειας. Ενδεικτικά, μονάχα όσον αφορά τα δύο είδη χτενιών που επιλέχτηκαν για την κατασκευή των κυβόλιθων, στη Γαλλία παράγονται κάθε χρόνο 250.000 τόνοι από κελύφη- απορρίμματα, η διάθεση των οποίων αποτελεί πραγματικό πονοκέφαλο.
Φυσικά, αυτό το υλικό δεν προορίζεται για δρόμους με υψηλό κυκλοφοριακό φόρτο, αλλά για χώρους στάθμευσης, πεζόδρομους, προαύλια, πεζοδρόμια, πλατείες, καθώς και για λεπτές λωρίδες των δρόμων που βρίσκονται δίπλα στο πεζοδρόμιο. Δεν εκπλήσσει διόλου το γεγονός ότι ο πρώτος πελάτης γι’ αυτό το υλικό ήταν η ESITC, η οποία το χρησιμοποίησε για την πλακόστρωση του νέου της πάρκινγκ.
ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΖΩΝΤΑΝΕΜΑ
Μάλιστα, η σχολή έχει αρχίσει νέο κύκλο ερευνών για το σχεδιασμό ακόμα περισσότερο απορροφητικών κυβόλιθων, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να ρουφήξουν ακόμα και 500 λίτρα ανά λεπτό και ανά κυβικό μέτρο και να αποτελέσουν ένα ισχυρότατο αντιπλημμυρικό όπλο. Βέβαια, όπως όλα τα πορώδη υλικά, αυτοί οι κυβόλιθοι δεν μπορούν να αντέξουν σε ακραίες εναλλαγές θερμοκρασίας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Έτσι, συνιστώνται για πόλεις με εύκρατο κλίμα και λίγες ημέρες χιονοκάλυψης κάθε χρόνο. Τέλος, η ESITC θεωρεί ότι αυτό το πορώδες υλικό είναι ιδανικό για την παραγωγή τεχνητών υφάλων, χάρη στους οποίους θα καταστεί δυνατόν να επανέλθει και να αναπτυχθεί η θαλάσσια ζωή σε βυθούς που έχουν γνωρίσει μεγάλες καταστροφές ή σημαντική υποβάθμιση.
Φωτογραφία: ESITC Caen