Shedia

EN GR

30/04/2014

Επιλεκτικές ευαισθησίες, του Βασίλη Παπακριβόπουλου

Όταν το πρόβλημα χτύπησε την αυλή του, το αφεντικό της ExxonMobil ανακάλυψε τις περιβαλλοντικές του ανησυχίες.
 
Οι Αμερικανοί οικολόγοι ακτιβιστές που αγωνίζονται ενάντια στο fracking πανηγυρίζουν, σκασμένοι στα γέλια, για την μεγαλύτερη επιτυχία στον αγώνα τους, την οποία μάλιστα πέτυχαν χωρίς να κουραστούν διόλου: για την ακρίβεια, ήρθε και τους βρήκε μόνη της. 
 
Καταρχάς, θα έπρεπε να εξηγήσουμε τι είναι η «υδραυλική ρηγμάτωση» ή frackling. Πρόκειται για μια σχετικά νέα τεχνική με την οποία γίνεται δυνατή η εκμετάλλευση των μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου που είναι εγκλωβισμένες μέσα στα σχιστολιθικά πετρώματα πολλών περιοχών του πλανήτη. Όμως, αντίθετα απ’ ό,τι συμβαίνει στην περίπτωση των κλασικών κοιτασμάτων του φυσικού αερίου που περιέχονται μέσα σε μεγάλους γεωλογικούς θύλακες, με αποτέλεσμα να αρκεί μια γεώτρηση για την εξόρυξή τους, στην περίπτωση του σχιστολιθικού αερίου, για να απελευθερωθεί και να αντληθεί το αέριο, θα πρέπει προηγουμένως να προκληθούν άπειρα μικρορήγματα στο πέτρωμα του σχιστόλιθου. 
 
Τα ρήγματα επιτυγχάνονται με τον εξής τρόπο: σκάβεται ένα πηγάδι μέχρι το επιθυμητό βάθος και, στη συνέχεια, εκτοξεύεται με τεράστια πίεση πάνω στο πέτρωμα ένα μείγμα νερού, άμμου και χημικών ουσιών. Από τα μικρορήγματα που δημιουργούνται στο πέτρωμα αρχίζει να περνάει το φυσικό αέριο, το οποίο στη συνέχεια αντλείται. Στις Ηνωμένες Πολιτείες οι οποίες είναι και ο πρωτοπόρος στον τομέα, αυτή η τεχνολογία έχει εξασφαλίσει τεράστιες ποσότητες φθηνού φυσικού αερίου,  400.000 νέες θέσεις εργασίας στις δεκάδες χιλιάδες πηγάδια (με προοπτικές να αυξηθούν στα 2,5 ως 3 εκατομμύρια μελλοντικά, με αντίστοιχο πολλαπλασιασμό των πηγαδιών), καθώς και την μείωση της εξάρτησης της χώρας από τις εισαγωγές υδρογονανθράκων της Μέσης Ανατολής. Μάλιστα, ορισμένοι παρουσιάζουν τις Ηνωμένες Πολιτείες ως μια νέα Σαουδική Αραβία του φυσικού αερίου. 
 
Κοκτέιλ χημικών
 
Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, αυτή η τεχνική έχει δημιουργήσει τεράστια περιβαλλοντικά προβλήματα. Από το πλήθος των αφιερωμάτων που έχει πραγματοποιήσει ο ευρωπαϊκός Τύπος στο ζήτημα, αλλά και από το ντοκιμαντέρ Gasland του Josh Fox, μαθαίνουμε ότι, καταρχάς, απαιτούνται τεράστιες, απίστευτες ποσότητες νερού, πράγμα διόλου αυτονόητο σε μια χώρα της οποίας πολλές περιοχές πλήττονται ολοένα συχνότερα από την λειψυδρία λόγω της κλιματικής αλλαγής. 
 
Επιπλέον, όταν αυτές οι ποσότητες νερού επιστρέφουν στην επιφάνεια, αποτελούν εξαιρετικά τοξικά λύματα δεδομένου ότι, εκτός από το κοκτέιλ των χημικών ουσιών που ήδη περιείχαν, έχουν επίσης «ξεπλύνει» τα πετρώματα από ουσίες όπως αρσενικό, βενζένιο αλλά και ραδιενεργό ράδιο, ραδόνιο και ουράνιο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, το 2005, όταν άρχισαν να αυξάνονται τα προβλήματα, ο Ντικ Τσένι –το διαβόητο για την διαπλοκή του δεξί χέρι του Μπους- είχε απαλλάξει τις εταιρίες του κλάδου από την υποχρέωσή τους να λαμβάνουν άδεια για τα χημικά τους από την ΕΡΑ, την ομοσπονδιακή υπηρεσία περιβάλλοντος. 
 
 
Το πρόβλημα εντείνεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι δεν ανακτώνται μεγάλες ποσότητες νερού, οι οποίες συχνά ξεπερνούν το 40%, καθώς καταλήγουν στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής. Το ίδιο συμβαίνει και με μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου που δεν γίνεται δυνατόν να αντληθούν : καταλήγουν στην ατμόσφαιρα ή διαλύονται στο νερό του υδροφόρου ορίζοντα, δίνοντάς του γκρίζο χρώμα, βρωμερή μυρωδιά και πλήθος μεγάλων φυσαλίδων. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, το νερό περιέχει τόσο πολύ μεθάνιο, ώστε μπορεί κανείς να κάνει την βρύση του… φλαμπέ! Σύμφωνα δε με το εξειδικευμένο στον ενεργειακό τομέα EnergyWire, μόνο για το 2012, αυτές οι διαρροές αερίου αντιστοιχούσαν σε ρύπανση μεγαλύτερη από εκείνη που προκάλεσε το πολύκροτο ναυάγιο του πετρελαιοφόρου Exxon Valdez! Κι αυξάνονται με ρυθμό 17% ετησίως… 
Φυσικά, αυτό προκαλεί προβλήματα στην υγεία των 15,3 εκατομμυρίων Αμερικανών που ζουν σε απόσταση μικρότερη του 1,5 χιλιομέτρου από ένα πηγάδι άντλησης (αναπνευστικές παθήσεις και κυρίως άσθμα, δερματικές νόσους, διαρκείς πονοκεφάλους, αύξηση των καρκίνων…), ενώ πολλές φορές οι αναθυμιάζεις που βγαίνουν από την γη σκοτώνουν τα ζώα που βόσκουν στα λιβάδια. 
 
Αντίθετος και ο πρόεδρος!
 
Όσο για τις κινητοποιήσεις των οικολόγων ακτιβιστών και των θιγόμενων πληθυσμών, δυσκολεύονταν μέχρι τώρα να αποκτήσουν ευρύτερη δημοσιότητα καθώς είχαν απέναντί τους το πανίσχυρο λόμπι των πετρελαϊκών εταιρειών. Μέχρι τη στιγμή που ο Ρεξ Τίλλερσον, από κοινού με τους γείτονές του, κατέθεσαν αγωγή με στόχο να απαγορευθούν υποβοηθητικές δραστηριότητες «υδραυλικής ρηγμάτωσης» κοντά στις ιδιοκτησίες τους στο Τέξας, έτσι ώστε να αποφευχθεί η μεγάλη υποβάθμισή τους. 
 
Γιατί ο Ρεξ Τίλερσον δεν είναι κανένας τυχαίος. Είναι ο πρόεδρος της… ExxonMobil, του πετρελαϊκού κολοσσού που έχει ήδη επενδύσει περισσότερα από 31 δισεκατομμύρια δολάρια στην εξόρυξη σχιστολιθικού αερίου, λανσάροντας πολυδάπανες διαφημιστικές καμπάνιες για να αντικρούσει τους ισχυρισμούς των οικολόγων. Βέβαια, οι εξορύξεις που πραγματοποιεί η Exxon βρίσκονται πολύ μακριά από το πολυτελέστατο ράντσο του Τίλερσον, του οποίου η αξία ξεπερνάει τα 5 εκατομμύρια δολάρια. Ο νεόκοπος υπερασπιστής της ποιότητας ζωής  (μονάχα για τον εαυτό του και τον κύκλο του βέβαια) δήλωσε στο δημοτικό συμβούλιο της Μπάρτονβιλ ότι ο λόγος που ξόδεψε τόσα πολλά χρήματα στο ράντσο είναι το γεγονός ότι θεωρούσε ότι τίποτε δεν θα διατάρρασε το ειδυλλιακό βουκολικό περιβάλλον του.  
   
Όσο για τους οικολόγους, τον καλωσόρισαν δίχως μικροψυχία στις τάξεις τους και προβάλλουν όσο περισσότερο μπορούν τα επιχειρήματα που επικαλείται στην αγωγή του. Μάλιστα, ο κινηματογραφιστής Τζος Φοξ δημιούργησε την εξής συγκινητική καμπάνια αλληλεγγύης στο Twitter: #ImwithRex (Στηρίζω τον Ρεξ).
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ