Shedia

EN GR

30/10/2013

«Η δηµιουργία προϋποθέτει µνήµη». Συνέντευξη του Νεριτάν Ζιντζιρία στη Μαρία Μανωλέλη

Στη βραβευμένη ταινία του «Χαμομήλι», ο νεαρός σκηνοθέτης εξερευνά την απώλεια και την αίσθηση του καθήκοντος που αυτή γεννά.
 
«Το ταλέντο είναι μια μικρή μέλισσα μέσα μας που φτιάχνει μέλι». Η φράση αυτή είναι κλεμμένη από ένα σημειωματάριο με ευφυολογήματα μικρών παιδιών. Η συγκεκριμένη μού αποτυπώθηκε για τις όμορφες παρομοιώσεις που φέρει. Αν δούμε λοιπόν το ταλέντο σαν μια δραστήρια μέλισσα, ο 24χρονος Νεριτάν κρύβει μέσα του μια κυψέλη. Βλέποντας την ταινία του «Χαμομήλι», που σάρωσε τα βραβεία σε ελληνικά και ξένα φεστιβάλ, δύσκολα κανείς μπορεί να πιστέψει πως ο σκηνοθέτης είναι ένα 24χρονο αγόρι. Πότε πρόλαβε να ωριμάσει τόσο ώστε να αποτυπώσει όλα αυτά τα συναισθήματα που σου γεννιούνται βλέποντας το «Χαμομήλι»; Πότε οι έννοιες τις οποίες πραγματεύεται η ταινία, με κυρίαρχες τη μοναξιά, την απώλεια και την ευθύνη, έγιναν βίωμα σε έναν τόσο νέο άνθρωπο; Οι ταινίες σαφώς δεν είναι απαραίτητο να φέρουν βιωματικές εικόνες, αλλά η τόσο συγκινητική απόδοση που βλέπεις στην οθόνη δεν μπορεί παρά να σε γεμίσει τέτοια ερωτηματικά. 
 
Ο ίδιος αποφεύγει να αναφερθεί στα κλισέ της κάθε ηλικίας και μιλάει στη «σχεδία» για το ταξίδι του στο χώρο του κινηματογράφου, που ευτυχώς για όλους βρίσκεται ακόμα στην αρχή του.
 
Πως ήταν τα παιδικά σου χρόνια και πόσο επηρεάζουν αυτά τις εικόνες που δημιουργείς στη δουλειά σου;
 
Ζεστά, θυμάμαι μόνο χειμώνες. Για κάποιον παράξενο λόγο, δεν μπορώ να θυμηθώ καλοκαίρια, παρά μόνο από κάποια ηλικία και μετά.  Χρωστάω την πρώτη μου εικόνα στη γιαγιά μου. Εκείνη σκυμμένη πάνω από την κουζίνα να φτιάχνει φαγητό. Μια εικόνα, την ενέργεια της οποίας αναζητώ να ξαναεπισκεπτώ ακόμα και σήμερα. Η αναζήτηση αυτή είναι που συντηρεί τον οδυσσειακό κύκλο μου.
 
Σε ποια ηλικία ανακαλύπτεις τι σου αρέσει να κάνεις και πώς εμπλέκεσαι αρχικά σε αυτό;
 
Λίγο πριν από την περίοδο των πανελλαδικών εξετάσεων, αποφάσισα να ασχοληθώ με τον κινηματογράφο και να αποδείξω στην οικογένεια μου πως μπορώ να τα καταφέρω. Ξεκίνησα κάποιες επαφές με ανθρώπους του χώρου και το 2008 παρουσίασα την πρώτη μου δουλειά.
 
Η πρώτη σου ταινία «Την καλύτερη νύφη» δεν μαρτυράει σε τίποτα πως έχει σκηνοθετηθεί από ένα παιδί 17 ετών. Αυτή η ωριμότητα είναι έμφυτη άραγε ή αποτέλεσμα μαθητείας κοντά σε επαγγελματίες;
 
Είχα την τύχη να συναντήσω τον Μπουγιάρ Αλιμάνι, ο οποίος εκτέλεσε χρέη μέντορα. Σαν ένας μεγεθυντικός φάκος μπήκε ανάμεσα σε μένα και τον κόσμο και μου έδειξε την πραγματική διάσταση αυτού.
 
 
Φτάνουμε στο «Χαμομήλι», που πραγματικά μάγεψε κοινό, κριτικούς, αποσπώντας με ευκολία τα βραβεία σε όποιο φεστιβάλ συμμετέχει. Πώς αισθάνεσαι για όλα αυτά;
 
Ευφορία και μια ελπίδα πως το επόμενο κινηματογραφικό μου σχέδιο θα τύχει κάποιας χρηματοδότησης!
 
Γιατί άραγε (ευτυχώς) επιλέγει ένα τόσο νέο παιδί να καταπιαστεί με μια ιστορία που συμβαίνει σε ένα αποκομμένο μέρος της Ελλάδας, που δεν έχει μέσα ούτε έρωτες, ούτε ίντριγκα, ούτε ψυχολογικά αδιέξοδα;
 
Ο κινηματογράφος είναι μια εντελώς προσωπική υπόθεση, ένα παιχνίδι εμμονών. Στη δεύτερη μου ταινία, περπάτησα στην ίδια γραμμή όπως και στην πρώτη. Εξερευνώντας την απώλεια και την αίσθηση του καθήκοντος που αυτή γεννά. 
 
Μιλώντας μαζί σου κάποια στιγμή σου είπα πως η ταινία σου μου φαίνεται φεμινιστική, μιας και προβάλλει την ουσιαστική και έμφυτη δύναμη της γυναίκας να χειριστεί δύσκολες καθημερινές, επώδυνες, συχνά, καταστάσεις. Μου είπες πως δεν σου αρέσουν οι χαρακτηρισμοί. Γιατί;
 
Οι αναγνώσεις έχουν ενδιαφέρον. Σαν δημιουργός όμως αυτής, δεν έχω τίποτα να προσθέσω για μια ταινία που έχει ήδη πραγματοποιηθεί. Γνωρίζω λίγα πράγματα για αυτές και αυτά δεν χρειάζονται να κοινωνηθούν.
 
Η σημερινή οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα είναι αποτρεπτική για ένα δημιουργό;
 
Η δυσκολία και ο πόνος αποτελούν φυσικά χαρακτηριστικά της δημιουργίας. Η δημιουργία προϋποθέτει μνήμη. 
 
Προσωπικά, μου είναι δύσκολο να βάλω το εσωτερικό μου, που τελεί υπο ένα καθεστώς σύγχυσης, σε μια τάξη. Οι υπόλοιποι εξωτερικοί παράγοντες μοιάζουν ευκόλως αντιμετωπίσιμοι.
 
Πώς και πού θες να είσαι σε δέκα χρόνια από σήμερα;
 
Ολοένα και πιο κοντά στον πατέρα μου.
 
 
Την καλύτερη νύφη
 
Η μικρού μήκους ταινία «Την καλύτερη νύφη παρουσιάστηκε στο 31ο Φεστιβάλ της Δράμας το 2008, αποσπώντας το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη. Ο δημιουργός της Νεριτάν Ζιντζιρία ήταν τότε μόλις 17 ετών.
 
Η ταινία αγγίζει το σκληρό θέμα της απώλειας και τον τρόπο που τη χειρίζεται ο ήρωας.
 
Ο Νεριτάν έδωσε μέσα στα 10 λεπτά της ταινίας το στίγμα του, συγκίνησε, προϊδεάζοντας το κοινό για την πρωτοτυπία και την αισθητική του.
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ