Shedia

EN GR

27/11/2013

Λάκι ο ήρωας

 
 
Mια θεατρική ομάδα «μετρά» την επιτυχία της με βάση πόσοι από τους θεατές θα κάνουν –όταν πέσει η αυλαία– εξετάσεις για τον ιό HIV.
 
Συνέντευξη του Τζίµι Ερλ Πέρι στον Τάριν Μπράιεν.
 
Αν το AIDS έχει πρωτεύουσα, αυτή είναι, αναμφισβήτητα, η Νότια Αφρική. Εκεί, όπου 5,6 εκατομμύρια άνθρωποι είναι φορείς του HIV, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 12% περίπου του συνολικού πληθυσμού της χώρας (στοιχεία του UNAIDS, 2007). Σύμφωνα με τον ίδιο οργανισμό, στη Νότια Αφρική, το 2011, καταγράφηκαν 270.000 θάνατοι που ήταν αποτέλεσμα της νόσου.
 
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ένας καθηγητής κάνει θέατρο. Για την ακρίβεια, ο Τζίμι Ερλ Πέρι (Jimmie Earl Perry) χρησιμοποιεί το θέατρο για να αλλάξει τρόπους και αντιλήψεις που σχετίζονται με τον ιό. Ο Πέρι είναι διευθυντής του Αφρικανικού Κέντρου για το Πρόγραμμα Διαχείρισης του HIV & AIDS μέσα από το Εκπαιδευτικό Θέατρο και τις Δημιουργικές Τέχνες. Χρησιμοποιεί  ντόπιους ηθοποιούς για να ανεβάζει έργα που «σπάνε τη σιωπή» γύρω από το HIV/AIDS. Το θέατρο και η ψυχαγωγία ως μέσο ενημέρωσης και επικοινωνίας. 
 
 
Τα δωμάτια του Κέντρου λάμπουν με ζεστές κόκκινες αποχρώσεις, παράξενους πίνακες και πολύχρωμα χαλιά. Άλλωστε, ο σκηνοθέτης Τζίμι Πέρι, γνωρίζει πόσο σημαντικό είναι ένα καλό σκηνικό. Ο ίδιος είναι ένας εκπληκτικός περφόρμερ, καθώς η αυτοπεποίθηση στον τόνο της φωνής του μαρτυρά, μεταξύ άλλων, και την προσωπική θεατρική του παιδεία. Γεννημένος στην Αλαμπάμα, ρίζωσε στη Ν. Αφρική και χρησιμοποιεί τη δική του γνώση και εμπειρία για να εκπαιδεύσει και να αλλάξει τη νοοτροπία του κόσμου απέναντι στον ιό HIV με το πιο προσιτό μέσο: το δράμα.
 
Από το Κέντρο  –μία ανεξάρτητη ακαδημαϊκή μονάδα με έδρα το Stellenbosch University–  έχουν περάσει περίπου 4.000 φοιτητές από όλο τον κόσμο, στο πλαίσιο του προγράμματος μεταπτυχιακού τους για τη διαχείριση του HIV/AIDS.  Οι περισσότεροι είναι από την Αφρική, και το 95% είναι γυναίκες. Γιατροί, δικηγόροι, κοινωνικοί λειτουργοί, δάσκαλοι, νοσοκόμες και ορισμένοι με πολιτικές βλέψεις έχουν παρακολουθήσει το πρόγραμμα.
 
«Το θέατρο είναι ένα τέλειο όχημα για να εκπαιδεύονται άτομα και να αποκτούν γνώση επί θεμάτων που αγνοούσαν. Ήρθα στο Αφρικανικό Κέντρο το 2004. Εκείνη την εποχή είχα μόλις τελειώσει μια παράσταση με τίτλο "Jesus Christ Superstar" στη Γερμανία. Δεν είχα επισκεφθεί ποτέ στο παρελθόν την Υποσαχάρια Αφρική. Οι ιστορίες περί εγκληματικότητας με είχαν τρομοκρατήσει, αλλά, παράλληλα, η ομορφιά της χώρας μού είχε εξάψει το ενδιαφέρον. Είμαι άνθρωπος που κυνηγά όχι μόνο τις ευκαιρίες αλλά και τις προκλήσεις. Ήξερα ότι έπρεπε να το δοκιμάσω», δηλώνει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό δρόμου της Νότιας Αφρικής «The Big Issue South Africa».
 
 
Ψυχαγωγία ο τρόπος
 
«Όταν έφτασα, μου δόθηκε πλήρης ελευθερία κινήσεων, με στόχο την υλοποίηση του οράματος του διευθυντή του Κέντρου, Γιαν ντε Τουά (Jan du Toit), που απαιτούσε αφωσίωση στην ευρύτερη περιοχή του Στέλενμπος (Stellenbosch, μια πόλη 110.000 κατοίκων, 50 χιλιόμετρα από το Κέιπ Τάουν). Η ενημέρωση των Αφρικάνερς –και ειδικά των αγροτικών πληθυσμών–- ήταν ανύπαρκτη. Η καριέρα και η ζωή μου ολόκληρη ήταν στο χώρο του θεάματος, οπότε η δημιουργία και διαχείριση μιας παραγωγής που θα επιμορφώνει τους ανθρώπους σε τομείς όπως το HIV και το AIDS ήταν μια ευχάριστη πρόκληση.
Οι άνθρωποι αγαπούν την ψυχαγωγία. Την Παρασκευή, οι αγρότες χαλαρώνουν ανοίγοντας το ραδιόφωνο και ακούγοντας μουσική, ή κάτι τέτοιο. Το θέατρο ήταν ανέκαθεν ένα μέσο που χαλάρωνε τους ανθρώπους, αγγίζοντας τον συναισθηματικό τους κόσμο. Μας βάζει σε μια διαδικασία να σκεφτόμαστε είτε για εμάς τους ίδιους είτε για ό,τι μας περιβάλλει. Και ενώ η κωμόπολη Στέλενμπος του Kayamandi είχε πάνω από 50 οργανισμούς, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και κλινικές για τον ιό HIV, το Cloetesville δεν είχε καμία. Ήξερα ότι η δημιουργία του εκπαιδευτικού θεατρικού προγράμματος θα ήταν δύσκολη, αλλά δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο δύσκολη. Το θέμα της γλώσσας ήταν σοβαρό εμπόδιο. Δεν μπορούσα να καταλάβω λέξη Αφρικάανς, αλλά μιλάω καλά Γερμανικά. Προσπαθούσα, λοιπόν, να "αρπάζω" την ουσία των συνομιλιών… Περιττό να σας πω πόσο δύσκολο ήταν» .
 
Λάκι ο ήρωας
 
Σύμφωνα με τον κ. Πέρι, μια από τις πιο σημαντικές και κρίσιμες προκλήσεις ήταν το περίφημο… casting, με ποιους –με αλλά λόγια– θα πλαισιωθεί αυτή η ξεχωριστή θεατρική παραγωγή.
 
«Η ανεύρεση ηθοποιών ήταν, επίσης, ένα θέμα. Δεν ήθελα να χρησιμοποιήσω εκπαιδευμένους επαγγελματίες, κάτι που θα λειτουργούσε αρνητικά. Ήθελα οι ντόπιοι να  νιώσουν κομμάτι του αποτελέσματος, που σημαίνει ότι θα έπρεπε οι ηθοποιοί  να είναι κομμάτι οι ίδιοι της τοπικής κοινωνίας. Στην Αμερική, κάθε πολιτεία έχει θεατρική κοινότητα, ενώ εδώ τα μέσα για νέους που κάνουν αυτό το είδος δουλειάς είναι, ουσιαστικά, ανύπαρκτα. Στάθηκα, πραγματικά, τυχερός στο θέατρο του Cloetesville (Breughel Theatre Group), όπου συνάντησα έξι νεαρά άτομα. Είχαν συνεργαστεί στο παρελθόν και είχαν όλα εκείνα τα στοιχεία που χρειάζονταν, ξεκινώντας από την υποδειγματική αντίληψη σε σχέση με τη δουλειά. Τώρα, έχω συνολικά οκτώ ηθοποιούς.
 
Έχουμε δύο παραγωγές: "Λάκι ο Ήρωας" ("Lucky the Hero", όπου "Λάκι", όμως, στην Αγγλική σημαίνει και "τυχερός") και "Lucky Fish". Το "Lucky the Hero" είναι ένα μιούζικαλ μικρής διάρκειας σε Αγγλικά και Αφρικάανς. Πρόκειται για το ταξίδι ενός νεαρού άντρα, του Λάκι, ο οποίος μαθαίνει για τη ριψοκίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά του μέσα από πληροφορίες που ακούει στο ραδιόφωνο. Κάνει το γενναίο βήμα να εξεταστεί ιατρικά και μετά καλείται να αντιμετωπίσει τις συνέπειες. Μοιράζεται την "είδηση" με τον καλύτερό του φίλο, ο οποίος δεν κρατάει το μυστικό. Όλη η τοπική κοινωνία μαθαίνει ότι ο Λάκι είναι φορέας του HIV, και ο ήρωας, ουσιαστικά, περιθωριοποιείται.
 
Το “Lucky Fish” διαδραματίζεται στη φανταστική πόλη της Δυτικής Ακτής Snoekhoek Bay. Η υπόθεση αφορά ένα εργοστάσιο ψαριών που αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Όταν η νέα διευθύντρια ανθρώπινου δυναμικού ισχυρίζεται ότι το HIV/AIDS είναι από τους κυριότερους παράγοντες της κρίσης, ο ιδιοκτήτης την πετάει έξω από το γραφείο του, αρνούμενος να την πιστέψει…».
 
 
Αλλά όταν ένας από τους πιο παλιούς εργάτες μαθαίνει πως είναι φορέας του HIV, αναδεικνύεται μια άλλη πραγματικότητα. «Σπάστε τη Σιωπή» (Break the Silence) είναι ο τίτλος μιας συναυλίας ευαισθητοποίησης που διοργανώνεται.
 
«Παρακολουθούμε και αξιολογούμε συνεχώς τα αποτελέσματα της προσπάθειας», λέει ο Πέρι.
 
«Μετράμε την επιτυχία της παράστασης από το πόσοι άνθρωποι αποφασίζουν να κάνουν ιατρικές εξετάσεις. Πάντα, μια μικρή ιατρική μονάδα μας συνοδεύει στις παραστάσεις. Αυτό είναι μια εμπειρία ζωής για μένα. Ήξερα ότι νοιαζόμουν για το συνάνθρωπο, αλλά ποτέ δεν πίστευα ότι θα μου δινόταν η ευκαιρία να βοηθήσω σε τέτοιο βαθμό.
 
Προέρχομαι από έναν πολύ εγωκεντρικό, ανασφαλή χώρο, όπως είναι η βιομηχανία του θεάματος, όπου το μόνο που θέλεις είναι να σε αγαπούν ή να ακούς τα χειροκροτήματα στο τέλος της παράστασης. Έχω συνειδητοποιήσει πόσο ασήμαντο είναι στην πραγματικότητα όλο αυτό. Η ικανοποίηση και η ευχαρίστηση που παίρνω βλέποντας το καλό που κάνουμε με τη δουλειά μας δεν συγκρίνεται με τίποτα άλλο. Η εμπειρία μου αυτή με έχει κάνει άλλον άνθρωπο».
 
*Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το www.aidscentre.sun.ac.za .
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ